Skip to content

Instantly share code, notes, and snippets.

@fastfingertips

fastfingertips/data.json

Last active September 2, 2024 13:53
Show Gist options
  • Save fastfingertips/fc2211eb2abb2aab27cf11c02badc629 to your computer and use it in GitHub Desktop.
Save fastfingertips/fc2211eb2abb2aab27cf11c02badc629 to your computer and use it in GitHub Desktop.
Download ZIP
Raw
data.json
{
"people": [
{
"name": "Alev Alatlı",
"birth_year": 1944,
"birth_place": "İzmir",
"death_year": 2024,
"death_place": "İstanbul",
"books_written": 46,
"books_translated": 1,
"works_compiled": 14,
"profession": [
"Yazar",
"Akademisyen",
"Sosyolog",
"Ekonomist"
],
"education": {
"undergraduate": {
"degree": "Ekonomi İstatistik",
"university": "Ortadoğu Teknik Üniversitesi"
},
"graduate": [
{
"field": "Kalkınma İktisadı ve Ekonometri",
"country": "Amerika"
},
{
"field": "Felsefe",
"country": "Amerika"
}
]
},
"biography": "Alev Alatlı (1944, İzmir - 2024, İstanbul) 46 kitap yazmış, 1 kitap çevirmiş ve 14 eser derlemiş Türk yazar, akademisyen, sosyolog ve ekonomisttir. Ortadoğu Teknik Üniversitesi Ekonomi İstatistik Bölümünden mezun olmuş, Amerika'da kalkınma iktisadı ve ekonometri yüksek lisansı ve felsefe yüksek lisansı yapmıştır."
},
{
"name": "Alper Gezeravcı",
"profession": [
"Askerî Pilot",
"Türkiye Uzay Ajansı Yönetim Kurulu Üyesi",
"Astronot"
],
"achievements": [
"Uzaya çıkan ilk Türk",
"Uzaya giden 610. insan"
],
"biography": "Alper Gezeravcı: Türk Hava Kuvvetleri’nde askerî pilot, Türkiye Uzay Ajansı yönetim kurulu üyesi, uzaya çıkan ilk Türk astronot ve uzaya giden 610. insan."
},
{
"name": "Aziz Sancar",
"birth_year": 1946,
"birth_place": "Mardin",
"profession": [
"Doktor",
"Akademisyen",
"Biyokimyager",
"Moleküler Biyolog"
],
"achievements": [
"2015 Nobel Kimya Ödülü",
"Nobel Kimya Ödülü kazanan ilk Türk bilim insanı",
"2015 ABD Ulusal Bilimler Akademisi üyeliği",
"ABD Ulusal Bilimler Akademisi'ne kabul edilen ilk Türk-Amerikalı bilim insanı"
],
"education": {
"undergraduate": {
"degree": "Tıp",
"university": "İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi"
}
},
"biography": "Aziz Sancar: Doktor, akademisyen, biyokimyager ve moleküler biyolog olan Aziz Sancar, yapmış olduğu çalışmalarla 2015 yılında Nobel Kimya Ödülü’nü kazandı ve bu ödülü kazanan ilk Türk bilim insanı oldu. 1946 yılında Mardin’de dünyaya gelen Sancar, tıp eğitimini İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinde birinci olarak tamamladı. Ardından Amerika Birleşik Devletleri’ne giderek çalışmalarına orada devam etti. Sancar, hücrelerin hasar gören DNA'ları nasıl onardığını ve genetik bilgisini koruduğunu haritalandıran araştırmaları nedeniyle 2015'te Nobel Kimya Ödülü'ne layık bulundu. Aynı yıl ABD Ulusal Bilimler Akademisine kabul edildi. Bilim dünyasının en prestijli üyeliklerinden birisi olan kuruma seçilen ilk Türk-Amerikalı bilim insanı oldu. Bilimsel çalışmalarının yanı sıra, eşi ile birlikte ABD’de okuyan Türk öğrencilere yardım etmek amacıyla Aziz-Gwen Sancar Vakfını kurdu."
},
{
"name": "Cahit Arf",
"birth_year": 1910,
"profession": [
"Matematikçi",
"Akademisyen"
],
"achievements": [
"10 TL’lik banknotlarda resmi bulunan matematikçi",
"Arf Sabiti",
"Arf Halkaları",
"Arf Kapanışları",
"Hesse-Arf Kuramı",
"Arf Teoremi"
],
"education": {
"undergraduate": {
"university": "École Normale Supérieure",
"country": "Fransa",
"graduation_year": 1932
},
"doctorate": {
"country": "Almanya"
}
},
"career": [
{
"position": "Profesör",
"university": "İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi",
"years_active": "1962 yılına kadar"
},
{
"position": "Ordinaryüs Profesör",
"university": "İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi"
},
{
"position": "İlk Bilim Kurulu Başkanı",
"institution": "Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)",
"year": 1964
}
],
"biography": "Cahit Arf: İsmini tüm dünyanın bildiği ve 10 TL’lik banknotlar üzerinde resmi bulunan matematikçi Cahit Arf, 1910 yılında dünyaya geldi. Yüksek eğitimini 1932 yılında Fransa’da École Normale Supérieure’de, doktorasını Almanya’da tamamladı. Türkiye’ye döndüğünde İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesinde profesör olarak görev yaptı. 1962 yılına kadar çalıştığı kurumda ordinaryüs profesörlüğe yükseldi. 1964 yılında Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumunun ilk bilim kurulu başkanı oldu. Cahit Arf, “Arf Sabiti”, “Arf Halkaları” ve “Arf Kapanışları” gibi terimleri bularak, matematik ve bilim dünyasına önemli katkılarda bulundu. Alman matematikçi Helmut Hesse ile birlikte, Hesse-Arf Kuramı’nı geliştirdi. Günümüz matematiğinde hâlâ sabit formül olarak kullanılan Arf Teoremi, pek çok araştırmaya ön ayak oldu."
},
{
"name": "Hulusi Behçet",
"birth_year": 1889,
"death_year": 1948,
"profession": [
"Dermatolog",
"Bilim İnsanı"
],
"achievements": [
"Behçet Hastalığı'nın tanımlanması",
"Şark Çıbanı üzerine çalışmalar"
],
"education": {
"undergraduate": {
"degree": "Tıp",
"university": "Gülhane Askeri Tıp Mektebi"
}
},
"career": [
{
"field": "Dermatoloji ve Zührevi Hastalıklar",
"positions": [
"Hekim",
"Başhekim"
]
},
{
"position": "Profesör",
"university": "İstanbul Üniversitesi Deri Hastalıkları ve Frengi Kliniği",
"year": 1933
},
{
"position": "Ordinaryüs Profesör",
"university": "İstanbul Üniversitesi",
"year": 1937
}
],
"biography": "Hulusi Behçet: Dermatoloji uzmanı ve bilim insanı olan Hulusi Behçet, 1937 yılında bir kan damarı enflamasyonu hastalığı olan ve bugün kendi adıyla anılan Behçet hastalığını tanımlamayı başaran ilk kişidir. 1889 yılında dünyaya geldi. Tıp eğitimini Gülhane Askeri Tıp Mektebinde tamamladı. Ardından dermatoloji ve zührevi hastalıklar alanında ihtisas yaptı. 1. Dünya Savaşı'ndan sonra Budapeşte ve Berlin’e giderek mesleki bilgisini geliştirdi. Türkiye’ye döndükten sonra çeşitli hastanelerde hekim ve başhekim olarak görev yaptı. Şark çıbanı üzerine çalışmalar gerçekleştirdi. 1933 yılında profesör olarak İstanbul Üniversitesi Deri Hastalıkları ve Frengi Kliniğine atandı. Dört yıl sonra ordinaryüs profesör oldu. Bazı hastalarında gözlemlediği; cilt yaralarına ve damarlarda iltihaba neden olan, tüm organları etkileyebilen kronik bir hastalığı tanımlayarak literatüre girmesini sağladı. Bu hastalığa daha sonra “Mörbus Behçet” ya da “Behçet Sendromu” adı verildi. Hulusi Behçet, 1948 yılında hayatını kaybetti."
},
{
"name": "Busenaz Sürmeneli",
"birth_year": 1998,
"profession": [
"Boksör"
],
"achievements": [
"Türkiye'nin boks tarihindeki ilk olimpiyat şampiyonu",
"2020 Tokyo Olimpiyatları'nda 69 kg altın madalya",
"2013 Yıldızlar Türkiye Şampiyonu",
"2013 Yıldız Kadınlar Avrupa Birliği Ülkeleri Boks Şampiyonasında ikincilik"
],
"biography": "Busenaz Sürmeneli: Ülkemizin boks tarihindeki ilk olimpiyat şampiyonu olan Busenaz Sürmeli, 1998 yılında dünyaya geldi. Spor hayatına 10 yaşında başladı. 2013 yılında Yıldızlar Türkiye Şampiyonu oldu. İlk uluslararası başarısını yine aynı yıl Macaristan’da düzenlenen Yıldız Kadınlar Avrupa Birliği Ülkeleri Boks Şampiyonasında ikinci olarak kazandı. Başarılarla dolu spor kariyerinin en büyük ödülünü 2020 yılında Tokyo Olimpiyatlarında 69 kiloda altın madalya kazanarak aldı."
},
{
"name": "Mete Gazoz",
"birth_year": 1999,
"profession": [
"Okçuluk Sporcu"
],
"achievements": [
"Türk okçuluk tarihinin ilk olimpiyat şampiyonu",
"Türk okçuluk tarihinin ilk dünya şampiyonu",
"2020 Tokyo Olimpiyatları'nda altın madalya",
"2023 Dünya Okçuluk Şampiyonasında altın madalya",
"2018 Dünya Kupasında dört altın madalya",
"Yılın En İyi Çıkış Yapan Sporcusu (2018)",
"2013 Dünya Gençlik Okçuluk Şampiyonasında gümüş madalya"
],
"career": [
{
"year": 2010,
"event": "Okçuluğa başlama"
},
{
"year": 2016,
"event": "Yaz Olimpiyatlarına katılma",
"note": "Kafilenin en genç sporcusu"
}
],
"biography": "Mete Gazoz: Türk okçuluk tarihinin ilk olimpiyat ve dünya şampiyonu olan Mete Gazoz, 1999 yılında dünyaya geldi. Okçuluğa 2010 yılında başladı. İlk uluslararası başarısını Çin’de düzenlenen 2013 Dünya Gençlik Okçuluk Şampiyonasında gümüş madalya kazanarak elde etti. 17 yaşında katıldığı 2016 Yaz Olimpiyatlarında kafilenin en genç sporcusu oldu. 2018 yılında Berlin’de düzenlenen Dünya Kupasında dört altın madalya kazandı ve “Yılın En İyi Çıkış Yapan Sporcusu” ilan edildi. 2020 Tokyo Olimpiyatlarında altın madalya kazanarak Olimpiyat Şampiyonu oldu. Ardından 2023 Dünya Okçuluk Şampiyonasında altın madalya kazandı."
},
{
"name": "Taha Akgül",
"birth_year": 1990,
"birth_place": "Sivas",
"profession": [
"Güreşçi"
],
"achievements": [
"Rio 2016 Olimpiyatları'nda serbest stil 125 kiloda altın madalya",
"Üç kez dünya şampiyonu",
"On kez Avrupa şampiyonu",
"Avrupa'nın serbest güreş tarihinde en fazla şampiyon olan sporcu"
],
"education": [
{
"degree": "Beden Eğitimi",
"university": "Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi"
},
{
"degree": "Beden Eğitimi ve Spor",
"institution": "Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü",
"degree_type": "Yüksek Lisans"
}
],
"career": [
{
"club": "Ankara ASKİ Spor Kulübü",
"position": "Güreşçi"
}
],
"biography": "Taha Akgül: Güreş dalında olimpiyat oyunlarında kazandığımız son altın madalyanın sahibi olan Taha Akgül 1990 yılında Sivas’ta dünyaya geldi. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Beden Eğitimi Bölümünün ardından Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Bölümünde yüksek lisansını tamamladı. Kariyerini Ankara ASKİ Spor Kulübünde sürdüren sporcumuz, 2016 yılında Rio Olimpiyatlarında serbest stil 125 kiloda altın madalya kazandı. Üç kez dünya ve on kez Avrupa şampiyonu oldu. Avrupa’nın serbest güreş tarihinde en fazla şampiyon olan sporcusu olma başarısını elde etti."
},
{
"name": "Naim Süleymanoğlu",
"birth_year": 1967,
"birth_place": "Kırcaali, Bulgaristan",
"death_year": 2017,
"profession": [
"Halterci"
],
"achievements": [
"Tüm zamanların en iyi haltercisi",
"1988 Seul Olimpiyatları'nda altın madalya",
"Üç olimpiyat altın madalyası",
"Yedi dünya şampiyonluğu",
"Altı Avrupa şampiyonluğu",
"46 dünya rekoru"
],
"notable_events": [
"16 yaşında ilk dünya rekorunu kırma",
"Seul Olimpiyatlarında vücut ağırlığının üç katını kaldırma",
"Minyon yapısına rağmen 'Cep Herkülü' olarak anılma"
],
"biography": "Naim Süleymanoğlu: Tüm zamanların en iyi haltercisi olarak kabul edilen Naim Süleymanoğlu 1967 yılında Bulgaristan’ın Kırcaali kentinde dünyaya geldi. Haltere 10 yaşında başladı ve ilk dünya rekorunu henüz 16 yaşındayken kırdı. Bulgaristan’da Türklere uygulanan baskılardan kurtulmak için 1986 yılında Türkiye’ye iltica etti. Türkiye adına ilk kez 1988 yılında Seul Olimpiyatlarında yarıştı ve altın madalya kazandı. Bu yarışmada vücut ağırlığının üç katını kaldırarak tarihe geçti. Minyon yapısına rağmen olağanüstü güçlü olması nedeniyle “Cep Herkülü” olarak anılmaya başlandı. Süleymanoğlu kariyeri boyunca üç olimpiyat altın madalyası, yedi dünya şampiyonluğu ve altı Avrupa şampiyonluğu elde etti. 46 kere dünya rekoru kırdı. 2017 yılında, henüz çok erken yaşta aramızdan ayrıldı."
},
{
"name": "Muhsin Ertuğrul",
"birth_year": 1892,
"death_year": 1970,
"profession": [
"Tiyatrocu",
"Sinema Yönetmeni"
],
"achievements": [
"Çağdaş tiyatromuzun batılı anlamda kurucusu",
"Türk Kurtuluş Savaşı’nın ilk belgesel filmi 'Zafer Yolları' dahil altı film çekme",
"İstanbul Şehir Tiyatroları'nın kuruluş çalışmalarına destek olma",
"İlk düzenli çocuk oyunlarını başlatma",
"Türkiye’nin ilk sesli filmlerini çekme",
"Devlet Tiyatrolarının genel müdürlüğüne atanma",
"Belediyeye bağlı bir tiyatro meslek okulunun kurulmasına öncülük etme",
"Şehir Tiyatroları Genel Sanat Yönetmenliği görevinde semt tiyatrosu, gezici tiyatro, öğle tiyatrosu uygulamaları başlatma"
],
"notable_events": [
"Paris'te tiyatro eğitimi alma",
"Darülbedayi'nin kuruluş çalışmalarına destek olma",
"Kurduğu tiyatro topluluğunda ilk indirimli bilet uygulamasını başlatma",
"1927 yılında Darülbedayi’nin sanat yönetmeni olma",
"1949 yılında Devlet Tiyatrolarının genel müdürü olma"
],
"biography": "Muhsin Ertuğrul: Çağdaş tiyatromuzun batılı anlamda kurucusu olarak kabul edilen ve sinema alanında da çok önemli eserler veren Muhsin Ertuğrul 1892 yılında dünyaya geldi. Tiyatro yolculuğuna oyuncu olarak başladı. Ailesinin karşı çıkmasına rağmen Paris’e giderek tiyatro eğitimi aldı. İstanbul’a döndükten sonra oyuncu ve yönetmen olarak çalıştı. Sonrasında İstanbul Şehir Tiyatroları adını alacak olan Darülbedayi’nin kuruluş çalışmalarına destek oldu. Sinema ile ilgilenmeye başladı ve 1921-1924 yılları arasında, Türk Kurtuluş Savaşı’nın ilk belgesel filmi kabul edilen “Zafer Yolları” da dahil olmak üzere altı film çekti. Kurduğu tiyatro topluluğunda öğrenciler için ilk indirimli bilet uygulamasını başlattı. 1927 yılında Darülbedayi’nin sanat yönetmeni oldu ve kuruma bir şehir tiyatrosu kimliği kazandırdı. Belediyeye bağlı bir tiyatro meslek okulunun kurulmasına öncülük etti. İlk düzenli çocuk oyunlarını başlattı. Bu dönemde Türkiye’nin ilk sesli filmlerini de çekti. 1949 yılında yeni kurulan Devlet Tiyatrolarının genel müdürlüğüne getirildi. Şehir Tiyatroları ve Devlet Tiyatroları arasında gidip geldiği uzun ve etkileyici bir kariyere imza attı. Son olarak 82 yaşındayken atandığı Şehir Tiyatroları Genel Sanat Yönetmenliği görevinde semt tiyatrosu, gezici tiyatro, öğle tiyatrosu gibi farklı uygulamalarla adeta bir tiyatro seferberliği başlattı. Muhsin Ertuğrul 1970 yılında hayatını kaybetti."
},
{
"name": "Füreya Koral",
"birth_year": 1910,
"death_year": 1997,
"profession": [
"Seramik Sanatçısı"
],
"achievements": [
"Türkiye’nin ilk çağdaş seramik sanatçısı",
"Ülkemizin ilk seramik sanat atölyesini kurma",
"Alev Ebuzziya, Müfide Çalık gibi geleceğin usta seramik sanatçılarını yetiştirme",
"Ankara Ulus Çarşısı, İstanbul Manifaturacılar Çarşısı, İstanbul Ziraat Bankası ve Divan Oteli için panolar yapma"
],
"notable_events": [
"Seramikle tanışması 40’lı yaşlarının başında",
"Sanat eserlerini müzelere ve galerilere hapsolmuş yerine insanla etkileşim içinde olan eserler üretme",
"Seramik sanatının mimaride kullanılmasını önemsedi"
],
"biography": "Füreya Koral: Türkiye’nin ilk çağdaş seramik sanatçısı olan Füreya Koral, sanatçı bir ailenin içinde, 1910 yılında dünyaya geldi. Seramikle tanışması 40’lı yaşlarının başında olmasına rağmen üretkenliği ve neredeyse sanatın her alanından beslenen çalışmaları ile dünyaca tanınan eserlere imza attı. Ülkemizin ilk seramik sanat atölyesini kurdu ve bu atölyede Alev Ebuzziya, Müfide Çalık gibi geleceğin usta seramik sanatçılarını yetiştirdi. Müzelere ve galerilere hapsolmuş sanat eserlerinden ziyade insanla içi içe olan ve insanla sanatın etkileşim içinde olduğu eserler üretmeyi tercih etti. Bu nedenle seramik sanatının mimaride kullanılmasını çok önemsedi. Bugün İstanbul’da ya da Ankara’da pek çok önemli yapıda farkında olmasak bile onun eserlerinin önünden geçip gidiyoruz. En önemli eserleri arasında Ankara Ulus Çarşısı, İstanbul Manifaturacılar Çarşısı, İstanbul Ziraat Bankası ve Divan Oteli için yaptığı panolar bulunuyor. Füreya Koral, 1997 yılında hayata veda etti."
},
{
"name": "İlhan Koman",
"birth_year": 1921,
"birth_place": "Edirne",
"death_year": 1986,
"profession": [
"Heykeltıraş"
],
"achievements": [
"Dünyada 'Türk Da Vinci' olarak tanınma",
"Soyut formlar ve deneysel kompozisyonlar yaratma",
"Hareketi temsil eden figürlerle tanınma",
"Metal ve cam gibi malzemelerle hareketi yakalama",
"İstanbul’un en işlek bulvarında dikkat çeken Akdeniz heykelini yapma",
"Anıtkabir’in kuzey rölyeflerini yapma"
],
"biography": "İlhan Koman: Türk heykel sanatının en önemli isimlerinden birisi olan ve dünyada 'Türk Da Vinci' olarak tanınan İlhan Koman, 1921 yılında Edirne’de doğdu. Eğitimini İstanbul Güzel Sanatlar Akademisinde tamamladı. İlhan Koman'ın eserleri genellikle soyut formlar, deneysel kompozisyonlar ve hareketi temsil eden figürler içerir. Özellikle hareketi yakalamak için metal ve cam gibi malzemeleri kullanmasıyla tanınır. Heykel sanatındaki geleneksel sınırları aşarak çağdaş bir yaklaşım benimsedi ve farklı tekniklerle dikkat çekici eserler ortaya koydu. Uzun yıllar boyunca İstanbul’un en işlek bulvarından geçenleri kendine hayran bırakan, bugünlerde Beyoğlu’nda yürüyenleri selamlayan ünlü Akdeniz heykeli ve Anıtkabir’in kuzey rölyefleri en önemli eserlerindendir. Koman, 1986 yılında hayata veda etti."
},
{
"name": "Bedri Rahmi Eyüpoğlu",
"birth_year": 1911,
"birth_place": "Giresun",
"profession": [
"Resim Sanatçısı",
"Şair",
"Eğitmen"
],
"achievements": [
"Cumhuriyet döneminin çok yönlü sanatçılarından biri",
"İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisinde ve Paris'te resim öğrenimi",
"Halk sanatından ve edebiyatından beslenerek Anadolu’nun renklerini, motiflerini ve kültürünü yansıttığı eserler",
"Duvar resimleri, mozaik panolar, seramik, gravür gibi çeşitli alanlarda eserler verme",
"Karadut ve Sitem gibi şiirlerle geniş kitlelere ulaşma"
],
"biography": "Bedri Rahmi Eyüpoğlu: Cumhuriyet döneminin farklı disiplinlerde eserler veren çok yönlü sanatçılarından birisi olan Bedri Rahmi Eyüpoğlu, 1911 yılında Giresun’da dünyaya geldi. İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisinde başlayıp Paris’te sürdürdüğü resim öğreniminin ardından yurda döndü ve yaşamı boyunca akademide ders vermeye devam etti. Bedri Rahmi, halk sanatından ve edebiyatından beslenerek ürettiği eserlerinde Anadolu’nun renklerini, motiflerini ve kültürünü yansıttı. Duvar resimlerinden mozaik panolara, seramikten gravüre kadar pek çok alanda sayısız eser verdi. Aralarında neredeyse hepimizin sözlerini ezbere bildiği Karadut ve Sitem gibi şiirleriyle geniş kitlelere ulaşmayı başardı."
},
{
"name": "Cemal Reşit Rey",
"birth_year": 1904,
"profession": [
"Besteci",
"Piyanist",
"Orkestra Şefi"
],
"achievements": [
"Onuncu Yıl Marşı ve Lüküs Hayat Opereti gibi önemli eserler",
"Türk klasik müzik geleneğinin oluşmasına öncülük etme",
"Türk Beşleri arasında yer alma (Ahmet Adnan Saygun, Ulvi Cemal Erkin, Hasan Ferit Alnar, Necil Kazım Akses ile birlikte)",
"Vals türündeki ilk eserini sekiz yaşında besteleme",
"Paris ve Cenevre’de müzik eğitimi alma",
"İstanbul Belediye Konservatuvarında görev yapma",
"Türk müziğine konçertolar, senfonik şiirler, operetler, marşlar, şarkılar ve halk türkülerinin çoksesli uyarlamaları gibi önemli katkılarda bulunma"
],
"biography": "Cemal Reşit Rey: Onuncu Yıl Marşı ve Lüküs Hayat Opereti’nin de aralarında olduğu onlarca esere hayat vermiş olan Cemal Reşit Rey, Türk klasik müzik geleneğinin oluşmasına öncülük etmiş besteci, piyanist ve orkestra şefidir. Cumhuriyet tarihinin ilk kuşak bestecilerinden biri olarak Ahmet Adnan Saygun, Ulvi Cemal Erkin, Hasan Ferit Alnar ve Necil Kazım Akses ile birlikte ‘Türk Beşleri’ arasında yer alır. 1904 yılında dünyaya gelen Rey, vals türündeki ilk eserini henüz sekiz yaşındayken besteledi. Küçük yaşlarda ortaya çıkan yeteneği, Paris ve Cenevre’de müzik eğitimi almasının önünü açtı. 1923 yılında Türkiye’ye döndü ve İstanbul Belediye Konservatuvarında göreve başlayarak genç Cumhuriyetin sanat dünyası içinde yerini aldı. Türk müziğine büyük katkılarda bulunan sanatçının eserleri arasında konçertolar, senfonik şiirler, operetler, marşlar, şarkılar ve halk türkülerinin çoksesli uyarlamaları bulunmaktadır."
},
{
"name": "Sabiha Gökçen",
"birth_year": 1913,
"birth_place": "Bursa",
"death_year": 2001,
"profession": [
"Savaş Pilotu"
],
"achievements": [
"Türkiye’nin ilk kadın savaş pilotu",
"1935 yılında Türk Hava Kurumunda havacılık eğitimlerine başlama",
"1936’da Eskişehir Askeri Hava Okulunda askeri pilot olarak mezun olma",
"Kariyeri boyunca 8.000 saat civarı uçuş gerçekleştirme",
"32 farklı askeri operasyona katılma",
"1996 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde düzenlenen bir törenle ‘Dünya Tarihine Adını Yazdıran 20 Havacıdan Biri’ seçilme (bu ödüle layık görülen ilk ve tek kadın)"
],
"biography": "Sabiha Gökçen: Türkiye’nin ilk kadın savaş pilotu olan Sabiha Gökçen 1913 yılında Bursa'da doğdu. Havacılık eğitimlerine 1935 yılında Türk Hava Kurumunda başladı. Ardından yüksek planörcülük eğitimlerini tamamladı. 1936’da Eskişehir Askeri Hava Okuluna girdi ve askeri pilot olarak mezun oldu. Bu başarı hem Türkiye’de hem de dünyada büyük yankı uyandırdı. Kariyeri boyunca 8.000 saat civarı uçuş gerçekleştirdi ve 32 farklı askerî operasyona katıldı. 1996 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde düzenlenen bir törenle ‘Dünya Tarihine Adını Yazdıran 20 Havacıdan Biri’ seçildi. Gökçen bu ödüle layık görülen ilk ve tek kadın oldu. Sabiha Gökçen 22 Mart 2001 tarihinde hayata gözlerini yumdu."
},
{
"name": "Nazife Güran",
"birth_year": 1921,
"birth_place": "Viyana",
"profession": [
"Besteci",
"Müzik Eğitmeni"
],
"achievements": [
"Klasik batı müziği alanında yapıtlar ortaya çıkarmış ilk kadın besteci",
"İstanbul’da lise eğitimi tamamladıktan sonra Berlin Hochscule Müzik Akademisinde kompozisyon eğitimi aldı",
"İlk konserini Berlin Radyosunda verdi",
"Diyarbakır Filarmoni Derneğini kurma",
"Köln Müzik Akademisinde müzik eğitimini tamamladı",
"Türkiye’ye dönerek Çemberlitaş Kız Lisesinde öğretmenlik yapma",
"Binden fazla esere imza atma, aralarında liedler, piyano eserleri, çocuk şarkıları ve müzikli piyeslerin bulunduğu eserler"
],
"biography": "Nazife Güran: Klasik batı müziği alanında yapıtlar ortaya çıkarmış olan ilk kadın bestecimiz olan Nazife Güran, 1921 yılında Viyana’da dünyaya geldi. Müzik çalışmalarına annesi ile başladı. İstanbul’da tamamladığı lise eğitiminin ardından Berlin Hochscule Müzik Akademisinde kompozisyon eğitimi aldı. İlk konserini Berlin Radyosunda verdi. Babasının ve eşinin görevleri nedeniyle farklı ülkelerde ve farklı şehirlerde sürdürdüğü yaşamında müzik eğitiminin hep çok özel bir yeri oldu. Diyarbakır’da yaşadığı dönem Diyarbakır Filarmoni Derneğini kurdu. Sonrasında yine Almanya’ya gitti ve öğrenciliğe geri dönerek Köln Müzik Akademisinde müzik eğitimini tamamladı. Türkiye’ye geri döndükten sonra Çemberlitaş Kız Lisesinde öğretmenliğe başlayan Güran, müzik yaşamı boyunca aralarında liedler, piyano eserleri, çocuk şarkıları ve müzikli piyeslerin de olduğu binden fazla esere imza attı."
},
{
"name": "Yaşar Erkan",
"birth_year": 1912,
"birth_place": "Erzincan",
"death_year": 1986,
"profession": [
"Güreşçi"
],
"achievements": [
"Türkiye Cumhuriyeti’nin olimpiyatlarda kazandığı ilk altın madalyanın sahibi",
"1933 yılında güreş milli takımına seçilme ve Balkan şampiyonu olma",
"1934 ve 1935 yıllarında Balkan şampiyonluğunu sürdürme",
"1936 yılında Berlin Olimpiyatlarında grekoromen stilde olimpiyat şampiyonu olma",
"1940 yılında kazandığı Balkan şampiyonluğu ile aktif güreş yaşamını sürdürme"
],
"biography": "Yaşar Erkan: Milli güreşçimiz Yaşar Erkan, Türkiye Cumhuriyeti’nin olimpiyatlarda kazandığı ilk altın madalyanın sahibidir. 1912 yılında Erzincan’da doğan Erkan, güreşe henüz küçük yaşta geldiği İstanbul Kumkapı’da başladı. 1933 yılında güreş milli takımına seçildi ve aynı yıl Balkan şampiyonu oldu. Takip eden iki yılda da şampiyonluğu elinde tutan Erkan, 1936 yılında Berlin’de düzenlenen olimpiyat oyunlarında grekoromen stilde olimpiyat şampiyonluğunu kazandı. Erkan, aktif güreş yaşamını 1940 yılında kazandığı Balkan şampiyonluğuna kadar sürdürdü. 1986 yılında vefat edene kadar güreşimize çok sayıda yetenek kazandırdı."
},
{
"name": "İclal Ersin",
"birth_year": 1915,
"profession": [
"Ekonomist",
"Bankacı"
],
"achievements": [
"Türkiye’nin bankacılık tarihindeki imza yetkisine sahip ilk kadın",
"Atatürk’ün desteğiyle Cenevre’de iktisat eğitimi alma",
"1941 yılında Türkiye’nin ilk kadın ekonomi doktoru unvanını alma",
"1953 yılında İş Bankası’nın Nişantaşı şubesine müdür olarak atanma (bu göreve getirilen ilk Türk kadını)"
],
"biography": "İclal Ersin: Türkiye’de kadın olarak pek çok ilke imza atan İclal Ersin ekonomist ve bankacıdır. 1915 yılında dünyaya gelen Ersin, 1928 yılında İş Bankasının Adana şubesinde muhasebeci olarak çalışmaya başladı. Bankacılık tarihimizin imza yetkisine sahip ilk kadını olan Ersin, Atatürk’ün desteğiyle yurt dışına gönderildi ve Cenevre’de iktisat eğitimi aldı. 1941 yılında başka bir ilki daha gerçekleştirdi ve Türkiye’nin ilk kadın ekonomi doktoru unvanını aldı. İş Bankası bünyesinde sürdürdüğü çeşitli görevlerin ardından 1953 yılında bankanın Nişantaşı şubesine müdür olarak atandı ve bu göreve getirilen ilk Türk kadını oldu."
},
{
"name": "Dilhan Eryurt",
"birth_year": 1926,
"death_year": 2012,
"profession": [
"Astronom",
"Astrofizikçi"
],
"achievements": [
"NASA’da görev yapan ilk Türk bilim insanı",
"İstanbul Üniversitesi Yüksek Matematik ve Astronomi bölümünden mezuniyet (1946)",
"Uluslararası Atom Enerji Ajansı bursu ile Kanada’da çalışma (1959)",
"NASA Goddard Uzay Araştırma Enstitüsünde enstitünün tek kadın astronomu olarak görev (1961-1973)",
"Ay’a İniş projesine katkılarından dolayı Apollo Ödülü ile onurlandırılma",
"Orta Doğu Teknik Üniversitesinde astrofizik ana bilim dalının kurulması"
],
"biography": "Dilhan Eryurt: NASA’da görev yapan ilk Türk bilim insanı olan Dilhan Eryurt 1926 yılında dünyaya geldi. Matematiğe ilgisi çok küçük yaşlarda başladı. 1946 yılında İstanbul Üniversitesinde Yüksek Matematik ve Astronomi bölümünden mezun oldu. 1959'da Uluslararası Atom Enerji Ajansının bursuyla Kanada'ya giderek iki yıl çalıştı. Ardından NASA'ya bağlı Goddard Uzay Araştırma Enstitüsünde görev aldı; enstitünün tek kadın astronomu olarak güneşin ve yıldızların evrimi üzerine araştırmalar yaptı. 1961-1973 yılları arasında NASA’da çalıştı. Ardından Türkiye’ye dönerek Orta Doğu Teknik Üniversitesinde astrofizik ana bilim dalını kurdu. NASA’da çalıştığı dönemde “Ay’a İniş” projesine sunduğu katkılarından ötürü Apollo Ödülü ile onurlandırıldı. Yaşamıyla bilim alanında kariyer yapmak isteyen çok sayıda kadına ilham olan Dilhan Eryurt 2012 yılında hayatını kaybetti."
},
{
"name": "Mustafa Kemal Atatürk",
"birth_year": 1881,
"birth_place": "Selanik",
"profession": [
"Asker",
"Siyasetçi",
"Devlet Adamı"
],
"achievements": [
"Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı",
"Balkan Savaşı ve 1. Dünya Savaşı sırasında Çanakkale cephesinde askeri deha",
"Mondros Mütarekesi’nin ardından Anadolu’ya geçerek Milli Mücadele’yi başlatma",
"İtilaf Devletleri'nin işgalci kuvvetlerine karşı Türk Kurtuluş Savaşı'na liderlik",
"29 Ekim 1923’te Cumhuriyetin ilan edilmesi"
],
"biography": "Mustafa Kemal Atatürk: Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanıdır. 1881 yılında Selanik'te doğdu. Askeri eğitim aldı ve Osmanlı ordusunda çeşitli görevlerde bulundu. Balkan Savaşı ve 1. Dünya Savaşı sırasında Çanakkale cephesinde askeri dehasını gösterdi. Mondros Mütarekesi’nin ardından başlayan işgal sürecine sessiz kalmadı ve büyük dönüşümü başlatan ilk adımı attı. Anadolu’ya geçerek Milli Mücadele’yi başlattı. İtilaf Devletleri'nin işgalci kuvvetlerine karşı Türk Kurtuluş Savaşı'na liderlik etti. Üç yıl süren özgürlük mücadelesi 29 Ekim 1923’te Cumhuriyetin ilan edilmesiyle en büyük meyvesini verdi."
},
{
"name": "Mustafa Kemal Atatürk",
"birth_year": 1881,
"death_year": 1938,
"profession": [
"Asker",
"Siyasi Lider",
"Cumhurbaşkanı"
],
"achievements": [
"Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı",
"Balkan Savaşı ve 1. Dünya Savaşı'nda askeri dehasını gösterdi",
"Milli Mücadele'yi başlattı ve Türk Kurtuluş Savaşı'na liderlik etti",
"29 Ekim 1923'te Cumhuriyetin ilan edilmesi",
"Cumhuriyet sonrası bir dizi reform hareketi başlattı (eğitim, bilim, sanayi, kadın hakları vb.)",
"Modern Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasına öncülük etti"
],
"biography": "Mustafa Kemal Atatürk: Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanıdır. 1881 yılında Selanik'te doğdu. Askeri eğitim aldı ve Osmanlı ordusunda çeşitli görevlerde bulundu. Balkan Savaşı ve 1. Dünya Savaşı sırasında Çanakkale cephesinde askeri dehasını gösterdi. Mondros Mütarekesi’nin ardından başlayan işgal sürecine sessiz kalmadı ve büyük dönüşümü başlatan ilk adımı attı. Anadolu’ya geçerek Milli Mücadele’yi başlattı. İtilaf Devletleri'nin işgalci kuvvetlerine karşı Türk Kurtuluş Savaşı'na liderlik etti. Üç yıl süren özgürlük mücadelesi 29 Ekim 1923’te Cumhuriyetin ilan edilmesiyle en büyük meyvesini verdi. Atatürk, Cumhuriyetin ilanından sonra ülkemizi muasır medeniyetler seviyesine ulaştıracak bir dizi reform hareketini hayata geçirdi. Eğitimi, bilimi, sanayileşmeyi ve kadın haklarını teşvik etti. Yok olmak üzere olan bir imparatorluğun küllerinden modern Türkiye Cumhuriyetinin yeşermesinin önünü açtı. Siyasi, idari, sosyal, kültürel, mali ve iktisadi alanlarda gerçekleştirdiği inkılaplar ve düzenlemeler ile özgürlük mücadelesi veren uluslara ve devlet adamlarına örnek oldu. 1938 yılının 10 Kasım günü hayata gözlerini yumdu. 1953 yılında geçici kabrinden ebedi istirahatgâhı olan Anıtkabir’e nakledildi."
},
{
"name": "İsmet İnönü",
"birth_date": "1884-09-24",
"death_date": "1973-12-25",
"profession": [
"Asker",
"Siyasi Lider",
"Cumhurbaşkanı",
"Başbakan"
],
"achievements": [
"Türkiye'nin 2. cumhurbaşkanı",
"Cumhuriyet Dönemi'nin ilk başbakanı",
"I ve II. İnönü muharebelerini kazandı",
"Büyük Taarruz'a Batı Cephesi Komutanı olarak katıldı",
"Mudanya Mütarekesi ve Lozan Antlaşması'nda Türk heyetine başkanlık yaptı",
"Cumhuriyetin ilanından sonra Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk başbakanı oldu",
"1934'te İnönü soyadını aldı",
"Atatürk’ün ölümünden sonra 11 Kasım 1938’de cumhurbaşkanlığına seçildi",
"1925-1937 yılları arasında toplam 16 yıl 11 ay başbakanlık yaptı"
],
"biography": "İsmet İnönü; Türkiye’nin 2. cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Dönemi’nin ilk başbakanıdır. 24 Eylül 1884 tarihinde İzmir’de doğdu. Askeri eğitiminin ardından Osmanlı ordusuna katıldı. I. Dünya Savaşı’nda Kafkasya ve Filistin cephelerinde savaştı. 1920 yılında Anadolu’ya geçti. Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Vekili (Genelkurmay Başkanı) olarak I ve II. İnönü muharebelerini kazandı. Büyük Taarruz’a Batı Cephesi Komutanı sıfatıyla katıldı. Mudanya Mütarekesi’nde ve Lozan Antlaşması’nda Türk heyetine başkanlık yaptı ve antlaşmaları imzaladı. Cumhuriyetin ilanından sonra Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk başbakanı oldu. İnönü muharebelerindeki başarılarından dolayı 1934’te İnönü soyadını aldı. Atatürk’ün ölümünden sonra 11 Kasım 1938’de cumhurbaşkanlığına seçildi. 1925-1937 yılları arasında 12 yıl kesintisiz başbakanlık görevini yürüttüğü dönem de dahil olmak üzere, farklı dönemlerde toplam 16 yıl 11 ay başbakanlık yaptı. 25 Aralık 1973’te hayata veda etti."
}
]
}
Sign up for free to join this conversation on GitHub. Already have an account? Sign in to comment