Created
August 20, 2018 10:18
-
-
Save arangates/0db1aa5c0c97a4ca2073afaed0b0453a to your computer and use it in GitHub Desktop.
Bagawad gita json
This file contains bidirectional Unicode text that may be interpreted or compiled differently than what appears below. To review, open the file in an editor that reveals hidden Unicode characters.
Learn more about bidirectional Unicode characters
[ | |
{ | |
"id": 0, | |
"title": 1.1, | |
"devanagari": "धृतराष्ट्र उवाच ।\nधर्मक्षेत्रे कुरुक्षेत्रे समवेता युयुत्सवः\nमामकाः पाण्डवाश्चैव किमकुर्वत सञ्जय ॥ १.१ ॥", | |
"verse_text": "dhṛtarāṣṭra uvāca\ndharma-kṣetre kuru-kṣetre\nsamavetā yuyutsavaḥ\nmāmakāḥ pāṇḍavāś caiva\nkim akurvata sañjaya", | |
"verse_text_no_samdhis": "dhṛtarāṣṭraḥ uvāca dharma kṣetre kuru kṣetre samavetāḥ yuyutsavaḥ māmakāḥ pāṇḍavāḥ ca eva kim akurvata sañjaya" | |
}, | |
{ | |
"id": 1, | |
"title": 1.2, | |
"devanagari": "सञ्जय उवाच ।\nदृष्ट्वा तु पाण्डवानीकं व्यूढं दुर्योधनस्तदा\nआचार्यमुपसङ्गम्य राजा वचनमब्रवीत् ॥ १.२ ॥", | |
"verse_text": "sañjaya uvāca\ndṛṣṭvā tu pāṇḍavānīkaṁ\nvyūḍhaṁ duryodhanas tadā\nācāryam upasaṅgamya\nrājā vacanam abravīt", | |
"verse_text_no_samdhis": "sañjayaḥ uvāca dṛṣṭvā tu pāṇḍava anīkam vyūḍham duryodhanaḥ tadā ācāryam upasaṅgamya rājā vacanam abravīt" | |
}, | |
{ | |
"id": 2, | |
"title": 1.3, | |
"devanagari": "पश्यैतां पाण्डुपुत्राणामाचार्य महतीं चमूम् ।\nव्यूढां द्रुपदपुत्रेण तव शिष्येण धीमता ॥ १.३ ॥", | |
"verse_text": "paśyaitāṁ pāṇḍu-putrānām\nācārya mahatīṁ camūm\nvyūḍhāṁ drupada-putreṇa\ntava śiṣyeṇa dhīmatā", | |
"verse_text_no_samdhis": "paśya etām pāṇḍu putrānām ācārya mahatīm camūm vyūḍhām drupada putreṇa tava śiṣyeṇa dhī matā" | |
}, | |
{ | |
"id": 3, | |
"title": 1.4, | |
"devanagari": "अत्र शूरा महेष्वासा भीमार्जुनसमा युधि ।\nयुयुधानो विराटश्च द्रुपदश्च महारथः ॥ १.४ ॥", | |
"verse_text": "atra śūrā maheṣv-āsā\nbhīmārjuna-samā yudhi\nyuyudhāno virāṭaś ca\ndrupadaś ca mahā-rathaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "atra śūrāḥ mahā iṣu āsāḥ bhīma arjuna samāḥ yudhi yuyudhānaḥ virāṭaḥ ca drupadaḥ ca mahā rathaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 4, | |
"title": 1.5, | |
"devanagari": "धृष्टकेतुश्चेकितानः काशिराजश्च वीर्यवान् ।\nपुरुजित्कुन्तिभोजश्च शैब्यश्च नरपुङ्गवः ॥ १.५ ॥", | |
"verse_text": "dhṛṣṭaketuś cekitānaḥ\nkāśirājaś ca vīryavān\npurujit kuntibhojaś ca\nśaibyaś ca nara-puṅgavaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "dhṛṣṭaketuḥ cekitānaḥ kāśirājaḥ ca vīrya vān purujit kuntibhojaḥ ca śaibyaḥ ca nara puṅgavaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 5, | |
"title": 1.6, | |
"devanagari": "युधामन्युश्च विक्रान्त उत्तमौजाश्च वीर्यवान् ।\nसौभद्रो द्रौपदेयाश्च सर्व एव महारथाः ॥ १.६ ॥", | |
"verse_text": "yudhāmanyuś ca vikrānta\nuttamaujāś ca vīryavān\nsaubhadro draupadeyāś ca\nsarva eva mahā-rathāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "yudhāmanyuḥ ca vikrāntaḥ uttamaujāḥ ca vīrya vān saubhadraḥ draupadeyāḥ ca sarve eva mahā rathāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 6, | |
"title": 1.7, | |
"devanagari": "अस्माकं तु विशिष्टा ये तान्निबोध द्विजोत्तम ।\nनायका मम सैन्यस्य संज्ञार्थं तान्ब्रवीमि ते ॥ १.७ ॥", | |
"verse_text": "asmākaṁ tu viśiṣṭā ye\ntān nibodha dvijottama\nnāyakā mama sainyasya\nsaṁjñārthaṁ tān bravīmi te", | |
"verse_text_no_samdhis": "asmākam tu viśiṣṭāḥ ye tān nibodha dvija uttama nāyakāḥ mama sainyasya saṁjñā artham tān bravīmi te" | |
}, | |
{ | |
"id": 7, | |
"title": 1.8, | |
"devanagari": "भवान्भीष्मश्च कर्णश्च कृपश्च समितिंजयः ।\nअश्वत्थामा विकर्णश्च सौमदत्तिस्तथैव च ॥ १.८ ॥", | |
"verse_text": "bhavān bhīṣmaś ca karṇaś ca\nkṛpaś ca samitiṁ-jayaḥ\naśvatthāmā vikarṇaś ca\nsaumadattis tathaiva ca", | |
"verse_text_no_samdhis": "bhavān bhīṣmaḥ ca karṇaḥ ca kṛpaḥ ca samitim jayaḥ aśvatthāmā vikarṇaḥ ca saumadattiḥ tathā eva ca" | |
}, | |
{ | |
"id": 8, | |
"title": 1.9, | |
"devanagari": "अन्ये च बहवः शूरा मदर्थे त्यक्तजीविताः ।\nनानाशस्त्रप्रहरणाः सर्वे युद्धविशारदाः ॥ १.९ ॥", | |
"verse_text": "anye ca bahavaḥ śūrā\nmad-arthe tyakta-jīvitāḥ\nnānā-śastra-praharaṇāḥ\nsarve yuddha-viśāradāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "anye ca bahavaḥ śūrāḥ mat arthe tyakta jīvitāḥ nānā śastra praharaṇāḥ sarve yuddha viśāradāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 9, | |
"title": 1.1, | |
"devanagari": "अपर्याप्तं तदस्माकं बलं भीष्माभिरक्षितम् ।\nपर्याप्तं त्विदमेतेषां बलं भीमाभिरक्षितम् ॥ १.१० ॥", | |
"verse_text": "aparyāptaṁ tad asmākaṁ\nbalaṁ bhīṣmābhirakṣitam\nparyāptaṁ tv idam eteṣāṁ\nbalaṁ bhīmābhirakṣitam", | |
"verse_text_no_samdhis": "aparyāptam tat asmākam balam bhīṣma abhirakṣitam paryāptam tu idam eteṣām balam bhīma abhirakṣitam" | |
}, | |
{ | |
"id": 10, | |
"title": 1.11, | |
"devanagari": "अयनेषु च सर्वेषु यथाभागमवस्थिताः ।\nभीष्ममेवाभिरक्षन्तु भवन्तः सर्व एव हि ॥ १.११ ॥", | |
"verse_text": "ayaneṣu ca sarveṣu\nyathā-bhāgam avasthitāḥ\nbhīṣmam evābhirakṣantu\nbhavantaḥ sarva eva hi", | |
"verse_text_no_samdhis": "ayaneṣu ca sarveṣu yathā bhāgam avasthitāḥ bhīṣmam eva abhirakṣantu bhavantaḥ sarve eva hi" | |
}, | |
{ | |
"id": 11, | |
"title": 1.12, | |
"devanagari": "तस्य सञ्जनयन्हर्षं कुरुवृद्धः पितामहः ।\nसिंहनादं विनद्योच्चैः शङ्खं दध्मौ प्रतापवान् ॥ १.१२ ॥", | |
"verse_text": "tasya sañjanayan harṣaṁ\nkuru-vṛddhaḥ pitāmahaḥ\nsiṁha-nādaṁ vinadyoccaiḥ\nśaṅkhaṁ dadhmau pratāpavān", | |
"verse_text_no_samdhis": "tasya sañjanayan harṣam kuru vṛddhaḥ pitāmahaḥ siṁha nādam vinadya uccaiḥ śaṅkham dadhmau pratāpa vān" | |
}, | |
{ | |
"id": 12, | |
"title": 1.13, | |
"devanagari": "ततः शङ्खाश्च भेर्यश्च पणवानकगोमुखाः ।\nसहसैवाभ्यहन्यन्त स शब्दस्तुमुलोऽभवत् ॥ १.१३ ॥", | |
"verse_text": "tataḥ śaṅkhāś ca bheryaś ca\npaṇavānaka-gomukhāḥ\nsahasaivābhyahanyanta\nsa śabdas tumulo ’bhavat", | |
"verse_text_no_samdhis": "tataḥ śaṅkhāḥ ca bheryaḥ ca paṇava ānaka go mukhāḥ sahasā eva abhyahanyanta saḥ śabdaḥ tumulaḥ abhavat" | |
}, | |
{ | |
"id": 13, | |
"title": 1.14, | |
"devanagari": "ततः श्वेतैर्हयैर्युक्ते महति स्यन्दने स्थितौ ।\nमाधवः पाण्डवश्चैव दिव्यौ शङ्खौ प्रदध्मतुः ॥ १.१४ ॥", | |
"verse_text": "tataḥ śvetair hayair yukte\nmahati syandane sthitau\nmādhavaḥ pāṇḍavaś caiva\ndivyau śaṅkhau pradadhmatuḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "tataḥ śvetaiḥ hayaiḥ yukte mahati syandane sthitau mādhavaḥ pāṇḍavaḥ ca eva divyau śaṅkhau pradadhmatuḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 14, | |
"title": 1.15, | |
"devanagari": "पाञ्चजन्यं हृषीकेशो देवदत्तं धनञ्जयः ।\nपौण्ड्रं दध्मौ महाशङ्खं भीमकर्मा वृकोदरः ॥ १.१५ ॥", | |
"verse_text": "pāñcajanyaṁ hṛṣīkeśo\ndevadattaṁ dhanañ-jayaḥ\npauṇḍraṁ dadhmau mahā-śaṅkhaṁ\nbhīma-karmā vṛkodaraḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "pāñcajanyam hṛṣīka īśaḥ devadattam dhanam jayaḥ pauṇḍram dadhmau mahā śaṅkham bhīma karmā vṛka udaraḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 15, | |
"title": 1.16, | |
"devanagari": "अनन्तविजयं राजा कुन्तीपुत्रो युधिष्ठिरः ।\nनकुलः सहदेवश्च सुघोषमणिपुष्पकौ ॥ १.१६ ॥", | |
"verse_text": "anantavijayaṁ rājā\nkuntī-putro yudhiṣṭhiraḥ\nnakulaḥ sahadevaś ca\nsughoṣa-maṇipuṣpakau", | |
"verse_text_no_samdhis": "ananta vijayam rājā kuntī putraḥ yudhiṣṭhiraḥ nakulaḥ sahadevaḥ ca sughoṣa maṇipuṣpakau" | |
}, | |
{ | |
"id": 16, | |
"title": 1.17, | |
"devanagari": "काश्यश्च परमेष्वासः शिखण्डी च महारथः ।\nधृष्टद्युम्नो विराटश्च सात्यकिश्चापराजितः ॥ १.१७ ॥", | |
"verse_text": "kāśyaś ca parameṣv-āsaḥ\nśikhaṇḍī ca mahā-rathaḥ\ndhṛṣṭadyumno virāṭaś ca\nsātyakiś cāparājitaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "kāśyaḥ ca parama iṣu āsaḥ śikhaṇḍī ca mahā rathaḥ dhṛṣṭadyumnaḥ virāṭaḥ ca sātyakiḥ ca aparājitaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 17, | |
"title": 1.18, | |
"devanagari": "द्रुपदो द्रौपदेयाश्च सर्वशः पृथिवीपते ।\nसौभद्रश्च महाबाहुः शङ्खान्दध्मुः पृथक्पृथक् ॥ १.१८ ॥", | |
"verse_text": "drupado draupadeyāś ca\nsarvaśaḥ pṛthivī-pate\nsaubhadraś ca mahā-bāhuḥ\nśaṅkhān dadhmuḥ pṛthak pṛthak", | |
"verse_text_no_samdhis": "drupadaḥ draupadeyāḥ ca sarvaśaḥ pṛthivī pate saubhadraḥ ca mahā bāhuḥ śaṅkhān dadhmuḥ pṛthak pṛthak" | |
}, | |
{ | |
"id": 18, | |
"title": 1.19, | |
"devanagari": "स घोषो धार्तराष्ट्राणां हृदयानि व्यदारयत् ।\nनभश्च पृथिवीं चैव तुमुलोऽभ्यनुनादयन् ॥ १.१९ ॥", | |
"verse_text": "sa ghoṣo dhārtarāṣṭrāṇāṁ\nhṛdayāni vyadārayat\nnabhaś ca pṛthivīṁ caiva\ntumulo ’bhyanunādayan", | |
"verse_text_no_samdhis": "saḥ ghoṣaḥ dhārtarāṣṭrāṇām hṛdayāni vyadārayat nabhaḥ ca pṛthivīm ca eva tumulaḥ abhyanunādayan" | |
}, | |
{ | |
"id": 19, | |
"title": 1.2, | |
"devanagari": "अथ व्यवस्थितान्दृष्ट्वा धार्तराष्ट्रान्कपिध्वजः\nप्रवृत्ते शस्त्रसम्पाते धनुरुद्यम्य पाण्डवः\nहृषीकेशं तदा वाक्यमिदमाह महीपते ॥ १.२० ॥", | |
"verse_text": "atha vyavasthitān dṛṣṭvā\ndhārtarāṣṭrān kapi-dhvajaḥ\npravṛtte śastra-sampāte\ndhanur udyamya pāṇḍavaḥ\nhṛṣīkeśaṁ tadā vākyam\nidam āha mahī-pate", | |
"verse_text_no_samdhis": "atha vyavasthitān dṛṣṭvā dhārtarāṣṭrān kapi dhvajaḥ pravṛtte śastra sampāte dhanuḥ udyamya pāṇḍavaḥ hṛṣīkeśam tadā vākyam idam āha mahī pate" | |
}, | |
{ | |
"id": 20, | |
"title": 1.21, | |
"devanagari": "अर्जुन उवाच\nसेनयोरुभयोर्मध्ये रथं स्थापय मेऽच्युत ॥ १.२१ ॥", | |
"verse_text": "arjuna uvāca\nsenayor ubhayor madhye\nrathaṁ sthāpaya me ’cyuta\nyāvad etān nirīkṣe ’haṁ\nyoddhu-kāmān avasthitān", | |
"verse_text_no_samdhis": "arjunaḥ uvāca senayoḥ ubhayoḥ madhye ratham sthāpaya me acyuta yāvat etān nirīkṣe aham yoddhu kāmān avasthitān" | |
}, | |
{ | |
"id": 21, | |
"title": 1.22, | |
"devanagari": "यावदेतान्निरिक्षेऽहं योद्\\u200cधुकामानवस्थितान् ।\nकैर्मया सह योद्धव्यमस्मिन्रणसमुद्यमे ॥ १.२२ ॥", | |
"verse_text": "kair mayā saha yoddhavyam\nasmin raṇa-samudyame", | |
"verse_text_no_samdhis": "kaiḥ mayā saha yoddhavyam asmin raṇa samudyame" | |
}, | |
{ | |
"id": 22, | |
"title": 1.23, | |
"devanagari": "योत्स्यमानानवेक्षेऽहं य एतेऽत्र समागताः ।\nधार्तराष्ट्रस्य दुर्बुद्धेर्युद्धे प्रियचिकीर्षवः ॥ १.२३ ॥", | |
"verse_text": "yotsyamānān avekṣe ’haṁ\nya ete ’tra samāgatāḥ\ndhārtarāṣṭrasya durbuddher\nyuddhe priya-cikīrṣavaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "yotsyamānān avekṣe aham ye ete atra samāgatāḥ dhārtarāṣṭrasya durbuddheḥ yuddhe priya cikīrṣavaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 23, | |
"title": 1.24, | |
"devanagari": "सञ्जय उवाच ।\nएवमुक्तो हृषीकेशो गुडाकेशेन भारत\nसेनयोरुभयोर्मध्ये स्थापयित्वा रथोत्तमम् ॥ १.२४ ॥", | |
"verse_text": "sañjaya uvāca\nevam ukto hṛṣīkeśo\nguḍākeśena bhārata\nsenayor ubhayor madhye\nsthāpayitvā rathottamam", | |
"verse_text_no_samdhis": "sañjayaḥ uvāca evam uktaḥ hṛṣīkeśaḥ guḍākeśena bhārata senayoḥ ubhayoḥ madhye sthāpayitvā ratha uttamam" | |
}, | |
{ | |
"id": 24, | |
"title": 1.25, | |
"devanagari": "भीष्मद्रोणप्रमुखतः सर्वेषां च महीक्षिताम् ।\nउवाच पार्थ पश्यैतान्समवेतान्कुरूनिति ॥ १.२५ ॥", | |
"verse_text": "bhīṣma-droṇa-pramukhataḥ\nsarveṣāṁ ca mahī-kṣitām\nuvāca pārtha paśyaitān\nsamavetān kurūn iti", | |
"verse_text_no_samdhis": "bhīṣma droṇa pramukhataḥ sarveṣām ca mahī kṣitām uvāca pārtha paśya etān samavetān kurūn iti" | |
}, | |
{ | |
"id": 25, | |
"title": 1.26, | |
"devanagari": "तत्रापश्यत्स्थितान्पार्थः पितॄनथ पितामहान्\nआचार्यान्मातुलान्भ्रातॄन्पुत्रान्पौत्रान्सखींस्तथा\nश्वशुरान्सुहृदश्चैव सेनयोरुभयोरपि ॥ १.२६ ॥", | |
"verse_text": "tatrāpaśyat sthitān pārthaḥ\npitṝn atha pitāmahān\nācāryān mātulān bhrātṝn\nputrān pautrān sakhīṁs tathā\nśvaśurān suhṛdaś caiva\nsenayor ubhayor api", | |
"verse_text_no_samdhis": "tatra apaśyat sthitān pārthaḥ pitṝn atha pitāmahān ācāryān mātulān bhrātṝn putrān pautrān sakhīn tathā śvaśurān suhṛdaḥ ca eva senayoḥ ubhayoḥ api" | |
}, | |
{ | |
"id": 26, | |
"title": 1.27, | |
"devanagari": "तान्समीक्ष्य स कौन्तेयः सर्वान्बन्धूनवस्थितान् ।\nकृपया परयाविष्टो विषीदन्निदमब्रवीत् ॥ १.२७ ॥", | |
"verse_text": "tān samīkṣya sa kaunteyaḥ\nsarvān bandhūn avasthitān\nkṛpayā parayāviṣṭo\nviṣīdann idam abravīt", | |
"verse_text_no_samdhis": "tān samīkṣya saḥ kaunteyaḥ sarvān bandhūn avasthitān kṛpayā parayā āviṣṭaḥ viṣīdan idam abravīt" | |
}, | |
{ | |
"id": 27, | |
"title": 1.28, | |
"devanagari": "अर्जुन उवाच ।\nदृष्ट्वेमं स्वजनं कृष्ण युयुत्सुं समुपस्थितम्\nसीदन्ति मम गात्राणि मुखं च परिशुष्यति ॥ १.२८ ॥", | |
"verse_text": "arjuna uvāca\ndṛṣṭvemaṁ sva-janaṁ kṛṣṇa\nyuyutsuṁ samupasthitam\nsīdanti mama gātrāṇi\nmukhaṁ ca pariśuṣyati", | |
"verse_text_no_samdhis": "arjunaḥ uvāca dṛṣṭvā imam sva janam kṛṣṇa yuyutsum samupasthitam sīdanti mama gātrāṇi mukham ca pariśuṣyati" | |
}, | |
{ | |
"id": 28, | |
"title": 1.29, | |
"devanagari": "वेपथुश्च शरीरे मे रोमहर्षश्च जायते ।\nगाण्डीवं स्रंसते हस्तात्त्वक्चैव परिदह्यते ॥ १.२९ ॥", | |
"verse_text": "vepathuś ca śarīre me\nroma-harṣaś ca jāyate\ngāṇḍīvaṁ sraṁsate hastāt\ntvak caiva paridahyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "vepathuḥ ca śarīre me roma harṣaḥ ca jāyate gāṇḍīvam sraṁsate hastāt tvak ca eva paridahyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 29, | |
"title": 1.3, | |
"devanagari": "न च मे शक्नोम्यवस्थातुं भ्रमतीव मनः ।\nनिमित्तानि च पश्यामि विपरीतानि केशव ॥ १.३० ॥", | |
"verse_text": "na ca śaknomy avasthātuṁ\nbhramatīva ca me manaḥ\nnimittāni ca paśyāmi\nviparītāni keśava", | |
"verse_text_no_samdhis": "na ca śaknomi avasthātum bhramati iva ca me manaḥ nimittāni ca paśyāmi viparītāni keśava" | |
}, | |
{ | |
"id": 30, | |
"title": 1.31, | |
"devanagari": "न च श्रेयोऽनुपश्यामि हत्वा स्वजनमाहवे ।\nन काङ्क्षे विजयं कृष्ण न च राज्यं सुखानि च ॥ १.३१ ॥", | |
"verse_text": "na ca śreyo ’nupaśyāmi\nhatvā sva-janam āhave\nna kāṅkṣe vijayaṁ kṛṣṇa\nna ca rājyaṁ sukhāni ca", | |
"verse_text_no_samdhis": "na ca śreyaḥ anupaśyāmi hatvā sva janam āhave na kāṅkṣe vijayam kṛṣṇa na ca rājyam sukhāni ca" | |
}, | |
{ | |
"id": 31, | |
"title": 1.32, | |
"devanagari": "किं नो राज्येन गोविन्द किं भोगैर्जीवितेन वा ।\nयेषामर्थे काङ्क्षितं नो राज्यं भोगाः सुखानि च ॥ १.३२ ॥", | |
"verse_text": "kiṁ no rājyena govinda\nkiṁ bhogair jīvitena vā\nyeṣām arthe kāṅkṣitaṁ no\nrājyaṁ bhogāḥ sukhāni ca", | |
"verse_text_no_samdhis": "kim naḥ rājyena govinda kim bhogaiḥ jīvitena vā yeṣām arthe kāṅkṣitam naḥ rājyam bhogāḥ sukhāni ca" | |
}, | |
{ | |
"id": 32, | |
"title": 1.33, | |
"devanagari": "त इमेऽवस्थिता युद्धे प्राणांस्त्यक्त्वा धनानि च ।\nआचार्याः पितरः पुत्रास्तथैव च पितामहाः ॥ १.३३ ॥", | |
"verse_text": "ta ime ’vasthitā yuddhe\nprāṇāṁs tyaktvā dhanāni ca\nācāryāḥ pitaraḥ putrās\ntathaiva ca pitāmahāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "te ime avasthitāḥ yuddhe prāṇān tyaktvā dhanāni ca ācāryāḥ pitaraḥ putrāḥ tathā eva ca pitāmahāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 33, | |
"title": 1.34, | |
"devanagari": "मातुलाः श्वशुराः पौत्राः श्यालाः सम्बन्धिनस्तथा ।\nएतान्न हन्तुमिच्छामि घ्नतोऽपि मधुसूदन ॥ १.३४ ॥", | |
"verse_text": "mātulāḥ śvaśurāḥ pautrāḥ\nśyālāḥ sambandhinas tathā\netān na hantum icchāmi\nghnato ’pi madhusūdana", | |
"verse_text_no_samdhis": "mātulāḥ śvaśurāḥ pautrāḥ śyālāḥ sambandhinaḥ tathā etān na hantum icchāmi ghnataḥ api madhusūdana" | |
}, | |
{ | |
"id": 34, | |
"title": 1.35, | |
"devanagari": "अपि त्रैलोक्यराज्यस्य हेतोः किं नु महीकृते ।\nनिहत्य धार्तराष्ट्रान्नः का प्रीतिः स्याज्जनार्दन ॥ १.३५ ॥", | |
"verse_text": "api trailokya-rājyasya\nhetoḥ kiṁ nu mahī-kṛte\nnihatya dhārtarāṣṭrān naḥ\nkā prītiḥ syāj janārdana", | |
"verse_text_no_samdhis": "api trai lokya rājyasya hetoḥ kim nu mahī kṛte nihatya dhārtarāṣṭrān naḥ kā prītiḥ syāt janārdana" | |
}, | |
{ | |
"id": 35, | |
"title": 1.36, | |
"devanagari": "पापमेवाश्रयेदस्मान्हत्वैतानाततायिनः\nतस्मान्नार्हा वयं हन्तुं धार्तराष्ट्रान्सबान्धवान्\nस्वजनं हि कथं हत्वा सुखिनः स्याम माधव ॥ १.३६ ॥", | |
"verse_text": "pāpam evāśrayed asmān\nhatvaitān ātatāyinaḥ\ntasmān nārhā vayaṁ hantuṁ\ndhārtarāṣṭrān sa-bāndhavān\nsva-janaṁ hi kathaṁ hatvā\nsukhinaḥ syāma mādhava", | |
"verse_text_no_samdhis": "pāpam eva āśrayet asmān hatvā etān ātatāyinaḥ tasmāt na arhāḥ vayam hantum dhārtarāṣṭrān sa bāndhavān sva janam hi katham hatvā sukhinaḥ syāma mādhava" | |
}, | |
{ | |
"id": 36, | |
"title": 1.37, | |
"devanagari": "यद्यप्येते न पश्यन्ति लोभोपहतचेतसः ।\nकुलक्षयकृतं दोषं मित्रद्रोहे च पातकम् ॥ १.३७ ॥", | |
"verse_text": "yady apy ete na paśyanti\nlobhopahata-cetasaḥ\nkula-kṣaya-kṛtaṁ doṣaṁ\nmitra-drohe ca pātakam", | |
"verse_text_no_samdhis": "yadi api ete na paśyanti lobha upahata cetasaḥ kula kṣaya kṛtam doṣam mitra drohe ca pātakam" | |
}, | |
{ | |
"id": 37, | |
"title": 1.38, | |
"devanagari": "कथं न ज्ञेयमस्माभिः पापादस्मान्निवर्तितुम् ।\nकुलक्षयकृतं दोषं प्रपश्यद्भिर्जनार्दन ॥ १.३८ ॥", | |
"verse_text": "kathaṁ na jñeyam asmābhiḥ\npāpād asmān nivartitum\nkula-kṣaya-kṛtaṁ doṣaṁ\nprapaśyadbhir janārdana", | |
"verse_text_no_samdhis": "katham na jñeyam asmābhiḥ pāpāt asmāt nivartitum kula kṣaya kṛtam doṣam prapaśyadbhiḥ janārdana" | |
}, | |
{ | |
"id": 38, | |
"title": 1.39, | |
"devanagari": "कुलक्षये प्रणश्यन्ति कुलधर्माः सनातनाः ।\nधर्मे नष्टे कुलं कृत्स्नमधर्मोऽभिभवत्युत ॥ १.३९ ॥", | |
"verse_text": "kula-kṣaye praṇaśyanti\nkula-dharmāḥ sanātanāḥ\ndharme naṣṭe kulaṁ kṛtsnam\nadharmo ’bhibhavaty uta", | |
"verse_text_no_samdhis": "kula kṣaye praṇaśyanti kula dharmāḥ sanātanāḥ dharme naṣṭe kulam kṛtsnam adharmaḥ abhibhavati uta" | |
}, | |
{ | |
"id": 39, | |
"title": 1.4, | |
"devanagari": "अधर्माभिभवात्कृष्ण प्रदुष्यन्ति कुलस्त्रियः ।\nस्त्रीषु दुष्टासु वार्ष्णेय जायते वर्णसङ्करः ॥ १.४० ॥", | |
"verse_text": "adharmābhibhavāt kṛṣṇa\npraduṣyanti kula-striyaḥ\nstrīṣu duṣṭāsu vārṣṇeya\njāyate varṇa-saṅkaraḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "adharma abhibhavāt kṛṣṇa praduṣyanti kula striyaḥ strīṣu duṣṭāsu vārṣṇeya jāyate varṇa saṅkaraḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 40, | |
"title": 1.41, | |
"devanagari": "सङ्करो नरकायैव कुलघ्नानां कुलस्य च ।\nपतन्ति पितरो ह्येषां लुप्तपिण्डोदकक्रियाः ॥ १.४१ ॥", | |
"verse_text": "saṅkaro narakāyaiva\nkula-ghnānāṁ kulasya ca\npatanti pitaro hy eṣāṁ\nlupta-piṇḍodaka-kriyāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "saṅkaraḥ narakāya eva kula ghnānām kulasya ca patanti pitaraḥ hi eṣām lupta piṇḍa udaka kriyāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 41, | |
"title": 1.42, | |
"devanagari": "दोषैरेतैः कुलघ्नानां वर्णसङ्करकारकैः ।\nउत्साद्यन्ते जातिधर्माः कुलधर्माश्च शाश्वताः ॥ १.४२ ॥", | |
"verse_text": "doṣair etaiḥ kula-ghnānāṁ\nvarṇa-saṅkara-kārakaiḥ\nutsādyante jāti-dharmāḥ\nkula-dharmāś ca śāśvatāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "doṣaiḥ etaiḥ kula ghnānām varṇa saṅkara kārakaiḥ utsādyante jāti dharmāḥ kula dharmāḥ ca śāśvatāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 42, | |
"title": 1.43, | |
"devanagari": "उत्सन्नकुलधर्माणां मनुष्याणां जनार्दन ।\nनरकेऽनियतं वासो भवतीत्यनुशुश्रुम ॥ १.४३ ॥", | |
"verse_text": "utsanna-kula-dharmāṇāṁ\nmanuṣyāṇāṁ janārdana\nnarake niyataṁ vāso\nbhavatīty anuśuśruma", | |
"verse_text_no_samdhis": "utsanna kula dharmāṇām manuṣyāṇām janārdana narake niyatam vāsaḥ bhavati iti anuśuśruma" | |
}, | |
{ | |
"id": 43, | |
"title": 1.44, | |
"devanagari": "अहो बत महत्पापं कर्तुं व्यवसिता वयम् ।\nयद्राज्यसुखलोभेन हन्तुं स्वजनमुद्यताः ॥ १.४४ ॥", | |
"verse_text": "aho bata mahat pāpaṁ\nkartuṁ vyavasitā vayam\nyad rājya-sukha-lobhena\nhantuṁ sva-janam udyatāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "aho bata mahat pāpam kartum vyavasitāḥ vayam yat rājya sukha lobhena hantum sva janam udyatāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 44, | |
"title": 1.45, | |
"devanagari": "यदि मामप्रतीकारमशस्त्रं शस्त्रपाणयः ।\nधार्तराष्ट्रा रणे हन्युस्तन्मे क्षेमतरं भवेत् ॥ १.४५ ॥", | |
"verse_text": "yadi mām apratīkāram\naśastraṁ śastra-pāṇayaḥ\ndhārtarāṣṭrā raṇe hanyus\ntan me kṣema-taraṁ bhavet", | |
"verse_text_no_samdhis": "yadi mām apratīkāram aśastram śastra pāṇayaḥ dhārtarāṣṭrāḥ raṇe hanyuḥ tat me kṣema taram bhavet" | |
}, | |
{ | |
"id": 45, | |
"title": 1.46, | |
"devanagari": "सञ्जय उवाच ।\nएवमुक्त्वार्जुनः संख्ये रथोपस्थ उपाविशत्\nविसृज्य सशरं चापं शोकसंविग्नमानसः ॥ १.४६ ॥", | |
"verse_text": "sañjaya uvāca\nevam uktvārjunaḥ saṅkhye\nrathopastha upāviśat\nvisṛjya sa-śaraṁ cāpaṁ\nśoka-saṁvigna-mānasaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "sañjayaḥ uvāca evam uktvā arjunaḥ saṅkhye ratha upasthe upāviśat visṛjya sa śaram cāpam śoka saṁvigna mānasaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 46, | |
"title": 2.1, | |
"devanagari": "संजय उवाच ।\nतं तथा कृपयाविष्टमश्रुपूर्णाकुलेक्षणम्\nविषीदन्तमिदं वाक्यमुवाच मधुसूदनः ॥ २.१ ॥", | |
"verse_text": "sañjaya uvāca\ntaṁ tathā kṛpayāviṣṭam\naśru-pūrṇākulekṣaṇam\nviṣīdantam idaṁ vākyam\nuvāca madhusūdanaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "sañjayaḥ uvāca tam tathā kṛpayā āviṣṭam aśru pūrṇa ākula īkṣaṇam viṣīdantam idam vākyam uvāca madhu sūdanaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 47, | |
"title": 2.2, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nकुतस्त्वा कश्मलमिदं विषमे समुपस्थितम्\nअनार्यजुष्टमस्वर्ग्यमकीर्तिकरमर्जुन ॥ २.२ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nkutas tvā kaśmalam idaṁ\nviṣame samupasthitam\nanārya-juṣṭam asvargyam\nakīrti-karam arjuna", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca kutaḥ tvā kaśmalam idam viṣame samupasthitam anārya juṣṭam asvargyam akīrti karam arjuna" | |
}, | |
{ | |
"id": 48, | |
"title": 2.3, | |
"devanagari": "क्लैब्यं मा स्म गमः पार्थ नैतत्त्वय्युपपद्यते ।\nक्षुद्रं हृदयदौर्बल्यं त्यक्त्वोत्तिष्ठ परन्तप ॥ २.३ ॥", | |
"verse_text": "klaibyaṁ mā sma gamaḥ pārtha\nnaitat tvayy upapadyate\nkṣudraṁ hṛdaya-daurbalyaṁ\ntyaktvottiṣṭha paran-tapa", | |
"verse_text_no_samdhis": "klaibyam mā sma gamaḥ pārtha na etat tvayi upapadyate kṣudram hṛdaya daurbalyam tyaktvā uttiṣṭha param tapa" | |
}, | |
{ | |
"id": 49, | |
"title": 2.4, | |
"devanagari": "अर्जुन उवाच ।\nकथं भीष्ममहं संख्ये द्रोणं च मधुसूदन\nइषुभिः प्रतियोत्स्यामि पूजार्हावरिसूदन ॥ २.४ ॥", | |
"verse_text": "arjuna uvāca\nkathaṁ bhīṣmam ahaṁ saṅkhye\ndroṇaṁ ca madhusūdana\niṣubhiḥ pratiyotsyāmi\npūjārhāv ari-sūdana", | |
"verse_text_no_samdhis": "arjunaḥ uvāca katham bhīṣmam aham saṅkhye droṇam ca madhu sūdana iṣubhiḥ pratiyotsyāmi pūjā arhau ari sūdana" | |
}, | |
{ | |
"id": 50, | |
"title": 2.5, | |
"devanagari": "गुरूनहत्वा हि महानुभावान्\nश्रेयो भोक्तुं भैक्ष्यमपीह लोके ।\nहत्वार्थकामांस्तु गुरूनिहैव\nभुञ्जीय भोगान् रुधिरप्रदिग्धान् ॥ २.५ ॥", | |
"verse_text": "gurūn ahatvā hi mahānubhāvān\nśreyo bhoktuṁ bhaikṣyam apīha loke\nhatvārtha-kāmāṁs tu gurūn ihaiva\nbhuñjīya bhogān rudhira-pradigdhān", | |
"verse_text_no_samdhis": "gurūn ahatvā hi mahā anubhāvān śreyaḥ bhoktum bhaikṣyam api iha loke hatvā artha kāmān tu gurūn iha eva bhuñjīya bhogān rudhira pradigdhān" | |
}, | |
{ | |
"id": 51, | |
"title": 2.6, | |
"devanagari": "न चैतद्विद्मः कतरन्नो गरीयो\nयद्वा जयेम यदि वा नो जयेयुः ।\nयानेव हत्वा न जिजीविषाम-\nस्तेऽवस्थिताः प्रमुखे धार्तराष्ट्राः ॥ २.६ ॥", | |
"verse_text": "na caitad vidmaḥ kataran no garīyo\nyad vā jayema yadi vā no jayeyuḥ\nyān eva hatvā na jijīviṣāmas\nte ’vasthitāḥ pramukhe dhārtarāṣṭrāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "na ca etat vidmaḥ katarat naḥ garīyaḥ yat vā jayema yadi vā naḥ jayeyuḥ yān eva hatvā na jijīviṣāmaḥ te avasthitāḥ pramukhe dhārtarāṣṭrāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 52, | |
"title": 2.7, | |
"devanagari": "कार्पण्यदोषोपहतस्वभावः\nपृच्छामि त्वां धर्मसम्मूढचेताः ।\nयच्छ्रेयः स्यान्निश्चितं ब्रूहि तन्मे\nशिष्यस्तेऽहं शाधि मां त्वां प्रपन्नम् ॥ २.७ ॥", | |
"verse_text": "kārpaṇya-doṣopahata-svabhāvaḥ\npṛcchāmi tvāṁ dharma-sammūḍha-cetāḥ\nyac chreyaḥ syān niścitaṁ brūhi tan me\nśiṣyas te ’haṁ śādhi māṁ tvāṁ prapannam", | |
"verse_text_no_samdhis": "kārpaṇya doṣa upahata svabhāvaḥ pṛcchāmi tvām dharma sammūḍha cetāḥ yat śreyaḥ syāt niścitam brūhi tat me śiṣyaḥ te aham śādhi mām tvām prapannam" | |
}, | |
{ | |
"id": 53, | |
"title": 2.8, | |
"devanagari": "न हि प्रपश्यामि ममापनुद्याद्यच्छोकमुच्छोषणमिन्द्रियाणाम् ।\nअवाप्य भूमावसपत्नमृद्धं राज्यं सुराणामपि चाधिपत्यम् ॥ २.८ ॥", | |
"verse_text": "na hi prapaśyāmi mamāpanudyād\nyac chokam ucchoṣaṇam indriyāṇām\navāpya bhūmāv asapatnam ṛddhaṁ\nrājyaṁ surāṇām api cādhipatyam", | |
"verse_text_no_samdhis": "na hi prapaśyāmi mama apanudyāt yat śokam ucchoṣaṇam indriyāṇām avāpya bhūmau asapatnam ṛddham rājyam surāṇām api ca ādhipatyam" | |
}, | |
{ | |
"id": 54, | |
"title": 2.9, | |
"devanagari": "सञ्जय उवाच ।\nएवमुक्त्वा हृषीकेशं गुडाकेशः परन्तपः\nन योत्स्य इति गोविन्दमुक्त्वा तूष्णीं बभूव ह ॥ २.९ ॥", | |
"verse_text": "sañjaya uvāca\nevam uktvā hṛṣīkeśaṁ\nguḍākeśaḥ paran-tapaḥ\nna yotsya iti govindam\nuktvā tūṣṇīṁ babhūva ha", | |
"verse_text_no_samdhis": "sañjayaḥ uvāca evam uktvā hṛṣīkeśam guḍākeśaḥ param tapaḥ na yotsye iti govindam uktvā tūṣṇīm babhūva ha" | |
}, | |
{ | |
"id": 55, | |
"title": 2.1, | |
"devanagari": "तमुवाच हृषीकेशः प्रहसन्निव भारत ।\nसेनयोरुभयोर्मध्ये विषीदन्तमिदं वचः ॥ २.१० ॥", | |
"verse_text": "tam uvāca hṛṣīkeśaḥ\nprahasann iva bhārata\nsenayor ubhayor madhye\nviṣīdantam idaṁ vacaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "tam uvāca hṛṣīkeśaḥ prahasan iva bhārata senayoḥ ubhayoḥ madhye viṣīdantam idam vacaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 56, | |
"title": 2.11, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nअशोच्यानन्वशोचस्त्वं प्रज्ञावादांश्च भाषसे\nगतासूनगतासूंश्च नानुशोचन्ति पण्डिताः ॥ २.११ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\naśocyān anvaśocas tvaṁ\nprajñā-vādāṁś ca bhāṣase\ngatāsūn agatāsūṁś ca\nnānuśocanti paṇḍitāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca aśocyān anvaśocaḥ tvam prajñā vādān ca bhāṣase gata asūn agata asūn ca na anuśocanti paṇḍitāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 57, | |
"title": 2.12, | |
"devanagari": "न त्वेवाहं जातु नासं न त्वं नेमे जनाधिपाः ।\nन चैव न भविष्यामः सर्वे वयमतः परम् ॥ २.१२ ॥", | |
"verse_text": "na tv evāhaṁ jātu nāsaṁ\nna tvaṁ neme janādhipāḥ\nna caiva na bhaviṣyāmaḥ\nsarve vayam ataḥ param", | |
"verse_text_no_samdhis": "na tu eva aham jātu na āsam na tvam na ime jana adhipāḥ na ca eva na bhaviṣyāmaḥ sarve vayam ataḥ param" | |
}, | |
{ | |
"id": 58, | |
"title": 2.13, | |
"devanagari": "देहिनोऽस्मिन्यथा देहे कौमारं यौवनं जरा ।\nतथा देहान्तरप्राप्तिर्धीरस्तत्र न मुह्यति ॥ २.१३ ॥", | |
"verse_text": "dehino ’smin yathā dehe\nkaumāraṁ yauvanaṁ jarā\ntathā dehāntara-prāptir\ndhīras tatra na muhyati", | |
"verse_text_no_samdhis": "dehinaḥ asmin yathā dehe kaumāram yauvanam jarā tathā deha antara prāptiḥ dhīraḥ tatra na muhyati" | |
}, | |
{ | |
"id": 59, | |
"title": 2.14, | |
"devanagari": "मात्रास्पर्शास्तु कौन्तेय शीतोष्णसुखदुःखदाः ।\nआगमापायिनोऽनित्यास्तांस्तितिक्षस्व भारत ॥ २.१४ ॥", | |
"verse_text": "mātrā-sparśās tu kaunteya\nśītoṣṇa-sukha-duḥkha-dāḥ\nāgamāpāyino ’nityās\ntāṁs titikṣasva bhārata", | |
"verse_text_no_samdhis": "mātrā sparśāḥ tu kaunteya śīta uṣṇa sukha duḥkha dāḥ āgama apāyinaḥ anityāḥ tān titikṣasva bhārata" | |
}, | |
{ | |
"id": 60, | |
"title": 2.15, | |
"devanagari": "यं हि न व्यथयन्त्येते पुरुषं पुरुषर्षभ ।\nसमदुःखसुखं धीरं सोऽमृतत्वाय कल्पते ॥ २.१५ ॥", | |
"verse_text": "yaṁ hi na vyathayanty ete\npuruṣaṁ puruṣarṣabha\nsama-duḥkha-sukhaṁ dhīraṁ\nso ’mṛtatvāya kalpate", | |
"verse_text_no_samdhis": "yam hi na vyathayanti ete puruṣam puruṣa ṛṣabha sama duḥkha sukham dhīram saḥ amṛtatvāya kalpate" | |
}, | |
{ | |
"id": 61, | |
"title": 2.16, | |
"devanagari": "नासतो विद्यते भावो नाभावो विद्यते सतः ।\nउभयोरपि दृष्टोऽन्तस्त्वनयोस्तत्त्वदर्शिभिः ॥ २.१६ ॥", | |
"verse_text": "nāsato vidyate bhāvo\nnābhāvo vidyate sataḥ\nubhayor api dṛṣṭo ’ntas\ntv anayos tattva-darśibhiḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "na asataḥ vidyate bhāvaḥ na abhāvaḥ vidyate sataḥ ubhayoḥ api dṛṣṭaḥ antaḥ tu anayoḥ tattva darśibhiḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 62, | |
"title": 2.17, | |
"devanagari": "अविनाशि तु तद्विद्धि येन सर्वमिदं ततम् ।\nविनाशमव्ययस्यास्य न कश्चित्कर्तुमर्हति ॥ २.१७ ॥", | |
"verse_text": "avināśi tu tad viddhi\nyena sarvam idaṁ tatam\nvināśam avyayasyāsya\nna kaścit kartum arhati", | |
"verse_text_no_samdhis": "avināśi tu tat viddhi yena sarvam idam tatam vināśam avyayasya asya na kaścit kartum arhati" | |
}, | |
{ | |
"id": 63, | |
"title": 2.18, | |
"devanagari": "अन्तवन्त इमे देहा नित्यस्योक्ताः शरीरिणः ।\nअनाशिनोऽप्रमेयस्य तस्माद्युध्यस्व भारत ॥ २.१८ ॥", | |
"verse_text": "antavanta ime dehā\nnityasyoktāḥ śarīriṇaḥ\nanāśino ’prameyasya\ntasmād yudhyasva bhārata", | |
"verse_text_no_samdhis": "anta vantaḥ ime dehāḥ nityasya uktāḥ śarīriṇaḥ anāśinaḥ aprameyasya tasmāt yudhyasva bhārata" | |
}, | |
{ | |
"id": 64, | |
"title": 2.19, | |
"devanagari": "य एनं वेत्ति हन्तारं यश्चैनं मन्यते हतम् ।\nउभौ तौ न विजानीतो नायं हन्ति न हन्यते ॥ २.१९ ॥", | |
"verse_text": "ya enaṁ vetti hantāraṁ\nyaś cainaṁ manyate hatam\nubhau tau na vijānīto\nnāyaṁ hanti na hanyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "yaḥ enam vetti hantāram yaḥ ca enam manyate hatam ubhau tau na vijānītaḥ na ayam hanti na hanyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 65, | |
"title": 2.2, | |
"devanagari": "न जायते म्रियते वा कदाचि-\nन्नायं भूत्वा भविता वा न भूयः ।\nअजो नित्यः शाश्वतोऽयं पुराणो\nन हन्यते हन्यमाने शरीरे ॥ २.२० ॥", | |
"verse_text": "na jāyate mriyate vā kadācin\nnāyaṁ bhūtvā bhavitā vā na bhūyaḥ\najo nityaḥ śāśvato ’yaṁ purāṇo\nna hanyate hanyamāne śarīre", | |
"verse_text_no_samdhis": "na jāyate mriyate vā kadācit na ayam bhūtvā bhavitā vā na bhūyaḥ ajaḥ nityaḥ śāśvataḥ ayam purāṇaḥ na hanyate hanyamāne śarīre" | |
}, | |
{ | |
"id": 66, | |
"title": 2.21, | |
"devanagari": "वेदाविनाशिनं नित्यं य एनमजमव्ययम् ।\nकथं स पुरुषः पार्थ कं घातयति हन्ति कम् ॥ २.२१ ॥", | |
"verse_text": "vedāvināśinaṁ nityaṁ\nya enam ajam avyayam\nkathaṁ sa puruṣaḥ pārtha\nkaṁ ghātayati hanti kam", | |
"verse_text_no_samdhis": "veda avināśinam nityam yaḥ enam ajam avyayam katham saḥ puruṣaḥ pārtha kam ghātayati hanti kam" | |
}, | |
{ | |
"id": 67, | |
"title": 2.22, | |
"devanagari": "वासांसि जीर्णानि यथा विहाय\nनवानि गृह्णाति नरोऽपराणि ।\nतथा शरीराणि विहाय जीर्णा-\nन्यन्यानि संयाति नवानि देही ॥ २.२२ ॥", | |
"verse_text": "vāsāṁsi jīrṇāni yathā vihāya\nnavāni gṛhṇāti naro ’parāṇi\ntathā śarīrāṇi vihāya jīrṇāny\nanyāni saṁyāti navāni dehī", | |
"verse_text_no_samdhis": "vāsāṁsi jīrṇāni yathā vihāya navāni gṛhṇāti naraḥ aparāṇi tathā śarīrāṇi vihāya jirṇāni anyāni saṁyāti navāni dehī" | |
}, | |
{ | |
"id": 68, | |
"title": 2.23, | |
"devanagari": "नैनं छिन्दन्ति शस्त्राणि नैनं दहति पावकः ।\nन चैनं क्लेदयन्त्यापो न शोषयति मारुतः ॥ २.२३ ॥", | |
"verse_text": "nainaṁ chindanti śastrāṇi\nnainaṁ dahati pāvakaḥ\nna cainaṁ kledayanty āpo\nna śoṣayati mārutaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "na enam chindanti śastrāṇi na enam dahati pāvakaḥ na ca enam kledayanti āpaḥ na śoṣayati mārutaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 69, | |
"title": 2.24, | |
"devanagari": "अच्छेद्योऽयमदाह्योऽयमक्लेद्योऽशोष्य एव च ।\nनित्यः सर्वगतः स्थाणुरचलोऽयं सनातनः ॥ २.२४ ॥", | |
"verse_text": "acchedyo ’yam adāhyo ’yam\nakledyo ’śoṣya eva ca\nnityaḥ sarva-gataḥ sthāṇur\nacalo ’yaṁ sanātanaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "acchedyaḥ ayam adāhyaḥ ayam akledyaḥ aśoṣyaḥ eva ca nityaḥ sarva gataḥ sthāṇuḥ acalaḥ ayam sanātanaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 70, | |
"title": 2.25, | |
"devanagari": "अव्यक्तोऽयमचिन्त्योऽयमविकार्योऽयमुच्यते ।\nतस्मादेवं विदित्वैनं नानुशोचितुमर्हसि ॥ २.२५ ॥", | |
"verse_text": "avyakto ’yam acintyo ’yam\navikāryo ’yam ucyate\ntasmād evaṁ viditvainaṁ\nnānuśocitum arhasi", | |
"verse_text_no_samdhis": "avyaktaḥ ayam acintyaḥ ayam avikāryaḥ ayam ucyate tasmāt evam viditvā enam na anuśocitum arhasi" | |
}, | |
{ | |
"id": 71, | |
"title": 2.26, | |
"devanagari": "अथ चैनं नित्यजातं नित्यं वा मन्यसे मृतम् ।\nतथापि त्वं महाबाहो नैवं शोचितुमर्हसि ॥ २.२६ ॥", | |
"verse_text": "atha cainaṁ nitya-jātaṁ\nnityaṁ vā manyase mṛtam\ntathāpi tvaṁ mahā-bāho\nnainaṁ śocitum arhasi", | |
"verse_text_no_samdhis": "atha ca enam nitya jātam nityam vā manyase mṛtam tathā api tvam mahā bāho na enam śocitum arhasi" | |
}, | |
{ | |
"id": 72, | |
"title": 2.27, | |
"devanagari": "जातस्य हि ध्रुवो मृत्युर्ध्रुवं जन्म मृतस्य च ।\nतस्मादपरिहार्येऽर्थे न त्वं शोचितुमर्हसि ॥ २.२७ ॥", | |
"verse_text": "jātasya hi dhruvo mṛtyur\ndhruvaṁ janma mṛtasya ca\ntasmād aparihārye ’rthe\nna tvaṁ śocitum arhasi", | |
"verse_text_no_samdhis": "jātasya hi dhruvaḥ mṛtyuḥ dhruvam janma mṛtasya ca tasmāt aparihārye arthe na tvam śocitum arhasi" | |
}, | |
{ | |
"id": 73, | |
"title": 2.28, | |
"devanagari": "अव्यक्तादीनि भूतानि व्यक्तमध्यानि भारत ।\nअव्यक्तनिधनान्येव तत्र का परिदेवना ॥ २.२८ ॥", | |
"verse_text": "avyaktādīni bhūtāni\nvyakta-madhyāni bhārata\navyakta-nidhanāny eva\ntatra kā paridevanā", | |
"verse_text_no_samdhis": "avyakta ādīni bhūtāni vyakta madhyāni bhārata avyakta nidhanāni eva tatra kā paridevanā" | |
}, | |
{ | |
"id": 74, | |
"title": 2.29, | |
"devanagari": "आश्चर्यवत्पश्यति कश्चिदेन-\nमाश्चर्यवद्वदति तथैव चान्यः ।\nआश्चर्यवच्चैनमन्यः शृणोति\nश्रुत्वाप्येनं वेद न चैव कश्चित् ॥ २.२९ ॥", | |
"verse_text": "āścarya-vat paśyati kaścid enam\nāścarya-vad vadati tathaiva cānyaḥ\nāścarya-vac cainam anyaḥ śṛṇoti\nśrutvāpy enaṁ veda na caiva kaścit", | |
"verse_text_no_samdhis": "āścarya vat paśyati kaścit enam āścarya vat vadati tathā eva ca anyaḥ āścarya vat ca enam anyaḥ śṛṇoti śrutvā api enam veda na ca eva kaścit" | |
}, | |
{ | |
"id": 75, | |
"title": 2.3, | |
"devanagari": "देही नित्यमवध्योऽयं देहे सर्वस्य भारत ।\nतस्मात्सर्वाणि भूतानि न त्वं शोचितुमर्हसि ॥ २.३० ॥", | |
"verse_text": "dehī nityam avadhyo ’yaṁ\ndehe sarvasya bhārata\ntasmāt sarvāṇi bhūtāni\nna tvaṁ śocitum arhasi", | |
"verse_text_no_samdhis": "dehī nityam avadhyaḥ ayam dehe sarvasya bhārata tasmāt sarvāṇi bhūtāni na tvam śocitum arhasi" | |
}, | |
{ | |
"id": 76, | |
"title": 2.31, | |
"devanagari": "स्वधर्ममपि चावेक्ष्य न विकम्पितुमर्हसि ।\nधर्म्याद्धि युद्धाच्छ्रेयोऽन्यत्क्षत्रियस्य न विद्यते ॥ २.३१ ॥", | |
"verse_text": "sva-dharmam api cāvekṣya\nna vikampitum arhasi\ndharmyād dhi yuddhāc chreyo ’nyat\nkṣatriyasya na vidyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "sva dharmam api ca avekṣya na vikampitum arhasi dharmyāt hi yuddhāt śreyaḥ anyat kṣatriyasya na vidyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 77, | |
"title": 2.32, | |
"devanagari": "यदृच्छया चोपपन्नं स्वर्गद्वारमपावृतम् ।\nसुखिनः क्षत्रियाः पार्थ लभन्ते युद्धमीदृशम् ॥ २.३२ ॥", | |
"verse_text": "yadṛcchayā copapannaṁ\nsvarga-dvāram apāvṛtam\nsukhinaḥ kṣatriyāḥ pārtha\nlabhante yuddham īdṛśam", | |
"verse_text_no_samdhis": "yadṛcchayā ca upapannam svarga dvāram apāvṛtam sukhinaḥ kṣatriyāḥ pārtha labhante yuddham īdṛśam" | |
}, | |
{ | |
"id": 78, | |
"title": 2.33, | |
"devanagari": "अथ चेत्त्वमिमं धर्म्यं संग्रामं न करिष्यसि ।\nततः स्वधर्मं कीर्तिं च हित्वा पापमवाप्स्यसि ॥ २.३३ ॥", | |
"verse_text": "atha cet tvam imaṁ dharmyaṁ\nsaṅgrāmaṁ na kariṣyasi\ntataḥ sva-dharmaṁ kīrtiṁ ca\nhitvā pāpam avāpsyasi", | |
"verse_text_no_samdhis": "atha cet tvam imam dharmyam saṅgrāmam na kariṣyasi tataḥ sva dharmam kīrtim ca hitvā pāpam avāpsyasi" | |
}, | |
{ | |
"id": 79, | |
"title": 2.34, | |
"devanagari": "अकीर्तिं चापि भूतानि कथयिष्यन्ति तेऽव्ययाम् ।\nसम्भावितस्य चाकीर्तिर्मरणादतिरिच्यते ॥ २.३४ ॥", | |
"verse_text": "akīrtiṁ cāpi bhūtāni\nkathayiṣyanti te ’vyayām\nsambhāvitasya cākīrtir\nmaraṇād atiricyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "akīrtim ca api bhūtāni kathayiṣyanti te avyayām sambhāvitasya ca akīrtiḥ maraṇāt atiricyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 80, | |
"title": 2.35, | |
"devanagari": "भयाद्रणादुपरतं मंस्यन्ते त्वां महारथाः ।\nयेषां च त्वं बहुमतो भूत्वा यास्यसि लाघवम् ॥ २.३५ ॥", | |
"verse_text": "bhayād raṇād uparataṁ\nmaṁsyante tvāṁ mahā-rathāḥ\nyeṣāṁ ca tvaṁ bahu-mato\nbhūtvā yāsyasi lāghavam", | |
"verse_text_no_samdhis": "bhayāt raṇāt uparatam maṁsyante tvām mahā rathāḥ yeṣām ca tvam bahu mataḥ bhūtvā yāsyasi lāghavam" | |
}, | |
{ | |
"id": 81, | |
"title": 2.36, | |
"devanagari": "अवाच्यवादांश्च बहून्वदिष्यन्ति तवाहिताः ।\nनिन्दन्तस्तव सामर्थ्यं ततो दुःखतरं नु किम् ॥ २.३६ ॥", | |
"verse_text": "avācya-vādāṁś ca bahūn\nvadiṣyanti tavāhitāḥ\nnindantas tava sāmarthyaṁ\ntato duḥkha-taraṁ nu kim", | |
"verse_text_no_samdhis": "avācya vādān ca bahūn vadiṣyanti tava ahitāḥ nindantaḥ tava sāmarthyam tataḥ duḥkha taram nu kim" | |
}, | |
{ | |
"id": 82, | |
"title": 2.37, | |
"devanagari": "हतो वा प्राप्स्यसि स्वर्गं जित्वा वा भोक्ष्यसे महीम् ।\nतस्मादुत्तिष्ठ कौन्तेय युद्धाय कृतनिश्चयः ॥ २.३७ ॥", | |
"verse_text": "hato vā prāpsyasi svargaṁ\njitvā vā bhokṣyase mahīm\ntasmād uttiṣṭha kaunteya\nyuddhāya kṛta-niścayaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "hataḥ vā prāpsyasi svargam jitvā vā bhokṣyase mahīm tasmāt uttiṣṭha kaunteya yuddhāya kṛta niścayaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 83, | |
"title": 2.38, | |
"devanagari": "सुखदुःखे समे कृत्वा लाभालाभौ जयाजयौ ।\nततो युद्धाय युज्यस्व नैवं पापमवाप्स्यसि ॥ २.३८ ॥", | |
"verse_text": "sukha-duḥkhe same kṛtvā\nlābhālābhau jayājayau\ntato yuddhāya yujyasva\nnaivaṁ pāpam avāpsyasi", | |
"verse_text_no_samdhis": "sukha duḥkhe same kṛtvā lābha alābhau jaya ajayau tataḥ yuddhāya yujyasva na evam pāpam avāpsyasi" | |
}, | |
{ | |
"id": 84, | |
"title": 2.39, | |
"devanagari": "एषा तेऽभिहिता सांख्ये बुद्धिर्योगे त्विमां शृणु ।\nबुद्ध्या युक्तो यया पार्थ कर्मबन्धं प्रहास्यसि ॥ २.३९ ॥", | |
"verse_text": "eṣā te ’bhihitā sāṅkhye\nbuddhir yoge tv imāṁ śṛṇu\nbuddhyā yukto yayā pārtha\nkarma-bandhaṁ prahāsyasi", | |
"verse_text_no_samdhis": "eṣā te abhihitā sāṅkhye buddhiḥ yoge tu imām śṛṇu buddhyā yuktaḥ yayā pārtha karma bandham prahāsyasi" | |
}, | |
{ | |
"id": 85, | |
"title": 2.4, | |
"devanagari": "नेहाभिक्रमनाशोऽस्ति प्रत्यवायो न विद्यते ।\nस्वल्पमप्यस्य धर्मस्य त्रायते महतो भयात् ॥ २.४० ॥", | |
"verse_text": "nehābhikrama-nāśo ’sti\npratyavāyo na vidyate\nsv-alpam apy asya dharmasya\ntrāyate mahato bhayāt", | |
"verse_text_no_samdhis": "na iha abhikrama nāśaḥ asti pratyavāyaḥ na vidyate su alpam api asya dharmasya trāyate mahataḥ bhayāt" | |
}, | |
{ | |
"id": 86, | |
"title": 2.41, | |
"devanagari": "व्यवसायात्मिका बुद्धिरेकेह कुरुनन्दन ।\nबहुशाखा ह्यनन्ताश्च बुद्धयोऽव्यवसायिनाम् ॥ २.४१ ॥", | |
"verse_text": "vyavasāyātmikā buddhir\nekeha kuru-nandana\nbahu-śākhā hy anantāś ca\nbuddhayo ’vyavasāyinām", | |
"verse_text_no_samdhis": "vyavasāya ātmikā buddhiḥ ekā iha kuru nandana bahu śākhāḥ hi anantāḥ ca buddhayaḥ avyavasāyinām" | |
}, | |
{ | |
"id": 87, | |
"title": 2.42, | |
"devanagari": "यामिमां पुष्पितां वाचं प्रवदन्त्यविपश्चितः ।\nवेदवादरताः पार्थ नान्यदस्तीति वादिनः ॥ २.४२ ॥", | |
"verse_text": "yām imāṁ puṣpitāṁ vācaṁ\npravadanty avipaścitaḥ\nveda-vāda-ratāḥ pārtha\nnānyad astīti vādinaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "yām imām puṣpitām vācam pravadanti avipaścitaḥ veda vāda ratāḥ pārtha na anyat asti iti vādinaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 88, | |
"title": 2.43, | |
"devanagari": "कामात्मानः स्वर्गपरा जन्मकर्मफलप्रदाम् ।\nक्रियाविशेषबहुलां भोगैश्वर्यगतिं प्रति ॥ २.४३ ॥", | |
"verse_text": "kāmātmānaḥ svarga-parā\njanma-karma-phala-pradām\nkriyā-viśeṣa-bahulāṁ\nbhogaiśvarya-gatiṁ prati", | |
"verse_text_no_samdhis": "kāma ātmānaḥ svarga parāḥ janma karma phala pradām kriyā viśeṣa bahulām bhoga aiśvarya gatim prati" | |
}, | |
{ | |
"id": 89, | |
"title": 2.44, | |
"devanagari": "भोगैश्वर्यप्रसक्तानां तयापहृतचेतसाम् ।\nव्यवसायात्मिका बुद्धिः समाधौ न विधीयते ॥ २.४४ ॥", | |
"verse_text": "bhogaiśvarya-prasaktānāṁ\ntayāpahṛta-cetasām\nvyavasāyātmikā buddhiḥ\nsamādhau na vidhīyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "bhoga aiśvarya prasaktānām tayā apahṛta cetasām vyavasāya ātmikā buddhiḥ samādhau na vidhīyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 90, | |
"title": 2.45, | |
"devanagari": "त्रैगुण्यविषया वेदा निस्त्रैगुण्यो भवार्जुन ।\nनिर्द्वन्द्वो नित्यसत्त्वस्थो निर्योगक्षेम आत्मवान् ॥ २.४५ ॥", | |
"verse_text": "trai-guṇya-viṣayā vedā\nnistrai-guṇyo bhavārjuna\nnirdvandvo nitya-sattva-stho\nniryoga-kṣema ātmavān", | |
"verse_text_no_samdhis": "trai guṇya viṣayāḥ vedāḥ nistrai guṇyaḥ bhava arjuna nirdvandvaḥ nitya sattva sthaḥ niryoga kṣemaḥ ātma vān" | |
}, | |
{ | |
"id": 91, | |
"title": 2.46, | |
"devanagari": "यावानर्थ उदपाने सर्वतः संप्लुतोदके ।\nतावान्सर्वेषु वेदेषु ब्राह्मणस्य विजानतः ॥ २.४६ ॥", | |
"verse_text": "yāvān artha uda-pāne\nsarvataḥ samplutodake\ntāvān sarveṣu vedeṣu\nbrāhmaṇasya vijānataḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "yāvān arthaḥ uda pāne sarvataḥ sampluta udake tāvān sarveṣu vedeṣu brāhmaṇasya vijānataḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 92, | |
"title": 2.47, | |
"devanagari": "कर्मण्येवाधिकारस्ते मा फलेषु कदाचन ।\nमा कर्मफलहेतुर्भूर्मा ते सङ्गोऽस्त्वकर्मणि ॥ २.४७ ॥", | |
"verse_text": "karmaṇy evādhikāras te\nmā phaleṣu kadācana\nmā karma-phala-hetur bhūr\nmā te saṅgo ’stv akarmaṇi", | |
"verse_text_no_samdhis": "karmaṇi eva adhikāraḥ te mā phaleṣu kadācana mā karma phala hetuḥ bhūḥ mā te saṅgaḥ astu akarmaṇi" | |
}, | |
{ | |
"id": 93, | |
"title": 2.48, | |
"devanagari": "योगस्थः कुरु कर्माणि सङ्गं त्यक्त्वा धनंजय ।\nसिद्ध्यसिद्ध्योः समो भूत्वा समत्वं योग उच्यते ॥ २.४८ ॥", | |
"verse_text": "yoga-sthaḥ kuru karmāṇi\nsaṅgaṁ tyaktvā dhanañ-jaya\nsiddhy-asiddhyoḥ samo bhūtvā\nsamatvaṁ yoga ucyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "yoga sthaḥ kuru karmāṇi saṅgam tyaktvā dhanam jaya siddhi asiddhyoḥ samaḥ bhūtvā samatvam yogaḥ ucyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 94, | |
"title": 2.49, | |
"devanagari": "दूरेण ह्यवरं कर्म बुद्धियोगाद्धनंजय ।\nबुद्धौ शरणमन्विच्छ कृपणाः फलहेतवः ॥ २.४९ ॥", | |
"verse_text": "dūreṇa hy avaraṁ karma\nbuddhi-yogād dhanañ-jaya\nbuddhau śaranam anviccha\nkṛpaṇāḥ phala-hetavaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "dūreṇa hi avaram karma buddhi yogāt dhanam jaya buddhau śaraṇam anviccha kṛpaṇāḥ phala hetavaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 95, | |
"title": 2.5, | |
"devanagari": "बुद्धियुक्तो जहातीह उभे सुकृतदुष्कृते ।\nतस्माद्योगाय युज्यस्व योगः कर्मसु कौशलम् ॥ २.५० ॥", | |
"verse_text": "buddhi-yukto jahātīha\nubhe sukṛta-duṣkṛte\ntasmād yogāya yujyasva\nyogaḥ karmasu kauśalam", | |
"verse_text_no_samdhis": "buddhi yuktaḥ jahāti iha ubhe sukṛta duṣkṛte tasmāt yogāya yujyasva yogaḥ karmasu kauśalam" | |
}, | |
{ | |
"id": 96, | |
"title": 2.51, | |
"devanagari": "कर्मजं बुद्धियुक्ता हि फलं त्यक्त्वा मनीषिणः ।\nजन्मबन्धविनिर्मुक्ताः पदं गच्छन्त्यनामयम् ॥ २.५१ ॥", | |
"verse_text": "karma-jaṁ buddhi-yuktā hi\nphalaṁ tyaktvā manīṣiṇaḥ\njanma-bandha-vinirmuktāḥ\npadaṁ gacchanty anāmayam", | |
"verse_text_no_samdhis": "karma jam buddhi yuktāḥ hi phalam tyaktvā manīṣiṇaḥ janma bandha vinirmuktāḥ padam gacchanti anāmayam" | |
}, | |
{ | |
"id": 97, | |
"title": 2.52, | |
"devanagari": "यदा ते मोहकलिलं बुद्धिर्व्यतितरिष्यति ।\nतदा गन्तासि निर्वेदं श्रोतव्यस्य श्रुतस्य च ॥ २.५२ ॥", | |
"verse_text": "yadā te moha-kalilaṁ\nbuddhir vyatitariṣyati\ntadā gantāsi nirvedaṁ\nśrotavyasya śrutasya ca", | |
"verse_text_no_samdhis": "yadā te moha kalilam buddhiḥ vyatitariṣyati tadā gantā asi nirvedam śrotavyasya śrutasya ca" | |
}, | |
{ | |
"id": 98, | |
"title": 2.53, | |
"devanagari": "श्रुतिविप्रतिपन्ना ते यदा स्थास्यति निश्चला ।\nसमाधावचला बुद्धिस्तदा योगमवाप्स्यसि ॥ २.५३ ॥", | |
"verse_text": "śruti-vipratipannā te\nyadā sthāsyati niścalā\nsamādhāv acalā buddhis\ntadā yogam avāpsyasi", | |
"verse_text_no_samdhis": "śruti vipratipannā te yadā sthāsyati niścalā samādhau acalā buddhiḥ tadā yogam avāpsyasi" | |
}, | |
{ | |
"id": 99, | |
"title": 2.54, | |
"devanagari": "अर्जुन उवाच ।\nस्थितप्रज्ञस्य का भाषा समाधिस्थस्य केशव\nस्थितधीः किं प्रभाषेत किमासीत व्रजेत किम् ॥ २.५४ ॥", | |
"verse_text": "arjuna uvāca\nsthita-prajñasya kā bhāṣā\nsamādhi-sthasya keśava\nsthita-dhīḥ kiṁ prabhāṣeta\nkim āsīta vrajeta kim", | |
"verse_text_no_samdhis": "arjunaḥ uvāca sthita prajñasya kā bhāṣā samādhi sthasya keśava sthita dhīḥ kim prabhāṣeta kim āsīta vrajeta kim" | |
}, | |
{ | |
"id": 100, | |
"title": 2.55, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nप्रजहाति यदा कामान्सर्वान्पार्थ मनोगतान्\nआत्मन्येवात्मना तुष्टः स्थितप्रज्ञस्तदोच्यते ॥ २.५५ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nprajahāti yadā kāmān\nsarvān pārtha mano-gatān\nātmany evātmanā tuṣṭaḥ\nsthita-prajñas tadocyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca prajahāti yadā kāmān sarvān pārtha manaḥ gatān ātmani eva ātmanā tuṣṭaḥ sthita prajñaḥ tadā ucyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 101, | |
"title": 2.56, | |
"devanagari": "दुःखेष्वनुद्विग्नमनाः सुखेषु विगतस्पृहः ।\nवीतरागभयक्रोधः स्थितधीर्मुनिरुच्यते ॥ २.५६ ॥", | |
"verse_text": "duḥkheṣv anudvigna-manāḥ\nsukheṣu vigata-spṛhaḥ\nvīta-rāga-bhaya-krodhaḥ\nsthita-dhīr munir ucyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "duḥkheṣu anudvigna manāḥ sukheṣu vigata spṛhaḥ vīta rāga bhaya krodhaḥ sthita dhīḥ muniḥ ucyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 102, | |
"title": 2.57, | |
"devanagari": "यः सर्वत्रानभिस्नेहस्तत्तत्प्राप्य शुभाशुभम् ।\nनाभिनन्दति न द्वेष्टि तस्य प्रज्ञा प्रतिष्ठिता ॥ २.५७ ॥", | |
"verse_text": "yaḥ sarvatrānabhisnehas\ntat tat prāpya śubhāśubham\nnābhinandati na dveṣṭi\ntasya prajñā pratiṣṭhitā", | |
"verse_text_no_samdhis": "yaḥ sarvatra anabhisnehaḥ tat tat prāpya śubha aśubham na abhinandati na dveṣṭi tasya prajñā pratiṣṭhitā" | |
}, | |
{ | |
"id": 103, | |
"title": 2.58, | |
"devanagari": "यदा संहरते चायं कूर्मोऽङ्गानीव सर्वशः ।\nइन्द्रियाणीन्द्रियार्थेभ्यस्तस्य प्रज्ञा प्रतिष्ठिता ॥ २.५८ ॥", | |
"verse_text": "yadā saṁharate cāyaṁ\nkūrmo ’ṅgānīva sarvaśaḥ\nindriyāṇīndriyārthebhyas\ntasya prajñā pratiṣṭhitā", | |
"verse_text_no_samdhis": "yadā saṁharate ca ayam kūrmaḥ aṅgāni iva sarvaśaḥ indriyāṇi indriya arthebhyaḥ tasya prajñā pratiṣṭhitā" | |
}, | |
{ | |
"id": 104, | |
"title": 2.59, | |
"devanagari": "विषया विनिवर्तन्ते निराहारस्य देहिनः ।\nरसवर्जं रसोऽप्यस्य परं दृष्ट्वा निवर्तते ॥ २.५९ ॥", | |
"verse_text": "viṣayā vinivartante\nnirāhārasya dehinaḥ\nrasa-varjaṁ raso ’py asya \nparaṁ dṛṣṭvā nivartate", | |
"verse_text_no_samdhis": "viṣayāḥ vinivartante nirāhārasya dehinaḥ rasa varjam rasaḥ api asya param dṛṣṭvā nivartate" | |
}, | |
{ | |
"id": 105, | |
"title": 2.6, | |
"devanagari": "यततो ह्यपि कौन्तेय पुरुषस्य विपश्चितः ।\nइन्द्रियाणि प्रमाथीनि हरन्ति प्रसभं मनः ॥ २.६० ॥", | |
"verse_text": "yatato hy api kaunteya\npuruṣasya vipaścitaḥ\nindriyāṇi pramāthīni\nharanti prasabhaṁ manaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "yatataḥ hi api kaunteya puruṣasya vipaścitaḥ indriyāṇi pramāthīni haranti prasabham manaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 106, | |
"title": 2.61, | |
"devanagari": "तानि सर्वाणि संयम्य युक्त आसीत मत्परः ।\nवशे हि यस्येन्द्रियाणि तस्य प्रज्ञा प्रतिष्ठिता ॥ २.६१ ॥", | |
"verse_text": "tāni sarvāṇi saṁyamya\nyukta āsīta mat-paraḥ\nvaśe hi yasyendriyāṇi\ntasya prajñā pratiṣṭhitā", | |
"verse_text_no_samdhis": "tāni sarvāṇi saṁyamya yuktaḥ āsīta mat paraḥ vaśe hi yasya indriyāṇi tasya prajñā pratiṣṭhitā" | |
}, | |
{ | |
"id": 107, | |
"title": 2.62, | |
"devanagari": "ध्यायतो विषयान्पुंसः सङ्गस्तेषूपजायते ।\nसङ्गात्संजायते कामः कामात्क्रोधोऽभिजायते ॥ २.६२ ॥", | |
"verse_text": "dhyāyato viṣayān puṁsaḥ\nsaṅgas teṣūpajāyate\nsaṅgāt sañjāyate kāmaḥ\nkāmāt krodho ’bhijāyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "dhyāyataḥ viṣayān puṁsaḥ saṅgaḥ teṣu upajāyate saṅgāt sañjāyate kāmaḥ kāmāt krodhaḥ abhijāyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 108, | |
"title": 2.63, | |
"devanagari": "क्रोधाद्भवति संमोहः संमोहात्स्मृतिविभ्रमः ।\nस्मृतिभ्रंशाद्बुद्धिनाशो बुद्धिनाशात्प्रणश्यति ॥ २.६३ ॥", | |
"verse_text": "krodhād bhavati sammohaḥ\nsammohāt smṛti-vibhramaḥ\nsmṛti-bhraṁśād buddhi-nāśo\nbuddhi-nāśāt praṇaśyati", | |
"verse_text_no_samdhis": "krodhāt bhavati sammohaḥ sammohāt smṛti vibhramaḥ smṛti bhraṁśāt buddhi nāśaḥ buddhi nāśāt praṇaśyati" | |
}, | |
{ | |
"id": 109, | |
"title": 2.64, | |
"devanagari": "रागद्वेषवियुक्तैस्तु विषयानिन्द्रियैश्चरन् ।\nआत्मवश्यैर्विधेयात्मा प्रसादमधिगच्छति ॥ २.६४ ॥", | |
"verse_text": "rāga-dveṣa-vimuktais tu\nviṣayān indriyaiś caran\nātma-vaśyair vidheyātmā\nprasādam adhigacchati", | |
"verse_text_no_samdhis": "rāga dveṣa vimuktaiḥ tu viṣayān indriyaiḥ caran ātma vaśyaiḥ vidheya ātmā prasādam adhigacchati" | |
}, | |
{ | |
"id": 110, | |
"title": 2.65, | |
"devanagari": "प्रसादे सर्वदुःखानां हानिरस्योपजायते ।\nप्रसन्नचेतसो ह्याशु बुद्धिः पर्यवतिष्ठते ॥ २.६५ ॥", | |
"verse_text": "prasāde sarva-duḥkhānāṁ\nhānir asyopajāyate\nprasanna-cetaso hy āśu\nbuddhiḥ paryavatiṣṭhate", | |
"verse_text_no_samdhis": "prasāde sarva duḥkhānām hāniḥ asya upajāyate prasanna cetasaḥ hi āśu buddhiḥ pari avatiṣṭhate" | |
}, | |
{ | |
"id": 111, | |
"title": 2.66, | |
"devanagari": "नास्ति बुद्धिरयुक्तस्य न चायुक्तस्य भावना ।\nन चाभावयतः शान्तिरशान्तस्य कुतः सुखम् ॥ २.६६ ॥", | |
"verse_text": "nāsti buddhir ayuktasya\nna cāyuktasya bhāvanā\nna cābhāvayataḥ śāntir\naśāntasya kutaḥ sukham", | |
"verse_text_no_samdhis": "na asti buddhiḥ ayuktasya na ca ayuktasya bhāvanā na ca abhāvayataḥ śāntiḥ aśāntasya kutaḥ sukham" | |
}, | |
{ | |
"id": 112, | |
"title": 2.67, | |
"devanagari": "इन्द्रियाणां हि चरतां यन्मनोऽनु विधीयते ।\nतदस्य हरति प्रज्ञां वायुर्नावमिवाम्भसि ॥ २.६७ ॥", | |
"verse_text": "indriyāṇāṁ hi caratāṁ\nyan mano ’nuvidhīyate\ntad asya harati prajñāṁ\nvāyur nāvam ivāmbhasi", | |
"verse_text_no_samdhis": "indriyāṇām hi caratām yat manaḥ anuvidhīyate tat asya harati prajñām vāyuḥ nāvam iva ambhasi" | |
}, | |
{ | |
"id": 113, | |
"title": 2.68, | |
"devanagari": "तस्माद्यस्य महाबाहो निगृहीतानि सर्वशः ।\nइन्द्रियाणीन्द्रियार्थेभ्यस्तस्य प्रज्ञा प्रतिष्ठिता ॥ २.६८ ॥", | |
"verse_text": "tasmād yasya mahā-bāho\nnigṛhītāni sarvaśaḥ\nindriyāṇīndriyārthebhyas\ntasya prajñā pratiṣṭhitā", | |
"verse_text_no_samdhis": "tasmāt yasya mahā bāho nigṛhītāni sarvaśaḥ indriyāṇi indriya arthebhyaḥ tasya prajñā pratiṣṭhitā" | |
}, | |
{ | |
"id": 114, | |
"title": 2.69, | |
"devanagari": "या निशा सर्वभूतानां तस्यां जागर्ति संयमी ।\nयस्यां जाग्रति भूतानि सा निशा पश्यतो मुनेः ॥ २.६९ ॥", | |
"verse_text": "yā niśā sarva-bhūtānāṁ\ntasyāṁ jāgarti saṁyamī\nyasyāṁ jāgrati bhūtāni\nsā niśā paśyato muneḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "yā niśā sarva bhūtānām tasyām jāgarti saṁyamī yasyām jāgrati bhūtāni sā niśā paśyataḥ muneḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 115, | |
"title": 2.7, | |
"devanagari": "आपूर्यमाणमचलप्रतिष्ठं समुद्रमापः प्रविशन्ति यद्वत् ।\nतद्वत्कामा यं प्रविशन्ति सर्वे स शान्तिमाप्नोति न कामकामी ॥ २.७० ॥", | |
"verse_text": "āpūryamāṇam acala-pratiṣṭhaṁ\nsamudram āpaḥ praviśanti yadvat\ntadvat kāmā yaṁ praviśanti sarve\nsa śāntim āpnoti na kāma-kāmī", | |
"verse_text_no_samdhis": "āpūryamāṇam acala pratiṣṭham samudram āpaḥ praviśanti yadvat tadvat kāmāḥ yam praviśanti sarve saḥ śāntim āpnoti na kāma kāmī" | |
}, | |
{ | |
"id": 116, | |
"title": 2.71, | |
"devanagari": "विहाय कामान्यः सर्वान् पुमांश्चरति निःस्पृहः ।\nनिर्ममो निरहंकारः स शान्तिमधिगच्छति ॥ २.७१ ॥", | |
"verse_text": "vihāya kāmān yaḥ sarvān\npumāṁś carati niḥspṛhaḥ\nnirmamo nirahaṅkāraḥ\nsa śāntim adhigacchati", | |
"verse_text_no_samdhis": "vihāya kāmān yaḥ sarvān pumān carati niḥspṛhaḥ nirmamaḥ nirahaṅkāraḥ saḥ śāntim adhigacchati" | |
}, | |
{ | |
"id": 117, | |
"title": 2.72, | |
"devanagari": "एषा ब्राह्मी स्थितिः पार्थ नैनां प्राप्य विमुह्यति ।\nस्थित्वास्यामन्तकालेऽपि ब्रह्मनिर्वाणमृच्छति ॥ २.७२ ॥", | |
"verse_text": "eṣā brāhmī sthitiḥ pārtha\nnaināṁ prāpya vimuhyati\nsthitvāsyām anta-kāle ’pi\nbrahma-nirvāṇam ṛcchati", | |
"verse_text_no_samdhis": "eṣā brāhmī sthitiḥ pārtha na enām prāpya vimuhyati sthitvā asyām anta kāle api brahma nirvāṇam ṛcchati" | |
}, | |
{ | |
"id": 118, | |
"title": 3.1, | |
"devanagari": "अर्जुन उवाच ।\nज्यायसी चेत्कर्मणस्ते मता बुद्धिर्जनार्दन\nतत्किं कर्मणि घोरे मां नियोजयसि केशव ॥ ३.१ ॥", | |
"verse_text": "arjuna uvāca\njyāyasī cet karmaṇas te\nmatā buddhir janārdana\ntat kiṁ karmaṇi ghore māṁ\nniyojayasi keśava", | |
"verse_text_no_samdhis": "arjunaḥ uvāca jyāyasī cet karmaṇaḥ te matā buddhiḥ janārdana tat kim karmaṇi ghore mām niyojayasi keśava" | |
}, | |
{ | |
"id": 119, | |
"title": 3.2, | |
"devanagari": "व्यामिश्रेणेव वाक्येन बुद्धिं मोहयसीव मे ।\nतदेकं वद निश्चित्य येन श्रेयोऽहमाप्नुयाम् ॥ ३.२ ॥", | |
"verse_text": "vyāmiśreṇeva vākyena\nbuddhiṁ mohayasīva me\ntad ekaṁ vada niścitya\nyena śreyo ’ham āpnuyām", | |
"verse_text_no_samdhis": "vyāmiśreṇa iva vākyena buddhim mohayasi iva me tat ekam vada niścitya yena śreyaḥ aham āpnuyām" | |
}, | |
{ | |
"id": 120, | |
"title": 3.3, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nलोकेऽस्मिन्द्विविधा निष्ठा पुरा प्रोक्ता मयानघ\nज्ञानयोगेन सांख्यानां कर्मयोगेन योगिनाम् ॥ ३.३ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nloke ’smin dvi-vidhā niṣṭhā\npurā proktā mayānagha\njñāna-yogena sāṅkhyānāṁ\nkarma-yogena yoginām", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca loke asmin dvi vidhā niṣṭhā purā proktā mayā anagha jñāna yogena sāṅkhyānām karma yogena yoginām" | |
}, | |
{ | |
"id": 121, | |
"title": 3.4, | |
"devanagari": "न कर्मणामनारम्भान्नैष्कर्म्यं पुरुषोऽश्नुते ।\nन च संन्यसनादेव सिद्धिं समधिगच्छति ॥ ३.४ ॥", | |
"verse_text": "na karmaṇām anārambhān\nnaiṣkarmyaṁ puruṣo ’śnute\nna ca sannyasanād eva\nsiddhiṁ samadhigacchati", | |
"verse_text_no_samdhis": "na karmaṇām anārambhāt naiṣkarmyam puruṣaḥ aśnute na ca sannyasanāt eva siddhim samadhigacchati" | |
}, | |
{ | |
"id": 122, | |
"title": 3.5, | |
"devanagari": "न हि कश्चित्क्षणमपि जातु तिष्ठत्यकर्मकृत् ।\nकार्यते ह्यवशः कर्म सर्वः प्रकृतिजैर्गुणैः ॥ ३.५ ॥", | |
"verse_text": "na hi kaścit kṣaṇam api\njātu tiṣṭhaty akarma-kṛt\nkāryate hy avaśaḥ karma\nsarvaḥ prakṛti-jair guṇaiḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "na hi kaścit kṣaṇam api jātu tiṣṭhati akarma kṛt kāryate hi avaśaḥ karma sarvaḥ prakṛti jaiḥ guṇaiḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 123, | |
"title": 3.6, | |
"devanagari": "कर्मेन्द्रियाणि संयम्य य आस्ते मनसा स्मरन् ।\nइन्द्रियार्थान्विमूढात्मा मिथ्याचारः स उच्यते ॥ ३.६ ॥", | |
"verse_text": "karmendriyāṇi saṁyamya\nya āste manasā smaran\nindriyārthān vimūḍhātmā\nmithyācāraḥ sa ucyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "karma indriyāṇi saṁyamya yaḥ āste manasā smaran indriya arthān vimūḍha ātmā mithyā ācāraḥ saḥ ucyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 124, | |
"title": 3.7, | |
"devanagari": "यस्त्विन्द्रियाणि मनसा नियम्यारभतेऽर्जुन ।\nकर्मेन्द्रियैः कर्मयोगमसक्तः स विशिष्यते ॥ ३.७ ॥", | |
"verse_text": "yas tv indriyāṇi manasā\nniyamyārabhate ’rjuna\nkarmendriyaiḥ karma-yogam\nasaktaḥ sa viśiṣyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "yaḥ tu indriyāṇi manasā niyamya ārabhate arjuna karma indriyaiḥ karma yogam asaktaḥ saḥ viśiṣyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 125, | |
"title": 3.8, | |
"devanagari": "नियतं कुरु कर्म त्वं कर्म ज्यायो ह्यकर्मणः ।\nशरीरयात्रापि च ते न प्रसिद्ध्येदकर्मणः ॥ ३.८ ॥", | |
"verse_text": "niyataṁ kuru karma tvaṁ\nkarma jyāyo hy akarmaṇaḥ\nśarīra-yātrāpi ca te\nna prasidhyed akarmaṇaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "niyatam kuru karma tvam karma jyāyaḥ hi akarmaṇaḥ śarīra yātrā api ca te na prasidhyet akarmaṇaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 126, | |
"title": 3.9, | |
"devanagari": "यज्ञार्थात्कर्मणोऽन्यत्र लोकोऽयं कर्मबन्धनः ।\nतदर्थं कर्म कौन्तेय मुक्तसङ्गः समाचर ॥ ३.९ ॥", | |
"verse_text": "yajñārthāt karmaṇo ’nyatra\nloko ’yaṁ karma-bandhanaḥ\ntad-arthaṁ karma kaunteya\nmukta-saṅgaḥ samācara", | |
"verse_text_no_samdhis": "yajña arthāt karmaṇaḥ anyatra lokaḥ ayam karma bandhanaḥ tat artham karma kaunteya mukta saṅgaḥ samācara" | |
}, | |
{ | |
"id": 127, | |
"title": 3.1, | |
"devanagari": "सहयज्ञाः प्रजाः सृष्ट्वा पुरोवाच प्रजापतिः ।\nअनेन प्रसविष्यध्वमेष वोऽस्त्विष्टकामधुक् ॥ ३.१० ॥", | |
"verse_text": "saha-yajñāḥ prajāḥ sṛṣṭvā\npurovāca prajāpatiḥ\nanena prasaviṣyadhvam\neṣa vo ’stv iṣṭa-kāma-dhuk", | |
"verse_text_no_samdhis": "saha yajñāḥ prajāḥ sṛṣṭvā purā uvāca prajā patiḥ anena prasaviṣyadhvam eṣaḥ vaḥ astu iṣṭa kāma dhuk" | |
}, | |
{ | |
"id": 128, | |
"title": 3.11, | |
"devanagari": "देवान्भावयतानेन ते देवा भावयन्तु वः ।\nपरस्परं भावयन्तः श्रेयः परमवाप्स्यथ ॥ ३.११ ॥", | |
"verse_text": "devān bhāvayatānena\nte devā bhāvayantu vaḥ\nparasparaṁ bhāvayantaḥ\nśreyaḥ param avāpsyatha", | |
"verse_text_no_samdhis": "devān bhāvayatā anena te devāḥ bhāvayantu vaḥ parasparam bhāvayantaḥ śreyaḥ param avāpsyatha" | |
}, | |
{ | |
"id": 129, | |
"title": 3.12, | |
"devanagari": "इष्टान्भोगान्हि वो देवा दास्यन्ते यज्ञभाविताः ।\nतैर्दत्तानप्रदायैभ्यो यो भुङ्क्ते स्तेन एव सः ॥ ३.१२ ॥", | |
"verse_text": "iṣṭān bhogān hi vo devā\ndāsyante yajña-bhāvitāḥ\ntair dattān apradāyaibhyo\nyo bhuṅkte stena eva saḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "iṣṭān bhogān hi vaḥ devāḥ dāsyante yajña bhāvitāḥ taiḥ dattān apradāya ebhyaḥ yaḥ bhuṅkte stenaḥ eva saḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 130, | |
"title": 3.13, | |
"devanagari": "यज्ञशिष्टाशिनः सन्तो मुच्यन्ते सर्वकिल्बिषैः ।\nभुञ्जते ते त्वघं पापा ये पचन्त्यात्मकारणात् ॥ ३.१३ ॥", | |
"verse_text": "yajña-śiṣṭāśinaḥ santo\nmucyante sarva-kilbiṣaiḥ\nbhuñjate te tv aghaṁ pāpā\nye pacanty ātma-kāraṇāt", | |
"verse_text_no_samdhis": "yajña śiṣṭa aśinaḥ santaḥ mucyante sarva kilbiṣaiḥ bhuñjate te tu agham pāpāḥ ye pacanti ātma kāraṇāt" | |
}, | |
{ | |
"id": 131, | |
"title": 3.14, | |
"devanagari": "अन्नाद्भवन्ति भूतानि पर्जन्यादन्नसम्भवः ।\nयज्ञाद्भवति पर्जन्यो यज्ञः कर्मसमुद्भवः ॥ ३.१४ ॥", | |
"verse_text": "annād bhavanti bhūtāni\nparjanyād anna-sambhavaḥ\nyajñād bhavati parjanyo\nyajñaḥ karma-samudbhavaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "annāt bhavanti bhūtāni parjanyāt anna sambhavaḥ yajñāt bhavati parjanyaḥ yajñaḥ karma samudbhavaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 132, | |
"title": 3.15, | |
"devanagari": "कर्म ब्रह्मोद्भवं विद्धि ब्रह्माक्षरसमुद्भवम् ।\nतस्मात्सर्वगतं ब्रह्म नित्यं यज्ञे प्रतिष्ठितम् ॥ ३.१५ ॥", | |
"verse_text": "karma brahmodbhavaṁ viddhi\nbrahmākṣara-samudbhavam\ntasmāt sarva-gataṁ brahma\nnityaṁ yajñe pratiṣṭhitam", | |
"verse_text_no_samdhis": "karma brahma udbhavam viddhi brahma akṣara samudbhavam tasmāt sarva gatam brahma nityam yajñe pratiṣṭhitam" | |
}, | |
{ | |
"id": 133, | |
"title": 3.16, | |
"devanagari": "एवं प्रवर्तितं चक्रं नानुवर्तयतीह यः ।\nअघायुरिन्द्रियारामो मोघं पार्थ स जीवति ॥ ३.१६ ॥", | |
"verse_text": "evaṁ pravartitaṁ cakraṁ\nnānuvartayatīha yaḥ\naghāyur indriyārāmo\nmoghaṁ pārtha sa jīvati", | |
"verse_text_no_samdhis": "evam pravartitam cakram na anuvartayati iha yaḥ agha āyuḥ indriya ārāmaḥ mogham pārtha saḥ jīvati" | |
}, | |
{ | |
"id": 134, | |
"title": 3.17, | |
"devanagari": "यस्त्वात्मरतिरेव स्यादात्मतृप्तश्च मानवः ।\nआत्मन्येव च सन्तुष्टस्तस्य कार्यं न विद्यते ॥ ३.१७ ॥", | |
"verse_text": "yas tv ātma-ratir eva syād\nātma-tṛptaś ca mānavaḥ\nātmany eva ca santuṣṭas\ntasya kāryaṁ na vidyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "yaḥ tu ātma ratiḥ eva syāt ātma tṛptaḥ ca mānavaḥ ātmani eva ca santuṣṭaḥ tasya kāryam na vidyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 135, | |
"title": 3.18, | |
"devanagari": "नैव तस्य कृतेनार्थो नाकृतेनेह कश्चन ।\nन चास्य सर्वभूतेषु कश्चिदर्थव्यपाश्रयः ॥ ३.१८ ॥", | |
"verse_text": "naiva tasya kṛtenārtho\nnākṛteneha kaścana\nna cāsya sarva-bhūteṣu\nkaścid artha-vyapāśrayaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "na eva tasya kṛtena arthaḥ na akṛtena iha kaścana na ca asya sarva bhūteṣu kaścit artha vyapāśrayaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 136, | |
"title": 3.19, | |
"devanagari": "तस्मादसक्तः सततं कार्यं कर्म समाचर ।\nअसक्तो ह्याचरन्कर्म परमाप्नोति पूरुषः ॥ ३.१९ ॥", | |
"verse_text": "tasmād asaktaḥ satataṁ\nkāryaṁ karma samācara\nasakto hy ācaran karma\nparam āpnoti pūruṣaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "tasmāt asaktaḥ satatam kāryam karma samācara asaktaḥ hi ācaran karma param āpnoti pūruṣaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 137, | |
"title": 3.2, | |
"devanagari": "कर्मणैव हि संसिद्धिमास्थिता जनकादयः ।\nलोकसंग्रहमेवापि संपश्यन्कर्तुमर्हसि ॥ ३.२० ॥", | |
"verse_text": "karmaṇaiva hi saṁsiddhim\nāsthitā janakādayaḥ\nloka-saṅgraham evāpi\nsampaśyan kartum arhasi", | |
"verse_text_no_samdhis": "karmaṇā eva hi saṁsiddhim āsthitāḥ janaka ādayaḥ loka saṅgraham eva api sampaśyan kartum arhasi" | |
}, | |
{ | |
"id": 138, | |
"title": 3.21, | |
"devanagari": "यद्यदाचरति श्रेष्ठस्तत्तदेवेतरो जनः ।\nस यत्प्रमाणं कुरुते लोकस्तदनुवर्तते ॥ ३.२१ ॥", | |
"verse_text": "yad yad ācarati śreṣṭhas\ntat tad evetaro janaḥ\nsa yat pramāṇaṁ kurute\nlokas tad anuvartate", | |
"verse_text_no_samdhis": "yat yat ācarati śreṣṭhaḥ tat tat eva itaraḥ janaḥ saḥ yat pramāṇam kurute lokaḥ tat anuvartate" | |
}, | |
{ | |
"id": 139, | |
"title": 3.22, | |
"devanagari": "न मे पार्थास्ति कर्तव्यं त्रिषु लोकेषु किंचन ।\nनानवाप्तमवाप्तव्यं वर्त एव च कर्मणि ॥ ३.२२ ॥", | |
"verse_text": "na me pārthāsti kartavyaṁ\ntriṣu lokeṣu kiñcana\nnānavāptam avāptavyaṁ\nvarta eva ca karmaṇi", | |
"verse_text_no_samdhis": "na me pārtha asti kartavyam triṣu lokeṣu kiñcana na anavāptam avāptavyam varte eva ca karmaṇi" | |
}, | |
{ | |
"id": 140, | |
"title": 3.23, | |
"devanagari": "यदि ह्यहं न वर्तेयं जातु कर्मण्यतन्द्रितः ।\nमम वर्त्मानुवर्तन्ते मनुष्याः पार्थ सर्वशः ॥ ३.२३ ॥", | |
"verse_text": "yadi hy ahaṁ na varteyaṁ\njātu karmaṇy atandritaḥ\nmama vartmānuvartante\nmanuṣyāḥ pārtha sarvaśaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "yadi hi aham na varteyam jātu karmaṇi atandritaḥ mama vartma anuvartante manuṣyāḥ pārtha sarvaśaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 141, | |
"title": 3.24, | |
"devanagari": "उत्सीदेयुरिमे लोका न कुर्यां कर्म चेदहम् ।\nसंकरस्य च कर्ता स्यामुपहन्यामिमाः प्रजाः ॥ ३.२४ ॥", | |
"verse_text": "utsīdeyur ime lokā\nna kuryāṁ karma ced aham\nsaṅkarasya ca kartā syām\nupahanyām imāḥ prajāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "utsīdeyuḥ ime lokāḥ na kuryām karma cet aham saṅkarasya ca kartā syām upahanyām imāḥ prajāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 142, | |
"title": 3.25, | |
"devanagari": "सक्ताः कर्मण्यविद्वांसो यथा कुर्वन्ति भारत ।\nकुर्याद्विद्वांस्तथासक्तश्चिकीर्षुर्लोकसंग्रहम् ॥ ३.२५ ॥", | |
"verse_text": "saktāḥ karmaṇy avidvāṁso\nyathā kurvanti bhārata\nkuryād vidvāṁs tathāsaktaś\ncikīrṣur loka-saṅgraham", | |
"verse_text_no_samdhis": "saktāḥ karmaṇi avidvāṁsaḥ yathā kurvanti bhārata kuryāt vidvān tathā asaktaḥ cikīrṣuḥ loka saṅgraham" | |
}, | |
{ | |
"id": 143, | |
"title": 3.26, | |
"devanagari": "न बुद्धिभेदं जनयेदज्ञानां कर्मसङ्गिनाम् ।\nजोषयेत्सर्वकर्माणि विद्वान्युक्तः समाचरन् ॥ ३.२६ ॥", | |
"verse_text": "na buddhi-bhedaṁ janayed\najñānāṁ karma-saṅginām\njoṣayet sarva-karmāṇi\nvidvān yuktaḥ samācaran", | |
"verse_text_no_samdhis": "na buddhi bhedam janayet ajñānām karma saṅginām joṣayet sarva karmāṇi vidvān yuktaḥ samācaran" | |
}, | |
{ | |
"id": 144, | |
"title": 3.27, | |
"devanagari": "प्रकृतेः क्रियमाणानि गुणैः कर्माणि सर्वशः ।\nअहंकारविमूढात्मा कर्ताहमिति मन्यते ॥ ३.२७ ॥", | |
"verse_text": "prakṛteḥ kriyamāṇāni\nguṇaiḥ karmāṇi sarvaśaḥ\nahaṅkāra-vimūḍhātmā\nkartāham iti manyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "prakṛteḥ kriyamāṇāni guṇaiḥ karmāṇi sarvaśaḥ ahaṅkāra vimūḍha ātmā kartā aham iti manyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 145, | |
"title": 3.28, | |
"devanagari": "तत्त्ववित्तु महाबाहो गुणकर्मविभागयोः ।\nगुणा गुणेषु वर्तन्त इति मत्वा न सज्जते ॥ ३.२८ ॥", | |
"verse_text": "tattva-vit tu mahā-bāho\nguṇa-karma-vibhāgayoḥ\nguṇā guṇeṣu vartanta\niti matvā na sajjate", | |
"verse_text_no_samdhis": "tattva vit tu mahā bāho guṇa karma vibhāgayoḥ guṇāḥ guṇeṣu vartante iti matvā na sajjate" | |
}, | |
{ | |
"id": 146, | |
"title": 3.29, | |
"devanagari": "प्रकृतेर्गुणसंमूढाः सज्जन्ते गुणकर्मसु ।\nतानकृत्स्नविदो मन्दान्कृत्स्नविन्न विचालयेत् ॥ ३.२९ ॥", | |
"verse_text": "prakṛter guṇa-sammūḍhāḥ\nsajjante guṇa-karmasu\ntān akṛtsna-vido mandān\nkṛtsna-vin na vicālayet", | |
"verse_text_no_samdhis": "prakṛteḥ guṇa sammūḍhāḥ sajjante guṇa karmasu tān akṛtsna vidaḥ mandān kṛtsna vit na vicālayet" | |
}, | |
{ | |
"id": 147, | |
"title": 3.3, | |
"devanagari": "मयि सर्वाणि कर्माणि संन्यस्याध्यात्मचेतसा ।\nनिराशीर्निर्ममो भूत्वा युध्यस्व विगतज्वरः ॥ ३.३० ॥", | |
"verse_text": "mayi sarvāṇi karmāṇi\nsannyasyādhyātma-cetasā\nnirāśīr nirmamo bhūtvā\nyudhyasva vigata-jvaraḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "mayi sarvāṇi karmāṇi sannyasya adhyātma cetasā nirāśīḥ nirmamaḥ bhūtvā yudhyasva vigata jvaraḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 148, | |
"title": 3.31, | |
"devanagari": "ये मे मतमिदं नित्यमनुतिष्ठन्ति मानवाः ।\nश्रद्धावन्तोऽनसूयन्तो मुच्यन्ते तेऽपि कर्मभिः ॥ ३.३१ ॥", | |
"verse_text": "ye me matam idaṁ nityam\nanutiṣṭhanti mānavāḥ\nśraddhāvanto ’nasūyanto\nmucyante te ’pi karmabhiḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "ye me matam idam nityam anutiṣṭhanti mānavāḥ śraddhā vantaḥ anasūyantaḥ mucyante te api karmabhiḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 149, | |
"title": 3.32, | |
"devanagari": "ये त्वेतदभ्यसूयन्तो नानुतिष्ठन्ति मे मतम् ।\nसर्वज्ञानविमूढांस्तान्विद्धि नष्टानचेतसः ॥ ३.३२ ॥", | |
"verse_text": "ye tv etad abhyasūyanto\nnānutiṣṭhanti me matam\nsarva-jñāna-vimūḍhāṁs tān\nviddhi naṣṭān acetasaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "ye tu etat abhyasūyantaḥ na anutiṣṭhanti me matam sarva jñāna vimūḍhān tān viddhi naṣṭān acetasaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 150, | |
"title": 3.33, | |
"devanagari": "सदृशं चेष्टते स्वस्याः प्रकृतेर्ज्ञानवानपि ।\nप्रकृतिं यान्ति भूतानि निग्रहः किं करिष्यति ॥ ३.३३ ॥", | |
"verse_text": "sadṛśaṁ ceṣṭate svasyāḥ\nprakṛter jñānavān api\nprakṛtiṁ yānti bhūtāni\nnigrahaḥ kiṁ kariṣyati", | |
"verse_text_no_samdhis": "sadṛśam ceṣṭate svasyāḥ prakṛteḥ jñāna vān api prakṛtim yānti bhūtāni nigrahaḥ kim kariṣyati" | |
}, | |
{ | |
"id": 151, | |
"title": 3.34, | |
"devanagari": "इन्द्रियस्येन्द्रियस्यार्थे रागद्वेषौ व्यवस्थितौ ।\nतयोर्न वशमागच्छेत्तौ ह्यस्य परिपन्थिनौ ॥ ३.३४ ॥", | |
"verse_text": "indriyasyendriyasyārthe\nrāga-dveṣau vyavasthitau\ntayor na vaśam āgacchet\ntau hy asya paripanthinau", | |
"verse_text_no_samdhis": "indriyasya indriyasya arthe rāga dveṣau vyavasthitau tayoḥ na vaśam āgacchet tau hi asya paripanthinau" | |
}, | |
{ | |
"id": 152, | |
"title": 3.35, | |
"devanagari": "श्रेयान्स्वधर्मो विगुणः परधर्मात्स्वनुष्ठितात् ।\nस्वधर्मे निधनं श्रेयः परधर्मो भयावहः ॥ ३.३५ ॥", | |
"verse_text": "śreyān sva-dharmo viguṇaḥ\npara-dharmāt sv-anuṣṭhitāt\nsva-dharme nidhanaṁ śreyaḥ\npara-dharmo bhayāvahaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "śreyān sva dharmaḥ viguṇaḥ para dharmāt su anuṣṭhitāt sva dharme nidhanam śreyaḥ para dharmaḥ bhaya āvahaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 153, | |
"title": 3.36, | |
"devanagari": "अर्जुन उवाच ।\nअथ केन प्रयुक्तोऽयं पापं चरति पूरुषः\nअनिच्छन्नपि वार्ष्णेय बलादिव नियोजितः ॥ ३.३६ ॥", | |
"verse_text": "arjuna uvāca\natha kena prayukto ’yaṁ\npāpaṁ carati pūruṣaḥ\nanicchann api vārṣṇeya\nbalād iva niyojitaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "arjunaḥ uvāca atha kena prayuktaḥ ayam pāpam carati pūruṣaḥ anicchan api vārṣṇeya balāt iva niyojitaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 154, | |
"title": 3.37, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nकाम एष क्रोध एष रजोगुणसमुद्भवः\nमहाशनो महापाप्मा विद्ध्येनमिह वैरिणम् ॥ ३.३७ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nkāma eṣa krodha eṣa\nrajo-guṇa-samudbhavaḥ\nmahāśano mahā-pāpmā\nviddhy enam iha vairiṇam", | |
"verse_text_no_samdhis": "śri bhagavān uvāca kāmaḥ eṣaḥ krodhaḥ eṣaḥ rajaḥ guṇa samudbhavaḥ mahā aśanaḥ mahā pāpmā viddhi enam iha vairiṇam" | |
}, | |
{ | |
"id": 155, | |
"title": 3.38, | |
"devanagari": "धूमेनाव्रियते वह्निर्यथादर्शो मलेन च ।\nयथोल्बेनावृतो गर्भस्तथा तेनेदमावृतम् ॥ ३.३८ ॥", | |
"verse_text": "dhūmenāvriyate vahnir\nyathādarśo malena ca\nyatholbenāvṛto garbhas\ntathā tenedam āvṛtam", | |
"verse_text_no_samdhis": "dhūmena āvriyate vahniḥ yathā ādarśaḥ malena ca yathā ulbena āvṛtaḥ garbhaḥ tathā tena idam āvṛtam" | |
}, | |
{ | |
"id": 156, | |
"title": 3.39, | |
"devanagari": "आवृतं ज्ञानमेतेन ज्ञानिनो नित्यवैरिणा ।\nकामरूपेण कौन्तेय दुष्पूरेणानलेन च ॥ ३.३९ ॥", | |
"verse_text": "āvṛtaṁ jñānam etena\njñānino nitya-vairiṇā\nkāma-rūpeṇa kaunteya\nduṣpūreṇānalena ca", | |
"verse_text_no_samdhis": "āvṛtam jñānam etena jñāninaḥ nitya vairiṇā kāma rūpeṇa kaunteya duṣpūreṇa analena ca" | |
}, | |
{ | |
"id": 157, | |
"title": 3.4, | |
"devanagari": "इन्द्रियाणि मनो बुद्धिरस्याधिष्ठानमुच्यते ।\nएतैर्विमोहयत्येष ज्ञानमावृत्य देहिनम् ॥ ३.४० ॥", | |
"verse_text": "indriyāṇi mano buddhir\nasyādhiṣṭhānam ucyate\netair vimohayaty eṣa\njñānam āvṛtya dehinam", | |
"verse_text_no_samdhis": "indriyāṇi manaḥ buddhiḥ asya adhiṣṭhānam ucyate etaiḥ vimohayati eṣaḥ jñānam āvṛtya dehinam" | |
}, | |
{ | |
"id": 158, | |
"title": 3.41, | |
"devanagari": "तस्मात्त्वमिन्द्रियाण्यादौ नियम्य भरतर्षभ ।\nपाप्मानं प्रजहि ह्येनं ज्ञानविज्ञाननाशनम् ॥ ३.४१ ॥", | |
"verse_text": "tasmāt tvam indriyāṇy ādau\nniyamya bharatarṣabha\npāpmānaṁ prajahi hy enaṁ\njñāna-vijñāna-nāśanam", | |
"verse_text_no_samdhis": "tasmāt tvam indriyāṇi ādau niyamya bharata ṛṣabha pāpmānam prajahi hi enam jñāna vijñāna nāśanam" | |
}, | |
{ | |
"id": 159, | |
"title": 3.42, | |
"devanagari": "इन्द्रियाणि पराण्याहुरिन्द्रियेभ्यः परं मनः ।\nमनसस्तु परा बुद्धिर्यो बुद्धेः परतस्तु सः ॥ ३.४२ ॥", | |
"verse_text": "indriyāṇi parāṇy āhur\nindriyebhyaḥ paraṁ manaḥ\nmanasas tu parā buddhir\nyo buddheḥ paratas tu saḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "indriyāṇi parāṇi āhuḥ indriyebhyaḥ param manaḥ manasaḥ tu parā buddhiḥ yaḥ buddheḥ parataḥ tu saḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 160, | |
"title": 3.43, | |
"devanagari": "एवं बुद्धेः परं बुद्ध्वा संस्तभ्यात्मानमात्मना ।\nजहि शत्रुं महाबाहो कामरूपं दुरासदम् ॥ ३.४३ ॥", | |
"verse_text": "evaṁ buddheḥ paraṁ buddhvā\nsaṁstabhyātmānam ātmanā\njahi śatruṁ mahā-bāho\nkāma-rūpaṁ durāsadam", | |
"verse_text_no_samdhis": "evam buddheḥ param buddhvā saṁstabhya ātmānam ātmanā jahi śatrum mahā bāho kāma rūpam durāsadam" | |
}, | |
{ | |
"id": 161, | |
"title": 4.1, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nइमं विवस्वते योगं प्रोक्तवानहमव्ययम्\nविवस्वान्मनवे प्राह मनुरिक्ष्वाकवेऽब्रवीत् ॥ ४.१ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nimaṁ vivasvate yogaṁ\nproktavān aham avyayam\nvivasvān manave prāha\nmanur ikṣvākave ’bravīt", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca imam vivasvate yogam proktavān aham avyayam vivasvān manave prāha manuḥ ikṣvākave abravīt" | |
}, | |
{ | |
"id": 162, | |
"title": 4.2, | |
"devanagari": "एवं परम्पराप्राप्तमिमं राजर्षयो विदुः ।\nस कालेनेह महता योगो नष्टः परन्तप ॥ ४.२ ॥", | |
"verse_text": "evaṁ paramparā-prāptam\nimaṁ rājarṣayo viduḥ\nsa kāleneha mahatā\nyogo naṣṭaḥ paran-tapa", | |
"verse_text_no_samdhis": "evam paramparā prāptam imam rāja ṛṣayaḥ viduḥ saḥ kālena iha mahatā yogaḥ naṣṭaḥ param tapa" | |
}, | |
{ | |
"id": 163, | |
"title": 4.3, | |
"devanagari": "स एवायं मया तेऽद्य योगः प्रोक्तः पुरातनः ।\nभक्तोऽसि मे सखा चेति रहस्यं ह्येतदुत्तमम् ॥ ४.३ ॥", | |
"verse_text": "sa evāyaṁ mayā te ’dya\nyogaḥ proktaḥ purātanaḥ\nbhakto ’si me sakhā ceti\nrahasyaṁ hy etad uttamam", | |
"verse_text_no_samdhis": "saḥ eva ayam mayā te adya yogaḥ proktaḥ purātanaḥ bhaktaḥ asi me sakhā ca iti rahasyam hi etat uttamam" | |
}, | |
{ | |
"id": 164, | |
"title": 4.4, | |
"devanagari": "अर्जुन उवाच ।\nअपरं भवतो जन्म परं जन्म विवस्वतः\nकथमेतद्विजानीयां त्वमादौ प्रोक्तवानिति ॥ ४.४ ॥", | |
"verse_text": "arjuna uvāca\naparaṁ bhavato janma\nparaṁ janma vivasvataḥ\nkatham etad vijānīyāṁ\ntvam ādau proktavān iti", | |
"verse_text_no_samdhis": "arjunaḥ uvāca aparam bhavataḥ janma param janma vivasvataḥ katham etat vijānīyām tvam ādau proktavān iti" | |
}, | |
{ | |
"id": 165, | |
"title": 4.5, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nबहूनि मे व्यतीतानि जन्मानि तव चार्जुन\nतान्यहं वेद सर्वाणि न त्वं वेत्थ परन्तप ॥ ४.५ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nbahūni me vyatītāni\njanmāni tava cārjuna\ntāny ahaṁ veda sarvāṇi\nna tvaṁ vettha paran-tapa", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca bahūni me vyatītāni janmāni tava ca arjuna tāni aham veda sarvāṇi na tvam vettha param tapa" | |
}, | |
{ | |
"id": 166, | |
"title": 4.6, | |
"devanagari": "अजोऽपि सन्नव्ययात्मा भूतानामीश्वरोऽपि सन् ।\nप्रकृतिं स्वामधिष्ठाय संभवाम्यात्ममायया ॥ ४.६ ॥", | |
"verse_text": "ajo ’pi sann avyayātmā\nbhūtānām īśvaro ’pi san\nprakṛtiṁ svām adhiṣṭhāya\nsambhavāmy ātma-māyayā", | |
"verse_text_no_samdhis": "ajaḥ api san avyaya ātmā bhūtānām īśvaraḥ api san prakṛtim svām adhiṣṭhāya sambhavāmi ātma māyayā" | |
}, | |
{ | |
"id": 167, | |
"title": 4.7, | |
"devanagari": "यदा यदा हि धर्मस्य ग्लानिर्भवति भारत ।\nअभ्युत्थानमधर्मस्य तदात्मानं सृजाम्यहम् ॥ ४.७ ॥", | |
"verse_text": "yadā yadā hi dharmasya\nglānir bhavati bhārata\nabhyutthānam adharmasya\ntadātmānaṁ sṛjāmy aham", | |
"verse_text_no_samdhis": "yadā yadā hi dharmasya glāniḥ bhavati bhārata abhyutthānam adharmasya tadā ātmānam sṛjāmi aham" | |
}, | |
{ | |
"id": 168, | |
"title": 4.8, | |
"devanagari": "परित्राणाय साधूनां विनाशाय च दुष्कृताम् ।\nधर्मसंस्थापनार्थाय सम्भवामि युगे युगे ॥ ४.८ ॥", | |
"verse_text": "paritrāṇāya sādhūnāṁ\nvināśāya ca duṣkṛtām\ndharma-saṁsthāpanārthāya\nsambhavāmi yuge yuge", | |
"verse_text_no_samdhis": "paritrāṇāya sādhūnām vināśāya ca duṣkṛtām dharma saṁsthāpana arthāya sambhavāmi yuge yuge" | |
}, | |
{ | |
"id": 169, | |
"title": 4.9, | |
"devanagari": "जन्म कर्म च मे दिव्यमेवं यो वेत्ति तत्त्वतः ।\nत्यक्त्वा देहं पुनर्जन्म नैति मामेति सोऽर्जुन ॥ ४.९ ॥", | |
"verse_text": "janma karma ca me divyam\nevaṁ yo vetti tattvataḥ\ntyaktvā dehaṁ punar janma\nnaiti mām eti so ’rjuna", | |
"verse_text_no_samdhis": "janma karma ca me divyam evam yaḥ vetti tattvataḥ tyaktvā deham punaḥ janma na eti mām eti saḥ arjuna" | |
}, | |
{ | |
"id": 170, | |
"title": 4.1, | |
"devanagari": "वीतरागभयक्रोधा मन्मया मामुपाश्रिताः ।\nबहवो ज्ञानतपसा पूता मद्भावमागताः ॥ ४.१० ॥", | |
"verse_text": "vīta-rāga-bhaya-krodhā\nman-mayā mām upāśritāḥ\nbahavo jñāna-tapasā\npūtā mad-bhāvam āgatāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "vīta rāga bhaya krodhāḥ mat mayāḥ mām upāśritāḥ bahavaḥ jñāna tapasā pūtāḥ mat bhāvam āgatāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 171, | |
"title": 4.11, | |
"devanagari": "ये यथा मां प्रपद्यन्ते तांस्तथैव भजाम्यहम् ।\nमम वर्त्मानुवर्तन्ते मनुष्याः पार्थ सर्वशः ॥ ४.११ ॥", | |
"verse_text": "ye yathā māṁ prapadyante\ntāṁs tathaiva bhajāmy aham\nmama vartmānuvartante\nmanuṣyāḥ pārtha sarvaśaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "ye yathā mām prapadyante tān tathā eva bhajāmi aham mama vartma anuvartante manuṣyāḥ pārtha sarvaśaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 172, | |
"title": 4.12, | |
"devanagari": "काङ्क्षन्तः कर्मणां सिद्धिं यजन्त इह देवताः ।\nक्षिप्रं हि मानुषे लोके सिद्धिर्भवति कर्मजा ॥ ४.१२ ॥", | |
"verse_text": "kāṅkṣantaḥ karmaṇāṁ siddhiṁ\nyajanta iha devatāḥ\nkṣipraṁ hi mānuṣe loke\nsiddhir bhavati karma-jā", | |
"verse_text_no_samdhis": "kāṅkṣantaḥ karmaṇām siddhim yajante iha devatāḥ kṣipram hi mānuṣe loke siddhiḥ bhavati karma jā" | |
}, | |
{ | |
"id": 173, | |
"title": 4.13, | |
"devanagari": "चातुर्वर्ण्यं मया सृष्टं गुणकर्मविभागशः ।\nतस्य कर्तारमपि मां विद्ध्यकर्तारमव्ययम् ॥ ४.१३ ॥", | |
"verse_text": "cātur-varṇyaṁ mayā sṛṣṭaṁ\nguṇa-karma-vibhāgaśaḥ\ntasya kartāram api māṁ\nviddhy akartāram avyayam", | |
"verse_text_no_samdhis": "cātuḥ varṇyam mayā sṛṣṭam guṇa karma vibhāgaśaḥ tasya kartāram api mām viddhi akartāram avyayam" | |
}, | |
{ | |
"id": 174, | |
"title": 4.14, | |
"devanagari": "न मां कर्माणि लिम्पन्ति न मे कर्मफले स्पृहा ।\nइति मां योऽभिजानाति कर्मभिर्न स बध्यते ॥ ४.१४ ॥", | |
"verse_text": "na māṁ karmāṇi limpanti\nna me karma-phale spṛhā\niti māṁ yo ’bhijānāti\nkarmabhir na sa badhyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "na mām karmāṇi limpanti na me karma phale spṛhā iti mām yaḥ abhijānāti karmabhiḥ na saḥ badhyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 175, | |
"title": 4.15, | |
"devanagari": "एवं ज्ञात्वा कृतं कर्म पूर्वैरपि मुमुक्षुभिः ।\nकुरु कर्मैव तस्मात्त्वं पूर्वैः पूर्वतरं कृतम् ॥ ४.१५ ॥", | |
"verse_text": "evaṁ jñātvā kṛtaṁ karma\npūrvair api mumukṣubhiḥ\nkuru karmaiva tasmāt tvaṁ\npūrvaiḥ pūrva-taraṁ kṛtam", | |
"verse_text_no_samdhis": "evam jñātvā kṛtam karma pūrvaiḥ api mumukṣubhiḥ kuru karma eva tasmāt tvam pūrvaiḥ pūrva taram kṛtam" | |
}, | |
{ | |
"id": 176, | |
"title": 4.16, | |
"devanagari": "किं कर्म किमकर्मेति कवयोऽप्यत्र मोहिताः ।\nतत्ते कर्म प्रवक्ष्यामि यज्ज्ञात्वा मोक्ष्यसेऽशुभात् ॥ ४.१६ ॥", | |
"verse_text": "kiṁ karma kim akarmeti\nkavayo ’py atra mohitāḥ\ntat te karma pravakṣyāmi\nyaj jñātvā mokṣyase ’śubhāt", | |
"verse_text_no_samdhis": "kim karma kim akarma iti kavayaḥ api atra mohitāḥ tat te karma pravakṣyāmi yat jñātvā mokṣyase aśubhāt" | |
}, | |
{ | |
"id": 177, | |
"title": 4.17, | |
"devanagari": "कर्मणो ह्यपि बोद्धव्यं बोद्धव्यं च विकर्मणः ।\nअकर्मणश्च बोद्धव्यं गहना कर्मणो गतिः ॥ ४.१७ ॥", | |
"verse_text": "karmaṇo hy api boddhavyaṁ\nboddhavyaṁ ca vikarmaṇaḥ\nakarmaṇaś ca boddhavyaṁ\ngahanā karmaṇo gatiḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "karmaṇaḥ hi api boddhavyam boddhavyam ca vikarmaṇaḥ akarmaṇaḥ ca boddhavyam gahanā karmaṇaḥ gatiḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 178, | |
"title": 4.18, | |
"devanagari": "कर्मण्यकर्म यः पश्येदकर्मणि च कर्म यः ।\nस बुद्धिमान्मनुष्येषु स युक्तः कृत्स्नकर्मकृत् ॥ ४.१८ ॥", | |
"verse_text": "karmaṇy akarma yaḥ paśyed\nakarmaṇi ca karma yaḥ\nsa buddhimān manuṣyeṣu\nsa yuktaḥ kṛtsna-karma-kṛt", | |
"verse_text_no_samdhis": "karmaṇi akarma yaḥ paśyet akarmaṇi ca karma yaḥ saḥ buddhi mān manuṣyeṣu saḥ yuktaḥ kṛtsna karma kṛt" | |
}, | |
{ | |
"id": 179, | |
"title": 4.19, | |
"devanagari": "यस्य सर्वे समारम्भाः कामसंकल्पवर्जिताः ।\nज्ञानाग्निदग्धकर्माणं तमाहुः पण्डितं बुधाः ॥ ४.१९ ॥", | |
"verse_text": "yasya sarve samārambhāḥ\nkāma-saṅkalpa-varjitāḥ\njñānāgni-dagdha-karmāṇaṁ\ntam āhuḥ paṇḍitaṁ budhāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "yasya sarve samārambhāḥ kāma saṅkalpa varjitāḥ jñāna agni dagdha karmāṇam tam āhuḥ paṇḍitam budhāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 180, | |
"title": 4.2, | |
"devanagari": "त्यक्त्वा कर्मफलासङ्गं नित्यतृप्तो निराश्रयः ।\nकर्मण्यभिप्रवृत्तोऽपि नैव किंचित्करोति सः ॥ ४.२० ॥", | |
"verse_text": "tyaktvā karma-phalāsaṅgaṁ\nnitya-tṛpto nirāśrayaḥ\nkarmaṇy abhipravṛtto ’pi\nnaiva kiñcit karoti saḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "tyaktvā karma phala āsaṅgam nitya tṛptaḥ nirāśrayaḥ karmaṇi abhipravṛttaḥ api na eva kiñcit karoti saḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 181, | |
"title": 4.21, | |
"devanagari": "निराशीर्यतचित्तात्मा त्यक्तसर्वपरिग्रहः ।\nशारीरं केवलं कर्म कुर्वन्नाप्नोति किल्बिषम् ॥ ४.२१ ॥", | |
"verse_text": "nirāśīr yata-cittātmā\ntyakta-sarva-parigrahaḥ\nśārīraṁ kevalaṁ karma\nkurvan nāpnoti kilbiṣam", | |
"verse_text_no_samdhis": "nirāśīḥ yata citta ātmā tyakta sarva parigrahaḥ śārīram kevalam karma kurvan na āpnoti kilbiṣam" | |
}, | |
{ | |
"id": 182, | |
"title": 4.22, | |
"devanagari": "यदृच्छालाभसंतुष्टो द्वन्द्वातीतो विमत्सरः ।\nसमः सिद्धावसिद्धौ च कृत्वापि न निबध्यते ॥ ४.२२ ॥", | |
"verse_text": "yadṛcchā-lābha-santuṣṭo\ndvandvātīto vimatsaraḥ\nsamaḥ siddhāv asiddhau ca\nkṛtvāpi na nibadhyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "yadṛcchā lābha santuṣṭaḥ dvandva atītaḥ vimatsaraḥ samaḥ siddhau asiddhau ca kṛtvā api na nibadhyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 183, | |
"title": 4.23, | |
"devanagari": "गतसङ्गस्य मुक्तस्य ज्ञानावस्थितचेतसः ।\nयज्ञायाचरतः कर्म समग्रं प्रविलीयते ॥ ४.२३ ॥", | |
"verse_text": "gata-saṅgasya muktasya\njñānāvasthita-cetasaḥ\nyajñāyācarataḥ karma\nsamagraṁ pravilīyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "gata saṅgasya muktasya jñāna avasthita cetasaḥ yajñāya ācarataḥ karma samagram pravilīyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 184, | |
"title": 4.24, | |
"devanagari": "ब्रह्मार्पणं ब्रह्म हविर्ब्रह्माग्नौ ब्रह्मणा हुतम् ।\nब्रह्मैव तेन गन्तव्यं ब्रह्मकर्मसमाधिना ॥ ४.२४ ॥", | |
"verse_text": "brahmārpaṇaṁ brahma havir\nbrahmāgnau brahmaṇā hutam\nbrahmaiva tena gantavyaṁ\nbrahma-karma-samādhinā", | |
"verse_text_no_samdhis": "brahma arpaṇam brahma haviḥ brahma agnau brahmaṇā hutam brahma eva tena gantavyam brahma karma samādhinā" | |
}, | |
{ | |
"id": 185, | |
"title": 4.25, | |
"devanagari": "दैवमेवापरे यज्ञं योगिनः पर्युपासते ।\nब्रह्माग्नावपरे यज्ञं यज्ञेनैवोपजुह्वति ॥ ४.२५ ॥", | |
"verse_text": "daivam evāpare yajñaṁ\nyoginaḥ paryupāsate\nbrahmāgnāv apare yajñaṁ\nyajñenaivopajuhvati", | |
"verse_text_no_samdhis": "daivam eva apare yajñam yoginaḥ paryupāsate brahma agnau apare yajñam yajñena eva upajuhvati" | |
}, | |
{ | |
"id": 186, | |
"title": 4.26, | |
"devanagari": "श्रोत्रादीनीन्द्रियाण्यन्ये संयमाग्निषु जुह्वति ।\nशब्दादीन्विषयानन्य इन्द्रियाग्निषु जुह्वति ॥ ४.२६ ॥", | |
"verse_text": "śrotrādīnīndriyāṇy anye\nsaṁyamāgniṣu juhvati\nśabdādīn viṣayān anya\nindriyāgniṣu juhvati", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrotra ādīni indriyāṇi anye saṁyama agniṣu juhvati śabda ādīn viṣayān anye indriya agniṣu juhvati" | |
}, | |
{ | |
"id": 187, | |
"title": 4.27, | |
"devanagari": "सर्वाणीन्द्रियकर्माणि प्राणकर्माणि चापरे ।\nआत्मसंयमयोगाग्नौ जुह्वति ज्ञानदीपिते ॥ ४.२७ ॥", | |
"verse_text": "sarvāṇīndriya-karmāṇi\nprāṇa-karmāṇi cāpare\nātma-saṁyama-yogāgnau\njuhvati jñāna-dīpite", | |
"verse_text_no_samdhis": "sarvāṇi indriya karmāṇi prāṇa karmāṇi ca apare ātma saṁyama yoga agnau juhvati jñāna dīpite" | |
}, | |
{ | |
"id": 188, | |
"title": 4.28, | |
"devanagari": "द्रव्ययज्ञास्तपोयज्ञा योगयज्ञास्तथापरे ।\nस्वाध्यायज्ञानयज्ञाश्च यतयः संशितव्रताः ॥ ४.२८ ॥", | |
"verse_text": "dravya-yajñās tapo-yajñā\nyoga-yajñās tathāpare\nsvādhyāya-jñāna-yajñāś ca\nyatayaḥ saṁśita-vratāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "dravya yajñāḥ tapaḥ yajñāḥ yoga yajñāḥ tathā apare svādhyāya jñāna yajñāḥ ca yatayaḥ saṁśita vratāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 189, | |
"title": 4.29, | |
"devanagari": "अपाने जुह्वति प्राणं प्राणेऽपानं तथापरे\nप्राणापानगती रुद्ध्वा प्राणायामपरायणाः\nअपरे नियताहाराः प्राणान्प्राणेषु जुह्वति ॥ ४.२९ ॥", | |
"verse_text": "apāne juhvati prāṇaṁ\nprāṇe ’pānaṁ tathāpare\nprāṇāpāna-gatī ruddhvā\nprāṇāyāma-parāyaṇāḥ\napare niyatāhārāḥ\nprāṇān prāṇeṣu juhvati", | |
"verse_text_no_samdhis": "apāne juhvati prāṇam prāṇe apānam tathā apare prāṇa apāna gatī ruddhvā prāṇa āyāma parāyaṇāḥ apare niyata āhārāḥ prāṇān prāṇeṣu juhvati" | |
}, | |
{ | |
"id": 190, | |
"title": 4.3, | |
"devanagari": "सर्वेऽप्येते यज्ञविदो यज्ञक्षपितकल्मषाः ।\nयज्ञशिष्टामृतभुजो यान्ति ब्रह्म सनातनम् ॥ ४.३० ॥", | |
"verse_text": "sarve ’py ete yajña-vido\nyajña-kṣapita-kalmaṣāḥ\nyajña-śiṣṭāmṛta-bhujo\nyānti brahma sanātanam", | |
"verse_text_no_samdhis": "sarve api ete yajña vidaḥ yajña kṣapita kalmaṣāḥ yajña śiṣṭa amṛta bhujaḥ yānti brahma sanātanam" | |
}, | |
{ | |
"id": 191, | |
"title": 4.31, | |
"devanagari": "नायं लोकोऽस्त्ययज्ञस्य कुतोऽन्यः कुरुसत्तम ॥ ४.३१ ॥", | |
"verse_text": "nāyaṁ loko ’sty ayajñasya\nkuto ’nyaḥ kuru-sattama", | |
"verse_text_no_samdhis": "na ayam lokaḥ asti ayajñasya kutaḥ anyaḥ kuru sat tama" | |
}, | |
{ | |
"id": 192, | |
"title": 4.32, | |
"devanagari": "एवं बहुविधा यज्ञा वितता ब्रह्मणो मुखे ।\nकर्मजान्विद्धि तान्सर्वानेवं ज्ञात्वा विमोक्ष्यसे ॥ ४.३२ ॥", | |
"verse_text": "evaṁ bahu-vidhā yajñā\nvitatā brahmaṇo mukhe\nkarma-jān viddhi tān sarvān\nevaṁ jñātvā vimokṣyase", | |
"verse_text_no_samdhis": "evam bahu vidhāḥ yajñāḥ vitatāḥ brahmaṇaḥ mukhe karma jān viddhi tān sarvān evam jñātvā vimokṣyase" | |
}, | |
{ | |
"id": 193, | |
"title": 4.33, | |
"devanagari": "श्रेयान्द्रव्यमयाद्यज्ञाज्ज्ञानयज्ञः परन्तप ।\nसर्वं कर्माखिलं पार्थ ज्ञाने परिसमाप्यते ॥ ४.३३ ॥", | |
"verse_text": "śreyān dravya-mayād yajñāj\njñāna-yajñaḥ paran-tapa\nsarvaṁ karmākhilaṁ pārtha\njñāne parisamāpyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "śreyān dravya mayāt yajñāt jñāna yajñaḥ param tapa sarvam karma akhilam pārtha jñāne parisamāpyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 194, | |
"title": 4.34, | |
"devanagari": "तद्विद्धि प्रणिपातेन परिप्रश्नेन सेवया ।\nउपदेक्ष्यन्ति ते ज्ञानं ज्ञानिनस्तत्त्वदर्शिनः ॥ ४.३४ ॥", | |
"verse_text": "tad viddhi praṇipātena\nparipraśnena sevayā\nupadekṣyanti te jñānaṁ\njñāninas tattva-darśinaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "tat viddhi praṇipātena paripraśnena sevayā upadekṣyanti te jñānam jñāninaḥ tattva darśinaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 195, | |
"title": 4.35, | |
"devanagari": "यज्ज्ञात्वा न पुनर्मोहमेवं यास्यसि पाण्डव ।\nयेन भूतान्यशेषेण द्रक्ष्यस्यात्मन्यथो मयि ॥ ४.३५ ॥", | |
"verse_text": "yaj jñātvā na punar moham\nevaṁ yāsyasi pāṇḍava\nyena bhūtāny aśeṣāṇi\ndrakṣyasy ātmany atho mayi", | |
"verse_text_no_samdhis": "yat jñātvā na punaḥ moham evam yāsyasi pāṇḍava yena bhūtāni aśeṣāṇi drakṣyasi ātmani atha u mayi" | |
}, | |
{ | |
"id": 196, | |
"title": 4.36, | |
"devanagari": "अपि चेदसि पापेभ्यः सर्वेभ्यः पापकृत्तमः ।\nसर्वं ज्ञानप्लवेनैव वृजिनं सन्तरिष्यसि ॥ ४.३६ ॥", | |
"verse_text": "api ced asi pāpebhyaḥ\nsarvebhyaḥ pāpa-kṛt-tamaḥ\nsarvaṁ jñāna-plavenaiva\nvṛjinaṁ santariṣyasi", | |
"verse_text_no_samdhis": "api cet asi pāpebhyaḥ sarvebhyaḥ pāpa kṛt tamaḥ sarvam jñāna plavena eva vṛjinam santariṣyasi" | |
}, | |
{ | |
"id": 197, | |
"title": 4.37, | |
"devanagari": "यथैधांसि समिद्धोऽग्निर्भस्मसात्कुरुतेऽर्जुन ।\nज्ञानाग्निः सर्वकर्माणि भस्मसात्कुरुते तथा ॥ ४.३७ ॥", | |
"verse_text": "yathaidhāṁsi samiddho ’gnir\nbhasma-sāt kurute ’rjuna\njñānāgniḥ sarva-karmāṇi\nbhasma-sāt kurute tathā", | |
"verse_text_no_samdhis": "yathā edhāṁsi samiddhaḥ agniḥ bhasma sāt kurute arjuna jñāna agniḥ sarva karmāṇi bhasma sāt kurute tathā" | |
}, | |
{ | |
"id": 198, | |
"title": 4.38, | |
"devanagari": "न हि ज्ञानेन सदृशं पवित्रमिह विद्यते ।\nतत्स्वयं योगसंसिद्धः कालेनात्मनि विन्दति ॥ ४.३८ ॥", | |
"verse_text": "na hi jñānena sadṛśaṁ\npavitram iha vidyate\ntat svayaṁ yoga-saṁsiddhaḥ\nkālenātmani vindati", | |
"verse_text_no_samdhis": "na hi jñānena sadṛśam pavitram iha vidyate tat svayam yoga saṁsiddhaḥ kālena ātmani vindati" | |
}, | |
{ | |
"id": 199, | |
"title": 4.39, | |
"devanagari": "श्रद्धावाँल्लभते ज्ञानं तत्परः संयतेन्द्रियः ।\nज्ञानं लब्ध्वा परां शान्तिमचिरेणाधिगच्छति ॥ ४.३९ ॥", | |
"verse_text": "śraddhāvāḻ labhate jñānaṁ\ntat-paraḥ saṁyatendriyaḥ\njñānaṁ labdhvā parāṁ śāntim\nacireṇādhigacchati", | |
"verse_text_no_samdhis": "śraddhā vān labhate jñānam tat paraḥ saṁyata indriyaḥ jñānam labdhvā parām śāntim acireṇa adhigacchati" | |
}, | |
{ | |
"id": 200, | |
"title": 4.4, | |
"devanagari": "अज्ञश्चाश्रद्दधानश्च संशयात्मा विनश्यति ।\nनायं लोकोऽस्ति न परो न सुखं संशयात्मनः ॥ ४.४० ॥", | |
"verse_text": "ajñaś cāśraddadhānaś ca\nsaṁśayātmā vinaśyati\nnāyaṁ loko ’sti na paro\nna sukhaṁ saṁśayātmanaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "ajñaḥ ca aśraddadhānaḥ ca saṁśaya ātmā vinaśyati na ayam lokaḥ asti na paraḥ na sukham saṁśaya ātmanaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 201, | |
"title": 4.41, | |
"devanagari": "योगसंन्यस्तकर्माणं ज्ञानसंछिन्नसंशयम् ।\nआत्मवन्तं न कर्माणि निबध्नन्ति धनंजय ॥ ४.४१ ॥", | |
"verse_text": "yoga-sannyasta-karmāṇaṁ\njñāna-sañchinna-saṁśayam\nātmavantaṁ na karmāṇi\nnibadhnanti dhanañ-jaya", | |
"verse_text_no_samdhis": "yoga sannyasta karmāṇam jñāna sañchinna saṁśayam ātma vantam na karmāṇi nibadhnanti dhanam jaya" | |
}, | |
{ | |
"id": 202, | |
"title": 4.42, | |
"devanagari": "तस्मादज्ञानसम्भूतं हृत्स्थं ज्ञानासिनात्मनः ।\nछित्त्वैनं संशयं योगमातिष्ठोत्तिष्ठ भारत ॥ ४.४२ ॥", | |
"verse_text": "tasmād ajñāna-sambhūtaṁ\nhṛt-sthaṁ jñānāsinātmanaḥ\nchittvainaṁ saṁśayaṁ yogam\nātiṣṭhottiṣṭha bhārata", | |
"verse_text_no_samdhis": "tasmāt ajñāna sambhūtam hṛt stham jñāna asinā ātmanaḥ chittvā enam saṁśayam yogam ātiṣṭha uttiṣṭha bhārata" | |
}, | |
{ | |
"id": 203, | |
"title": 5.1, | |
"devanagari": "अर्जुन उवाच ।\nसंन्यासं कर्मणां कृष्ण पुनर्योगं च शंससि\nयच्छ्रेय एतयोरेकं तन्मे ब्रूहि सुनिश्चितम् ॥ ५.१ ॥", | |
"verse_text": "arjuna uvāca\nsannyāsaṁ karmaṇāṁ kṛṣṇa\npunar yogaṁ ca śaṁsasi\nyac chreya etayor ekaṁ\ntan me brūhi su-niścitam", | |
"verse_text_no_samdhis": "arjunaḥ uvāca sannyāsam karmaṇām kṛṣṇa punaḥ yogam ca śaṁsasi yat śreyaḥ etayoḥ ekam tat me brūhi su niścitam" | |
}, | |
{ | |
"id": 204, | |
"title": 5.2, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nसंन्यासः कर्मयोगश्च निःश्रेयसकरावुभौ\nतयोस्तु कर्मसंन्यासात्कर्मयोगो विशिष्यते ॥ ५.२ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nsannyāsaḥ karma-yogaś ca\nniḥśreyasa-karāv ubhau\ntayos tu karma-sannyāsāt\nkarma-yogo viśiṣyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca sannyāsaḥ karma yogaḥ ca niḥśreyasa karau ubhau tayoḥ tu karma sannyāsāt karma yogaḥ viśiṣyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 205, | |
"title": 5.3, | |
"devanagari": "ज्ञेयः स नित्यसंन्यासी यो न द्वेष्टि न काङ्क्षति ।\nनिर्द्वन्द्वो हि महाबाहो सुखं बन्धात्प्रमुच्यते ॥ ५.३ ॥", | |
"verse_text": "jñeyaḥ sa nitya-sannyāsī\nyo na dveṣṭi na kāṅkṣati\nnirdvandvo hi mahā-bāho\nsukhaṁ bandhāt pramucyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "jñeyaḥ saḥ nitya sannyāsī yaḥ na dveṣṭi na kāṅkṣati nirdvandvaḥ hi mahā bāho sukham bandhāt pramucyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 206, | |
"title": 5.4, | |
"devanagari": "सांख्ययोगौ पृथग्बालाः प्रवदन्ति न पण्डिताः ।\nएकमप्यास्थितः सम्यगुभयोर्विन्दते फलम् ॥ ५.४ ॥", | |
"verse_text": "sāṅkhya-yogau pṛthag bālāḥ\npravadanti na paṇḍitāḥ\nekam apy āsthitaḥ samyag\nubhayor vindate phalam", | |
"verse_text_no_samdhis": "sāṅkhya yogau pṛthak bālāḥ pravadanti na paṇḍitāḥ ekam api āsthitaḥ samyak ubhayoḥ vindate phalam" | |
}, | |
{ | |
"id": 207, | |
"title": 5.5, | |
"devanagari": "यत्सांख्यैः प्राप्यते स्थानं तद्योगैरपि गम्यते ।\nएकं सांख्यं च योगं च यः पश्यति स: पश्यति ॥ ५.५ ॥", | |
"verse_text": "yat sāṅkhyaiḥ prāpyate sthānaṁ\ntad yogair api gamyate\nekaṁ sāṅkhyaṁ ca yogaṁ ca\nyaḥ paśyati sa paśyati", | |
"verse_text_no_samdhis": "yat sāṅkhyaiḥ prāpyate sthānam tat yogaiḥ api gamyate ekam sāṅkhyam ca yogam ca yaḥ paśyati saḥ paśyati" | |
}, | |
{ | |
"id": 208, | |
"title": 5.6, | |
"devanagari": "संन्यासस्तु महाबाहो दुःखमाप्तुमयोगतः ।\nयोगयुक्तो मुनिर्ब्रह्म नचिरेणाधिगच्छति ॥ ५.६ ॥", | |
"verse_text": "sannyāsas tu mahā-bāho\nduḥkham āptum ayogataḥ\nyoga-yukto munir brahma\nna cireṇādhigacchati", | |
"verse_text_no_samdhis": "sannyāsaḥ tu mahā bāho duḥkham āptum ayogataḥ yoga yuktaḥ muniḥ brahma na cireṇa adhigacchati" | |
}, | |
{ | |
"id": 209, | |
"title": 5.7, | |
"devanagari": "योगयुक्तो विशुद्धात्मा विजितात्मा जितेन्द्रियः ।\nसर्वभूतात्मभूतात्मा कुर्वन्नपि न लिप्यते ॥ ५.७ ॥", | |
"verse_text": "yoga-yukto viśuddhātmā\nvijitātmā jitendriyaḥ\nsarva-bhūtātma-bhūtātmā\nkurvann api na lipyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "yoga yuktaḥ viśuddha ātmā vijita ātmā jita indriyaḥ sarva bhūta ātma bhūta ātmā kurvan api na lipyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 210, | |
"title": 5.8, | |
"devanagari": "नैव किंचित्करोमीति युक्तो मन्येत तत्त्ववित् ।\nपश्यञ्श्रृण्वन्स्पृशञ्जिघ्रन्नश्नन्\\u200cगच्छन्स्वपञ्श्वसन् ॥ ५.८ ॥", | |
"verse_text": "naiva kiñcit karomīti\nyukto manyeta tattva-vit\npaśyañ śṛṇvan spṛśañ jighrann\naśnan gacchan svapañ śvasan", | |
"verse_text_no_samdhis": "na eva kiñcit karomi iti yuktaḥ manyeta tattva vit paśyan śṛṇvan spṛśan jighran aśnan gacchan svapan śvasan" | |
}, | |
{ | |
"id": 211, | |
"title": 5.9, | |
"devanagari": "प्रलपन्विसृजन्गृह्णन्नुन्मिषन्निमिषन्नपि ।\nइन्द्रियाणीन्द्रियार्थेषु वर्तन्त इति धारयन् ॥ ५.९ ॥", | |
"verse_text": "pralapan visṛjan gṛhṇann\nunmiṣan nimiṣann api\nindriyāṇīndriyārtheṣu\nvartanta iti dhārayan", | |
"verse_text_no_samdhis": "pralapan visṛjan gṛhṇan unmiṣan nimiṣan api indriyāṇi indriya artheṣu vartante iti dhārayan" | |
}, | |
{ | |
"id": 212, | |
"title": 5.1, | |
"devanagari": "ब्रह्मण्याधाय कर्माणि सङ्गं त्यक्त्वा करोति यः ।\nलिप्यते न स पापेन पद्मपत्रमिवाम्भसा ॥ ५.१० ॥", | |
"verse_text": "brahmaṇy ādhāya karmāṇi\nsaṅgaṁ tyaktvā karoti yaḥ\nlipyate na sa pāpena\npadma-patram ivāmbhasā", | |
"verse_text_no_samdhis": "brahmaṇi ādhāya karmāṇi saṅgam tyaktvā karoti yaḥ lipyate na saḥ pāpena padma patram iva ambhasā" | |
}, | |
{ | |
"id": 213, | |
"title": 5.11, | |
"devanagari": "कायेन मनसा बुद्ध्या केवलैरिन्द्रियैरपि ।\nयोगिनः कर्म कुर्वन्ति सङ्गं त्यक्त्वात्मशुद्धये ॥ ५.११ ॥", | |
"verse_text": "kāyena manasā buddhyā\nkevalair indriyair api\nyoginaḥ karma kurvanti\nsaṅgaṁ tyaktvātma-śuddhaye", | |
"verse_text_no_samdhis": "kāyena manasā buddhyā kevalaiḥ indriyaiḥ api yoginaḥ karma kurvanti saṅgam tyaktvā ātma śuddhaye" | |
}, | |
{ | |
"id": 214, | |
"title": 5.12, | |
"devanagari": "युक्तः कर्मफलं त्यक्त्वा शान्तिमाप्नोति नैष्ठिकीम् ।\nअयुक्तः कामकारेण फले सक्तो निबध्यते ॥ ५.१२ ॥", | |
"verse_text": "yuktaḥ karma-phalaṁ tyaktvā\nśāntim āpnoti naiṣṭhikīm\nayuktaḥ kāma-kāreṇa\nphale sakto nibadhyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "yuktaḥ karma phalam tyaktvā śāntim āpnoti naiṣṭhikīm ayuktaḥ kāma kāreṇa phale saktaḥ nibadhyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 215, | |
"title": 5.13, | |
"devanagari": "सर्वकर्माणि मनसा संन्यस्यास्ते सुखं वशी ।\nनवद्वारे पुरे देही नैव कुर्वन्न कारयन् ॥ ५.१३ ॥", | |
"verse_text": "sarva-karmāṇi manasā\nsannyasyāste sukhaṁ vaśī\nnava-dvāre pure dehī\nnaiva kurvan na kārayan", | |
"verse_text_no_samdhis": "sarva karmāṇi manasā sannyasya āste sukham vaśī nava dvāre pure dehī na eva kurvan na kārayan" | |
}, | |
{ | |
"id": 216, | |
"title": 5.14, | |
"devanagari": "न कर्तृत्वं न कर्माणि लोकस्य सृजति प्रभुः ।\nन कर्मफलसंयोगं स्वभावस्तु प्रवर्तते ॥ ५.१४ ॥", | |
"verse_text": "na kartṛtvaṁ na karmāṇi\nlokasya sṛjati prabhuḥ\nna karma-phala-saṁyogaṁ\nsvabhāvas tu pravartate", | |
"verse_text_no_samdhis": "na kartṛtvam na karmāṇi lokasya sṛjati prabhuḥ na karma phala saṁyogam svabhāvaḥ tu pravartate" | |
}, | |
{ | |
"id": 217, | |
"title": 5.15, | |
"devanagari": "नादत्ते कस्यचित्पापं न चैव सुकृतं विभुः ।\nअज्ञानेनावृतं ज्ञानं तेन मुह्यन्ति जन्तवः ॥ ५.१५ ॥", | |
"verse_text": "nādatte kasyacit pāpaṁ\nna caiva sukṛtaṁ vibhuḥ\najñānenāvṛtaṁ jñānaṁ\ntena muhyanti jantavaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "na ādatte kasyacit pāpam na ca eva su kṛtam vibhuḥ ajñānena āvṛtam jñānam tena muhyanti jantavaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 218, | |
"title": 5.16, | |
"devanagari": "ज्ञानेन तु तदज्ञानं येषां नाशितमात्मनः ।\nतेषामादित्यवज्ज्ञानं प्रकाशयति तत्परम् ॥ ५.१६ ॥", | |
"verse_text": "jñānena tu tad ajñānaṁ\nyeṣāṁ nāśitam ātmanaḥ\nteṣām āditya-vaj jñānaṁ\nprakāśayati tat param", | |
"verse_text_no_samdhis": "jñānena tu tat ajñānam yeṣām nāśitam ātmanaḥ teṣām āditya vat jñānam prakāśayati tat param" | |
}, | |
{ | |
"id": 219, | |
"title": 5.17, | |
"devanagari": "तद्\\u200cबुद्धयस्तदात्मानस्तन्निष्ठास्तत्परायणाः ।\nगच्छन्त्यपुनरावृत्तिं ज्ञाननिर्धूतकल्मषाः ॥ ५.१७ ॥", | |
"verse_text": "tad-buddhayas tad-ātmānas\ntan-niṣṭhās tat-parāyaṇāḥ\ngacchanty apunar-āvṛttiṁ\njñāna-nirdhūta-kalmaṣāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "tat buddhayaḥ tat ātmānaḥ tat niṣṭhāḥ tat parāyaṇāḥ gacchanti apunaḥ āvṛttim jñāna nirdhūta kalmaṣāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 220, | |
"title": 5.18, | |
"devanagari": "विद्याविनयसंपन्ने ब्राह्मणे गवि हस्तिनि ।\nशुनि चैव श्वपाके च पण्डिताः समदर्शिनः ॥ ५.१८ ॥", | |
"verse_text": "vidyā-vinaya-sampanne\nbrāhmaṇe gavi hastini\nśuni caiva śva-pāke ca\npaṇḍitāḥ sama-darśinaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "vidyā vinaya sampanne brāhmaṇe gavi hastini śuni ca eva śva pāke ca paṇḍitāḥ sama darśinaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 221, | |
"title": 5.19, | |
"devanagari": "इहैव तैर्जितः सर्गो येषां साम्ये स्थितं मनः ।\nनिर्दोषं हि समं ब्रह्म तस्माद्ब्रह्मणि ते स्थिताः ॥ ५.१९ ॥", | |
"verse_text": "ihaiva tair jitaḥ sargo\nyeṣāṁ sāmye sthitaṁ manaḥ\nnirdoṣaṁ hi samaṁ brahma\ntasmād brahmaṇi te sthitāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "iha eva taiḥ jitaḥ sargaḥ yeṣām sāmye sthitam manaḥ nirdoṣam hi samam brahma tasmāt brahmaṇi te sthitāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 222, | |
"title": 5.2, | |
"devanagari": "न प्रहृष्येत्प्रियं प्राप्य नोद्विजेत्प्राप्य चाप्रियम् ।\nस्थिरबुद्धिरसंमूढो ब्रह्मविद्ब्रह्मणि स्थितः ॥ ५.२० ॥", | |
"verse_text": "na prahṛṣyet priyaṁ prāpya\nnodvijet prāpya cāpriyam\nsthira-buddhir asammūḍho\nbrahma-vid brahmaṇi sthitaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "na prahṛṣyet priyam prāpya na udvijet prāpya ca apriyam sthira buddhiḥ asammūḍhaḥ brahma vit brahmaṇi sthitaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 223, | |
"title": 5.21, | |
"devanagari": "बाह्यस्पर्शेष्वसक्तात्मा विन्दत्यात्मनि यत् सुखम् ।\nस ब्रह्मयोगयुक्तात्मा सुखमक्षयमश्नुते ॥ ५.२१ ॥", | |
"verse_text": "bāhya-sparśeṣv asaktātmā\nvindaty ātmani yat sukham\nsa brahma-yoga-yuktātmā\nsukham akṣayam aśnute", | |
"verse_text_no_samdhis": "bāhya sparśeṣu asakta ātmā vindati ātmani yat sukham saḥ brahma yoga yukta ātmā sukham akṣayam aśnute" | |
}, | |
{ | |
"id": 224, | |
"title": 5.22, | |
"devanagari": "ये हि संस्पर्शजा भोगा दुःखयोनय एव ते ।\nआद्यन्तवन्तः कौन्तेय न तेषु रमते बुधः ॥ ५.२२ ॥", | |
"verse_text": "ye hi saṁsparśa-jā bhogā\nduḥkha-yonaya eva te\nādy-antavantaḥ kaunteya\nna teṣu ramate budhaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "ye hi saṁsparśa jāḥ bhogāḥ duḥkha yonayaḥ eva te ādi anta vantaḥ kaunteya na teṣu ramate budhaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 225, | |
"title": 5.23, | |
"devanagari": "शक्नोतीहैव यः सोढुं प्राक्शरीरविमोक्षणात् ।\nकामक्रोधोद्भवं वेगं स युक्तः स सुखी नरः ॥ ५.२३ ॥", | |
"verse_text": "śaknotīhaiva yaḥ soḍhuṁ\nprāk śarīra-vimokṣaṇāt\nkāma-krodhodbhavaṁ vegaṁ\nsa yuktaḥ sa sukhī naraḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "śaknoti iha eva yaḥ soḍhum prāk śarīra vimokṣaṇāt kāma krodha udbhavam vegam saḥ yuktaḥ saḥ sukhī naraḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 226, | |
"title": 5.24, | |
"devanagari": "योऽन्तःसुखोऽन्तरारामस्तथान्तर्ज्योतिरेव यः ।\nस योगी ब्रह्मनिर्वाणं ब्रह्मभूतोऽधिगच्छति ॥ ५.२४ ॥", | |
"verse_text": "yo ’ntaḥ-sukho ’ntar-ārāmas\ntathāntar-jyotir eva yaḥ\nsa yogī brahma-nirvāṇaṁ\nbrahma-bhūto ’dhigacchati", | |
"verse_text_no_samdhis": "yaḥ antaḥ sukhaḥ antaḥ ārāmaḥ tathā antaḥ jyotiḥ eva yaḥ saḥ yogī brahma nirvāṇam brahma bhūtaḥ adhigacchati" | |
}, | |
{ | |
"id": 227, | |
"title": 5.25, | |
"devanagari": "लभन्ते ब्रह्मनिर्वाणमृषयः क्षीणकल्मषाः ।\nछिन्नद्वैधा यतात्मानः सर्वभूतहिते रताः ॥ ५.२५ ॥", | |
"verse_text": "labhante brahma-nirvāṇam\nṛṣayaḥ kṣīṇa-kalmaṣāḥ\nchinna-dvaidhā yatātmānaḥ\nsarva-bhūta-hite ratāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "labhante brahma nirvāṇam ṛṣayaḥ kṣīṇa kalmaṣāḥ chinna dvaidhāḥ yata ātmānaḥ sarva bhūta hite ratāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 228, | |
"title": 5.26, | |
"devanagari": "कामक्रोधवियुक्तानां यतीनां यतचेतसाम् ।\nअभितो ब्रह्मनिर्वाणं वर्तते विदितात्मनाम् ॥ ५.२६ ॥", | |
"verse_text": "kāma-krodha-vimuktānāṁ\nyatīnāṁ yata-cetasām\nabhito brahma-nirvāṇaṁ\nvartate viditātmanām", | |
"verse_text_no_samdhis": "kāma krodha vimuktānām yatīnām yata cetasām abhitaḥ brahma nirvāṇam vartate vidita ātmanām" | |
}, | |
{ | |
"id": 229, | |
"title": 5.27, | |
"devanagari": "स्पर्शान्कृत्वा बहिर्बाह्यांश्चक्षुश्चैवान्तरे भ्रुवोः ।\nप्राणापानौ समौ कृत्वा नासाभ्यन्तरचारिणौ ॥ ५.२७ ॥", | |
"verse_text": "sparśān kṛtvā bahir bāhyāṁś\ncakṣuś caivāntare bhruvoḥ\nprāṇāpānau samau kṛtvā\nnāsābhyantara-cāriṇau", | |
"verse_text_no_samdhis": "sparśān kṛtvā bahiḥ bāhyān cakṣuḥ ca eva antare bhruvoḥ prāṇa apānau samau kṛtvā nāsa abhyantara cāriṇau" | |
}, | |
{ | |
"id": 230, | |
"title": 5.28, | |
"devanagari": "यतेन्द्रियमनोबुद्धिर्मुनिर्मोक्षपरायणः ।\nविगतेच्छाभयक्रोधो यः सदा मुक्त एव सः ॥ ५.२८ ॥", | |
"verse_text": "yatendriya-mano-buddhir\nmunir mokṣa-parāyaṇaḥ\nvigatecchā-bhaya-krodho\nyaḥ sadā mukta eva saḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "yata indriya manaḥ buddhiḥ muniḥ mokṣa parāyaṇaḥ vigata icchā bhaya krodhaḥ yaḥ sadā muktaḥ eva saḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 231, | |
"title": 5.29, | |
"devanagari": "भोक्तारं यज्ञतपसां सर्वलोकमहेश्वरम् ।\nसुहृदं सर्वभूतानां ज्ञात्वा मां शान्तिमृच्छति ॥ ५.२९ ॥", | |
"verse_text": "bhoktāraṁ yajña-tapasāṁ\nsarva-loka-maheśvaram\nsuhṛdaṁ sarva-bhūtānāṁ\njñātvā māṁ śāntim ṛcchati", | |
"verse_text_no_samdhis": "bhoktāram yajña tapasām sarva loka mahā īśvaram su hṛdam sarva bhūtānām jñātvā mām śāntim ṛcchati" | |
}, | |
{ | |
"id": 232, | |
"title": 6.1, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nअनाश्रितः कर्मफलं कार्यं कर्म करोति यः\nस संन्यासी च योगी च न निरग्निर्न चाक्रियः ॥ ६.१ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nanāśritaḥ karma-phalaṁ\nkāryaṁ karma karoti yaḥ\nsa sannyāsī ca yogī ca\nna niragnir na cākriyaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca anāśritaḥ karma phalam kāryam karma karoti yaḥ saḥ sannyāsī ca yogī ca na niḥ agniḥ na ca akriyaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 233, | |
"title": 6.2, | |
"devanagari": "यं संन्यासमिति प्राहुर्योगं तं विद्धि पाण्डव ।\nन ह्यसंन्यस्तसंकल्पो योगी भवति कश्चन ॥ ६.२ ॥", | |
"verse_text": "yaṁ sannyāsam iti prāhur\nyogaṁ taṁ viddhi pāṇḍava\nna hy asannyasta-saṅkalpo\nyogī bhavati kaścana", | |
"verse_text_no_samdhis": "yam sannyāsam iti prāhuḥ yogam tam viddhi pāṇḍava na hi asannyasta saṅkalpaḥ yogī bhavati kaścana" | |
}, | |
{ | |
"id": 234, | |
"title": 6.3, | |
"devanagari": "आरुरुक्षोर्मुनेर्योगं कर्म कारणमुच्यते ।\nयोगारूढस्य तस्यैव शमः कारणमुच्यते ॥ ६.३ ॥", | |
"verse_text": "ārurukṣor muner yogaṁ\nkarma kāraṇam ucyate\nyogārūḍhasya tasyaiva\nśamaḥ kāraṇam ucyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "ārurukṣoḥ muneḥ yogam karma kāraṇam ucyate yoga ārūḍhasya tasya eva śamaḥ kāraṇam ucyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 235, | |
"title": 6.4, | |
"devanagari": "यदा हि नेन्द्रियार्थेषु न कर्मस्वनुषज्जते ।\nसर्वसंकल्पसंन्यासी योगारूढस्तदोच्यते ॥ ६.४ ॥", | |
"verse_text": "yadā hi nendriyārtheṣu\nna karmasv anuṣajjate\nsarva-saṅkalpa-sannyāsī\nyogārūḍhas tadocyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "yadā hi na indriya artheṣu na karmasu anuṣajjate sarva saṅkalpa sannyāsī yoga ārūḍhaḥ tadā ucyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 236, | |
"title": 6.5, | |
"devanagari": "उद्धरेदात्मनात्मानं नात्मानमवसादयेत् ।\nआत्मैव ह्यात्मनो बन्धुरात्मैव रिपुरात्मनः ॥ ६.५ ॥", | |
"verse_text": "uddhared ātmanātmānaṁ\nnātmānam avasādayet\nātmaiva hy ātmano bandhur\nātmaiva ripur ātmanaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "uddharet ātmanā ātmānam na ātmānam avasādayet ātmā eva hi ātmanaḥ bandhuḥ ātmā eva ripuḥ ātmanaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 237, | |
"title": 6.6, | |
"devanagari": "बन्धुरात्मात्मनस्तस्य येनात्मैवात्मना जितः ।\nअनात्मनस्तु शत्रुत्वे वर्तेतात्मैव शत्रुवत् ॥ ६.६ ॥", | |
"verse_text": "bandhur ātmātmanas tasya\nyenātmaivātmanā jitaḥ\nanātmanas tu śatrutve\nvartetātmaiva śatru-vat", | |
"verse_text_no_samdhis": "bandhuḥ ātmā ātmanaḥ tasya yena ātmā eva ātmanā jitaḥ anātmanaḥ tu śatrutve varteta ātmā eva śatru vat" | |
}, | |
{ | |
"id": 238, | |
"title": 6.7, | |
"devanagari": "जितात्मनः प्रशान्तस्य परमात्मा समाहितः ।\nशीतोष्णसुखदुःखेषु तथा मानापमानयोः ॥ ६.७ ॥", | |
"verse_text": "jitātmanaḥ praśāntasya\nparamātmā samāhitaḥ\nśītoṣṇa-sukha-duḥkheṣu\ntathā mānāpamānayoḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "jita ātmanaḥ praśāntasya parama ātmā samāhitaḥ śīta uṣṇa sukha duḥkheṣu tathā māna apamānayoḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 239, | |
"title": 6.8, | |
"devanagari": "ज्ञानविज्ञानतृप्तात्मा कूटस्थो विजितेन्द्रियः ।\nयुक्त इत्युच्यते योगी समलोष्टाश्मकाञ्चनः ॥ ६.८ ॥", | |
"verse_text": "jñāna-vijñāna-tṛptātmā\nkūṭa-stho vijitendriyaḥ\nyukta ity ucyate yogī\nsama-loṣṭrāśma-kāñcanaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "jñāna vijñāna tṛpta ātmā kūṭa sthaḥ vijita indriyaḥ yuktaḥ iti ucyate yogī sama loṣṭra aśma kāñcanaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 240, | |
"title": 6.9, | |
"devanagari": "सुहृन्मित्रार्युदासीनमध्यस्थद्वेष्यबन्धुषु ।\nसाधुष्वपि च पापेषु समबुद्धिर्विशिष्यते ॥ ६.९ ॥", | |
"verse_text": "suhṛn-mitrāry-udāsīna-\nmadhyastha-dveṣya-bandhuṣu\nsādhuṣv api ca pāpeṣu\nsama-buddhir viśiṣyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "su hṛt mitra ari udāsīna madhya stha dveṣya bandhuṣu sādhuṣu api ca pāpeṣu sama buddhiḥ viśiṣyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 241, | |
"title": 6.1, | |
"devanagari": "योगी युञ्जीत सततमात्मानं रहसि स्थितः ।\nएकाकी यतचित्तात्मा निराशीरपरिग्रहः ॥ ६.१० ॥", | |
"verse_text": "yogī yuñjīta satatam\nātmānaṁ rahasi sthitaḥ\nekākī yata-cittātmā\nnirāśīr aparigrahaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "yogī yuñjīta satatam ātmānam rahasi sthitaḥ ekākī yata citta ātmā nirāśīḥ aparigrahaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 242, | |
"title": 6.11, | |
"devanagari": "शुचौ देशे प्रतिष्ठाप्य स्थिरमासनमात्मनः ।\nनात्युच्छ्रितं नातिनीचं चैलाजिनकुशोत्तरम् ॥ ६.११ ॥", | |
"verse_text": "śucau deśe pratiṣṭhāpya\nsthiram āsanam ātmanaḥ\nnāty-ucchritaṁ nāti-nīcaṁ\ncailājina-kuśottaram", | |
"verse_text_no_samdhis": "śucau deśe pratiṣṭhāpya sthiram āsanam ātmanaḥ na ati ucchritam na ati nīcam caila ajina kuśa uttaram" | |
}, | |
{ | |
"id": 243, | |
"title": 6.12, | |
"devanagari": "तत्रैकाग्रं मनः कृत्वा यतचित्तेन्द्रियक्रियः ।\nउपविश्यासने युञ्ज्याद्योगमात्मविशुद्धये ॥ ६.१२ ॥", | |
"verse_text": "tatraikāgraṁ manaḥ kṛtvā\nyata-cittendriya-kriyaḥ\nupaviśyāsane yuñjyād\nyogam ātma-viśuddhaye", | |
"verse_text_no_samdhis": "tatra eka agram manaḥ kṛtvā yata citta indriya kriyaḥ upaviśya āsane yuñjyāt yogam ātma viśuddhaye" | |
}, | |
{ | |
"id": 244, | |
"title": 6.13, | |
"devanagari": "समं कायशिरोग्रीवं धारयन्नचलं स्थिरः ।\nसम्प्रेक्ष्य नासिकाग्रं स्वं दिशश्चानवलोकयन् ॥ ६.१३ ॥", | |
"verse_text": "samaṁ kāya-śiro-grīvaṁ\ndhārayann acalaṁ sthiraḥ\nsamprekṣya nāsikāgraṁ svaṁ\ndiśaś cānavalokayan", | |
"verse_text_no_samdhis": "samam kāya śiraḥ grīvam dhārayan acalam sthiraḥ samprekṣya nāsikā agram svam diśaḥ ca anavalokayan" | |
}, | |
{ | |
"id": 245, | |
"title": 6.14, | |
"devanagari": "प्रशान्तात्मा विगतभीर्ब्रह्मचारिव्रते स्थितः ।\nमनः संयम्य मच्चित्तो युक्त आसीत मत्परः ॥ ६.१४ ॥", | |
"verse_text": "praśāntātmā vigata-bhīr\nbrahmacāri-vrate sthitaḥ\nmanaḥ saṁyamya mac-citto\nyukta āsīta mat-paraḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "praśānta ātmā vigata bhīḥ brahmacāri vrate sthitaḥ manaḥ saṁyamya mat cittaḥ yuktaḥ āsīta mat paraḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 246, | |
"title": 6.15, | |
"devanagari": "युञ्जन्नेवं सदात्मानं योगी नियतमानसः ।\nशान्तिं निर्वाणपरमां मत्संस्थामधिगच्छति ॥ ६.१५ ॥", | |
"verse_text": "yuñjann evaṁ sadātmānaṁ\nyogī niyata-mānasaḥ\nśāntiṁ nirvāṇa-paramāṁ\nmat-saṁsthām adhigacchati", | |
"verse_text_no_samdhis": "yuñjan evam sadā ātmānam yogī niyata mānasaḥ śāntim nirvāṇa paramām mat saṁsthām adhigacchati" | |
}, | |
{ | |
"id": 247, | |
"title": 6.16, | |
"devanagari": "नात्यश्नतस्तु योगोऽस्ति न चैकान्तमनश्नतः ।\nन चाति स्वप्नशीलस्य जाग्रतो नैव चार्जुन ॥ ६.१६ ॥", | |
"verse_text": "nāty-aśnatas tu yogo ’sti\nna caikāntam anaśnataḥ\nna cāti-svapna-śīlasya\njāgrato naiva cārjuna", | |
"verse_text_no_samdhis": "na ati aśnataḥ tu yogaḥ asti na ca ekāntam anaśnataḥ na ca ati svapna śīlasya jāgrataḥ na eva ca arjuna" | |
}, | |
{ | |
"id": 248, | |
"title": 6.17, | |
"devanagari": "युक्ताहारविहारस्य युक्तचेष्टस्य कर्मसु ।\nयुक्तस्वप्नावबोधस्य योगो भवति दुःखहा ॥ ६.१७ ॥", | |
"verse_text": "yuktāhāra-vihārasya\nyukta-ceṣṭasya karmasu\nyukta-svapnāvabodhasya\nyogo bhavati duḥkha-hā", | |
"verse_text_no_samdhis": "yukta āhāra vihārasya yukta ceṣṭasya karmasu yukta svapna avabodhasya yogaḥ bhavati duḥkha hā" | |
}, | |
{ | |
"id": 249, | |
"title": 6.18, | |
"devanagari": "यदा विनियतं चित्तमात्मन्येवावतिष्ठते ।\nनिःस्पृहः सर्वकामेभ्यो युक्त इत्युच्यते तदा ॥ ६.१८ ॥", | |
"verse_text": "yadā viniyataṁ cittam\nātmany evāvatiṣṭhate\nnispṛhaḥ sarva-kāmebhyo\nyukta ity ucyate tadā", | |
"verse_text_no_samdhis": "yadā viniyatam cittam ātmani eva avatiṣṭhate nispṛhaḥ sarva kāmebhyaḥ yuktaḥ iti ucyate tadā" | |
}, | |
{ | |
"id": 250, | |
"title": 6.19, | |
"devanagari": "यथा दीपो निवातस्थो नेङ्गते सोपमा स्मृता ।\nयोगिनो यतचित्तस्य युञ्जतो योगमात्मनः ॥ ६.१९ ॥", | |
"verse_text": "yathā dīpo nivāta-stho\nneṅgate sopamā smṛtā\nyogino yata-cittasya\nyuñjato yogam ātmanaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "yathā dīpaḥ nivāta sthaḥ na iṅgate sā upamā smṛtā yoginaḥ yata cittasya yuñjataḥ yogam ātmanaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 251, | |
"title": 6.2, | |
"devanagari": "यत्रोपरमते चित्तं निरुद्धं योगसेवया ।\nयत्र चैवात्मनात्मानं पश्यन्नात्मनि तुष्यति ॥ ६.२० ॥", | |
"verse_text": "yatroparamate cittaṁ\nniruddhaṁ yoga-sevayā\nyatra caivātmanātmānaṁ\npaśyann ātmani tuṣyati", | |
"verse_text_no_samdhis": "yatra uparamate cittam niruddham yoga sevayā yatra ca eva ātmanā ātmānam paśyan ātmani tuṣyati" | |
}, | |
{ | |
"id": 252, | |
"title": 6.21, | |
"devanagari": "सुखमात्यन्तिकं यत्तद् बुद्धिग्राह्यमतीन्द्रियम् ।\nवेत्ति यत्र न चैवायं स्थितश्चलति तत्त्वतः ॥ ६.२१ ॥", | |
"verse_text": "sukham ātyantikaṁ yat tad\nbuddhi-grāhyam atīndriyam\nvetti yatra na caivāyaṁ\nsthitaś calati tattvataḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "sukham ātyantikam yat tat buddhi grāhyam atīndriyam vetti yatra na ca eva ayam sthitaḥ calati tattvataḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 253, | |
"title": 6.22, | |
"devanagari": "यं लब्ध्वा चापरं लाभं मन्यते नाधिकं ततः ।\nयस्मिन्स्थितो न दुःखेन गुरुणापि विचाल्यते ॥ ६.२२ ॥", | |
"verse_text": "yaṁ labdhvā cāparaṁ lābhaṁ\nmanyate nādhikaṁ tataḥ\nyasmin sthito na duḥkhena\nguruṇāpi vicālyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "yam labdhvā ca aparam lābham manyate na adhikam tataḥ yasmin sthitaḥ na duḥkhena guruṇā api vicālyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 254, | |
"title": 6.23, | |
"devanagari": "तं विद्याद्\\u200cदुःखसंयोगवियोगं योगसंज्ञितम् ॥ ६.२३ ॥", | |
"verse_text": "taṁ vidyād duḥkha-saṁyoga-\nviyogaṁ yoga-saṁjñitam", | |
"verse_text_no_samdhis": "tam vidyāt duḥkha saṁyoga viyogam yoga saṁjñitam" | |
}, | |
{ | |
"id": 255, | |
"title": 6.24, | |
"devanagari": "स निश्चयेन योक्तव्यो योगोऽनिर्विण्णचेतसा ।\nसंकल्पप्रभवान्कामांस्त्यक्त्वा सर्वानशेषतः\nमनसैवेन्द्रियग्रामं विनियम्य समन्ततः ॥ ६.२४ ॥", | |
"verse_text": "sa niścayena yoktavyo\nyogo ’nirviṇṇa-cetasā\nsaṅkalpa-prabhavān kāmāṁs\ntyaktvā sarvān aśeṣataḥ\nmanasaivendriya-grāmaṁ\nviniyamya samantataḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "saḥ niścayena yoktavyaḥ yogaḥ anirviṇṇa cetasā saṅkalpa prabhavān kāmān tyaktvā sarvān aśeṣataḥ manasā eva indriya grāmam viniyamya samantataḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 256, | |
"title": 6.25, | |
"devanagari": "शनैः शनैरुपरमेद्\\u200cबुद्ध्या धृतिगृहीतया ।\nआत्मसंस्थं मनः कृत्वा न किंचिदपि चिन्तयेत् ॥ ६.२५ ॥", | |
"verse_text": "śanaiḥ śanair uparamed\nbuddhyā dhṛti-gṛhītayā\nātma-saṁsthaṁ manaḥ kṛtvā\nna kiñcid api cintayet", | |
"verse_text_no_samdhis": "śanaiḥ śanaiḥ uparamet buddhyā dhṛti gṛhītayā ātma saṁstham manaḥ kṛtvā na kiñcit api cintayet" | |
}, | |
{ | |
"id": 257, | |
"title": 6.26, | |
"devanagari": "यतो यतो निश्चरति मनश्चञ्चलमस्थिरम् ।\nततस्ततो नियम्यैतदात्मन्येव वशं नयेत् ॥ ६.२६ ॥", | |
"verse_text": "yato yato niścalati\nmanaś cañcalam asthiram\ntatas tato niyamyaitad\nātmany eva vaśaṁ nayet", | |
"verse_text_no_samdhis": "yataḥ yataḥ niścalati manaḥ cañcalam asthiram tataḥ tataḥ niyamya etat ātmani eva vaśam nayet" | |
}, | |
{ | |
"id": 258, | |
"title": 6.27, | |
"devanagari": "प्रशान्तमनसं ह्येनं योगिनं सुखमुत्तमम् ।\nउपैति शान्तरजसं ब्रह्मभूतमकल्मषम् ॥ ६.२७ ॥", | |
"verse_text": "praśānta-manasaṁ hy enaṁ\nyoginaṁ sukham uttamam\nupaiti śānta-rajasaṁ\nbrahma-bhūtam akalmaṣam", | |
"verse_text_no_samdhis": "praśānta manasam hi enam yoginam sukham uttamam upaiti śānta rajasam brahma bhūtam akalmaṣam" | |
}, | |
{ | |
"id": 259, | |
"title": 6.28, | |
"devanagari": "युञ्जन्नेवं सदात्मानं योगी विगतकल्मषः ।\nसुखेन ब्रह्मसंस्पर्शमत्यन्तं सुखमश्नुते ॥ ६.२८ ॥", | |
"verse_text": "yuñjann evaṁ sadātmānaṁ\nyogī vigata-kalmaṣaḥ\nsukhena brahma-saṁsparśam\natyantaṁ sukham aśnute", | |
"verse_text_no_samdhis": "yuñjan evam sadā ātmānam yogī vigata kalmaṣaḥ sukhena brahma saṁsparśam atyantam sukham aśnute" | |
}, | |
{ | |
"id": 260, | |
"title": 6.29, | |
"devanagari": "सर्वभूतस्थमात्मानं सर्वभूतानि चात्मनि ।\nईक्षते योगयुक्तात्मा सर्वत्र समदर्शनः ॥ ६.२९ ॥", | |
"verse_text": "sarva-bhūta-stham ātmānaṁ\nsarva-bhūtāni cātmani\nīkṣate yoga-yuktātmā\nsarvatra sama-darśanaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "sarva bhūta stham ātmānam sarva bhūtāni ca ātmani īkṣate yoga yukta ātmā sarvatra sama darśanaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 261, | |
"title": 6.3, | |
"devanagari": "यो मां पश्यति सर्वत्र सर्वं च मयि पश्यति ।\nतस्याहं न प्रणश्यामि स च मे न प्रणश्यति ॥ ६.३० ॥", | |
"verse_text": "yo māṁ paśyati sarvatra\nsarvaṁ ca mayi paśyati\ntasyāhaṁ na praṇaśyāmi\nsa ca me na praṇaśyati", | |
"verse_text_no_samdhis": "yaḥ mām paśyati sarvatra sarvam ca mayi paśyati tasya aham na praṇaśyāmi saḥ ca me na praṇaśyati" | |
}, | |
{ | |
"id": 262, | |
"title": 6.31, | |
"devanagari": "सर्वभूतस्थितं यो मां भजत्येकत्वमास्थितः ।\nसर्वथा वर्तमानोऽपि स योगी मयि वर्तते ॥ ६.३१ ॥", | |
"verse_text": "sarva-bhūta-sthitaṁ yo māṁ\nbhajaty ekatvam āsthitaḥ\nsarvathā vartamāno ’pi\nsa yogī mayi vartate", | |
"verse_text_no_samdhis": "sarva bhūta sthitam yaḥ mām bhajati ekatvam āsthitaḥ sarvathā vartamānaḥ api saḥ yogī mayi vartate" | |
}, | |
{ | |
"id": 263, | |
"title": 6.32, | |
"devanagari": "आत्मौपम्येन सर्वत्र समं पश्यति योऽर्जुन ।\nसुखं वा यदि वा दुःखं स योगी परमो मतः ॥ ६.३२ ॥", | |
"verse_text": "ātmaupamyena sarvatra\nsamaṁ paśyati yo ’rjuna\nsukhaṁ vā yadi vā duḥkhaṁ\nsa yogī paramo mataḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "ātma aupamyena sarvatra samam paśyati yaḥ arjuna sukham vā yadi vā duḥkham saḥ yogī paramaḥ mataḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 264, | |
"title": 6.33, | |
"devanagari": "अर्जुन उवाच ।\nयोऽयं योगस्त्वया प्रोक्तः साम्येन मधुसूदन\nएतस्याहं न पश्यामि चञ्चलत्वात्स्थितिं स्थिराम् ॥ ६.३३ ॥", | |
"verse_text": "arjuna uvāca\nyo ’yaṁ yogas tvayā proktaḥ\nsāmyena madhusūdana\netasyāhaṁ na paśyāmi\ncañcalatvāt sthitiṁ sthirām", | |
"verse_text_no_samdhis": "arjunaḥ uvāca yaḥ ayam yogaḥ tvayā proktaḥ sāmyena madhu sūdana etasya aham na paśyāmi cañcalatvāt sthitim sthirām" | |
}, | |
{ | |
"id": 265, | |
"title": 6.34, | |
"devanagari": "चञ्चलं हि मनः कृष्ण प्रमाथि बलवद्\\u200cदृढम् ।\nतस्याहं निग्रहं मन्ये वायोरिव सुदुष्करम् ॥ ६.३४ ॥", | |
"verse_text": "cañcalaṁ hi manaḥ kṛṣṇa\npramāthi balavad dṛḍham\ntasyāhaṁ nigrahaṁ manye\nvāyor iva su-duṣkaram", | |
"verse_text_no_samdhis": "cañcalam hi manaḥ kṛṣṇa pramāthi bala vat dṛḍham tasya aham nigraham manye vāyoḥ iva su duṣkaram" | |
}, | |
{ | |
"id": 266, | |
"title": 6.35, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nअसंशयं महाबाहो मनो दुर्निग्रहं चलम्\nअभ्यासेन तु कौन्तेय वैराग्येण च गृह्यते ॥ ६.३५ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nasaṁśayaṁ mahā-bāho\nmano durnigrahaṁ calam\nabhyāsena tu kaunteya\nvairāgyeṇa ca gṛhyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca asaṁśayam mahā bāho manaḥ durnigraham calam abhyāsena tu kaunteya vairāgyeṇa ca gṛhyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 267, | |
"title": 6.36, | |
"devanagari": "असंयतात्मना योगो दुष्प्राप इति मे मतिः ।\nवश्यात्मना तु यतता शक्योऽवाप्तुमुपायतः ॥ ६.३६ ॥", | |
"verse_text": "asaṁyatātmanā yogo\nduṣprāpa iti me matiḥ\nvaśyātmanā tu yatatā\nśakyo ’vāptum upāyataḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "asaṁyata ātmanā yogaḥ duṣprāpaḥ iti me matiḥ vaśya ātmanā tu yatatā śakyaḥ avāptum upāyataḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 268, | |
"title": 6.37, | |
"devanagari": "अर्जुन उवाच ।\nअयतिः श्रद्धयोपेतो योगाच्चलितमानसः\nअप्राप्य योगसंसिद्धिं कां गतिं कृष्ण गच्छति ॥ ६.३७ ॥", | |
"verse_text": "arjuna uvāca\nayatiḥ śraddhayopeto\nyogāc calita-mānasaḥ\naprāpya yoga-saṁsiddhiṁ\nkāṁ gatiṁ kṛṣṇa gacchati", | |
"verse_text_no_samdhis": "arjunaḥ uvāca ayatiḥ śraddhayā upetaḥ yogāt calita mānasaḥ aprāpya yoga saṁsiddhim kām gatim kṛṣṇa gacchati" | |
}, | |
{ | |
"id": 269, | |
"title": 6.38, | |
"devanagari": "कच्चिन्नोभयविभ्रष्टश्छिन्नाभ्रमिव नश्यति ।\nअप्रतिष्ठो महाबाहो विमूढो ब्रह्मणः पथि ॥ ६.३८ ॥", | |
"verse_text": "kaccin nobhaya-vibhraṣṭaś\nchinnābhram iva naśyati\napratiṣṭho mahā-bāho\nvimūḍho brahmaṇaḥ pathi", | |
"verse_text_no_samdhis": "kaccit na ubhaya vibhraṣṭaḥ chinna abhram iva naśyati apratiṣṭhaḥ mahā bāho vimūḍhaḥ brahmaṇaḥ pathi" | |
}, | |
{ | |
"id": 270, | |
"title": 6.39, | |
"devanagari": "एतन्मे संशयं कृष्ण छेत्तुमर्हस्यशेषतः ।\nत्वदन्यः संशयस्यास्य छेत्ता न ह्युपपद्यते ॥ ६.३९ ॥", | |
"verse_text": "etan me saṁśayaṁ kṛṣṇa\nchettum arhasy aśeṣataḥ\ntvad-anyaḥ saṁśayasyāsya\nchettā na hy upapadyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "etat me saṁśayam kṛṣṇa chettum arhasi aśeṣataḥ tvat anyaḥ saṁśayasya asya chettā na hi upapadyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 271, | |
"title": 6.4, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nपार्थ नैवेह नामुत्र विनाशस्तस्य विद्यते\nन हि कल्याणकृत्कश्चिद्\\u200cदुर्गतिं तात गच्छति ॥ ६.४० ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\npārtha naiveha nāmutra\nvināśas tasya vidyate\nna hi kalyāṇa-kṛt kaścid\ndurgatiṁ tāta gacchati", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca pārtha na eva iha na amutra vināśaḥ tasya vidyate na hi kalyāṇa kṛt kaścit durgatim tāta gacchati" | |
}, | |
{ | |
"id": 272, | |
"title": 6.41, | |
"devanagari": "प्राप्य पुण्यकृतां लोकानुषित्वा शाश्वतीः समाः ।\nशुचीनां श्रीमतां गेहे योगभ्रष्टोऽभिजायते ॥ ६.४१ ॥", | |
"verse_text": "prāpya puṇya-kṛtāṁ lokān\nuṣitvā śāśvatīḥ samāḥ\nśucīnāṁ śrīmatāṁ gehe\nyoga-bhraṣṭo ’bhijāyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "prāpya puṇya kṛtām lokān uṣitvā śāśvatīḥ samāḥ śucīnām śrī matām gehe yoga bhraṣṭaḥ abhijāyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 273, | |
"title": 6.42, | |
"devanagari": "अथवा योगिनामेव कुले भवति धीमताम् ।\nएतद्धि दुर्लभतरं लोके जन्म यदीदृशम् ॥ ६.४२ ॥", | |
"verse_text": "atha vā yoginām eva\nkule bhavati dhīmatām\netad dhi durlabha-taraṁ\nloke janma yad īdṛśam", | |
"verse_text_no_samdhis": "atha vā yoginām eva kule bhavati dhī matām etat hi durlabha taram loke janma yat īdṛśam" | |
}, | |
{ | |
"id": 274, | |
"title": 6.43, | |
"devanagari": "तत्र तं बुद्धिसंयोगं लभते पौर्वदेहिकम् ।\nयतते च ततो भूयः संसिद्धौ कुरुनन्दन ॥ ६.४३ ॥", | |
"verse_text": "tatra taṁ buddhi-saṁyogaṁ\nlabhate paurva-dehikam\nyatate ca tato bhūyaḥ\nsaṁsiddhau kuru-nandana", | |
"verse_text_no_samdhis": "tatra tam buddhi saṁyogam labhate paurva dehikam yatate ca tataḥ bhūyaḥ saṁsiddhau kuru nandana" | |
}, | |
{ | |
"id": 275, | |
"title": 6.44, | |
"devanagari": "पूर्वाभ्यासेन तेनैव ह्रियते ह्यवशोऽपि सः ।\nजिज्ञासुरपि योगस्य शब्दब्रह्मातिवर्तते ॥ ६.४४ ॥", | |
"verse_text": "pūrvābhyāsena tenaiva\nhriyate hy avaśo ’pi saḥ\njijñāsur api yogasya\nśabda-brahmātivartate", | |
"verse_text_no_samdhis": "pūrva abhyāsena tena eva hriyate hi avaśaḥ api saḥ jijñāsuḥ api yogasya śabda brahma ativartate" | |
}, | |
{ | |
"id": 276, | |
"title": 6.45, | |
"devanagari": "प्रयत्नाद्यतमानस्तु योगी संशुद्धकिल्बिषः ।\nअनेकजन्मसंसिद्धस्ततो याति परां गतिम् ॥ ६.४५ ॥", | |
"verse_text": "prayatnād yatamānas tu\nyogī saṁśuddha-kilbiṣaḥ\naneka-janma-saṁsiddhas\ntato yāti parāṁ gatim", | |
"verse_text_no_samdhis": "prayatnāt yatamānaḥ tu yogī saṁśuddha kilbiṣaḥ aneka janma saṁsiddhaḥ tataḥ yāti parām gatim" | |
}, | |
{ | |
"id": 277, | |
"title": 6.46, | |
"devanagari": "तपस्विभ्योऽधिको योगी ज्ञानिभ्योऽपि मतोऽधिकः ।\nकर्मिभ्यश्चाधिको योगी तस्माद्योगी भवार्जुन ॥ ६.४६ ॥", | |
"verse_text": "tapasvibhyo ’dhiko yogī\njñānibhyo ’pi mato ’dhikaḥ\nkarmibhyaś cādhiko yogī\ntasmād yogī bhavārjuna", | |
"verse_text_no_samdhis": "tapasvibhyaḥ adhikaḥ yogī jñānibhyaḥ api mataḥ adhikaḥ karmibhyaḥ ca adhikaḥ yogī tasmāt yogī bhava arjuna" | |
}, | |
{ | |
"id": 278, | |
"title": 6.47, | |
"devanagari": "योगिनामपि सर्वेषां मद्गतेनान्तरात्मना ।\nश्रद्धावान् भजते यो मां स मे युक्ततमो मतः ॥ ६.४७ ॥", | |
"verse_text": "yoginām api sarveṣāṁ\nmad-gatenāntar-ātmanā\nśraddhāvān bhajate yo māṁ\nsa me yukta-tamo mataḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "yoginām api sarveṣām mat gatena antaḥ ātmanā śraddhā vān bhajate yaḥ mām saḥ me yukta tamaḥ mataḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 279, | |
"title": 7.1, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nमय्यासक्तमनाः पार्थ योगं युञ्जन्मदाश्रयः\nअसंशयं समग्रं मां यथा ज्ञास्यसि तच्छृणु ॥ ७.१ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nmayy āsakta-manāḥ pārtha\nyogaṁ yuñjan mad-āśrayaḥ\nasaṁśayaṁ samagraṁ māṁ\nyathā jñāsyasi tac chṛṇu", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca mayi āsakta manāḥ pārtha yogam yuñjan mat āśrayaḥ asaṁśayam samagram mām yathā jñāsyasi tat śṛṇu" | |
}, | |
{ | |
"id": 280, | |
"title": 7.2, | |
"devanagari": "ज्ञानं तेऽहं सविज्ञानमिदं वक्ष्याम्यशेषतः ।\nयज्ज्ञात्वा नेह भूयोऽन्यज्ज्ञातव्यमवशिष्यते ॥ ७.२ ॥", | |
"verse_text": "jñānaṁ te ’haṁ sa-vijñānam\nidaṁ vakṣyāmy aśeṣataḥ\nyaj jñātvā neha bhūyo ’nyaj\njñātavyam avaśiṣyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "jñānam te aham sa vijñānam idam vakṣyāmi aśeṣataḥ yat jñātvā na iha bhūyaḥ anyat jñātavyam avaśiṣyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 281, | |
"title": 7.3, | |
"devanagari": "मनुष्याणां सहस्त्रेषु कश्र्चिद्यतति सिद्धये ।\nयततामपि सिद्धानां कश्र्चिन्मां वेत्ति तत्त्वतः ॥ ७.३ ॥", | |
"verse_text": "manuṣyāṇāṁ sahasreṣu\nkaścid yatati siddhaye\nyatatām api siddhānāṁ\nkaścin māṁ vetti tattvataḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "manuṣyāṇām sahasreṣu kaścit yatati siddhaye yatatām api siddhānām kaścit mām vetti tattvataḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 282, | |
"title": 7.4, | |
"devanagari": "भूमिरापोऽनलो वायुः खं मनो बुद्धिरेव च ।\nअहंकार इतीयं मे भिन्ना प्रकृतिरष्टधा ॥ ७.४ ॥", | |
"verse_text": "bhūmir āpo ’nalo vāyuḥ\nkhaṁ mano buddhir eva ca\nahaṅkāra itīyaṁ me\nbhinnā prakṛtir aṣṭadhā", | |
"verse_text_no_samdhis": "bhūmiḥ āpaḥ analaḥ vāyuḥ kham manaḥ buddhiḥ eva ca ahaṅkāraḥ iti iyam me bhinnā prakṛtiḥ aṣṭadhā" | |
}, | |
{ | |
"id": 283, | |
"title": 7.5, | |
"devanagari": "अपरेयमितस्त्वन्यां प्रकृतिं विद्धि मे पराम् ।\nजीवभूतां महाबाहो ययेदं धार्यते जगत् ॥ ७.५ ॥", | |
"verse_text": "apareyam itas tv anyāṁ\nprakṛtiṁ viddhi me parām\njīva-bhūtāṁ mahā-bāho\nyayedaṁ dhāryate jagat", | |
"verse_text_no_samdhis": "aparā iyam itaḥ tu anyām prakṛtim viddhi me parām jīva bhūtām mahā bāho yayā idam dhāryate jagat" | |
}, | |
{ | |
"id": 284, | |
"title": 7.6, | |
"devanagari": "एतद्योनीनि भूतानि सर्वाणीत्युपधारय ।\nअहं कृत्स्नस्य जगतः प्रभवः प्रलयस्तथा ॥ ७.६ ॥", | |
"verse_text": "etad-yonīni bhūtāni\nsarvāṇīty upadhāraya\nahaṁ kṛtsnasya jagataḥ\nprabhavaḥ pralayas tathā", | |
"verse_text_no_samdhis": "etat yonīni bhūtāni sarvāṇi iti upadhāraya aham kṛtsnasya jagataḥ prabhavaḥ pralayaḥ tathā" | |
}, | |
{ | |
"id": 285, | |
"title": 7.7, | |
"devanagari": "मत्तः परतरं नान्यत्किंचिदस्ति धनंजय ।\nमयि सर्वमिदं प्रोतं सूत्रे मणिगणा इव ॥ ७.७ ॥", | |
"verse_text": "mattaḥ parataraṁ nānyat\nkiñcid asti dhanañ-jaya\nmayi sarvam idaṁ protaṁ\nsūtre maṇi-gaṇā iva", | |
"verse_text_no_samdhis": "mattaḥ para taram na anyat kiñcit asti dhanam jaya mayi sarvam idam protam sūtre maṇi gaṇāḥ iva" | |
}, | |
{ | |
"id": 286, | |
"title": 7.8, | |
"devanagari": "रसोऽहमप्सु कौन्तेय प्रभास्मि शशिसूर्ययोः ।\nप्रणवः सर्ववेदेषु शब्दः खे पौरुषं नृषु ॥ ७.८ ॥", | |
"verse_text": "raso ’ham apsu kaunteya\nprabhāsmi śaśi-sūryayoḥ\npraṇavaḥ sarva-vedeṣu\nśabdaḥ khe pauruṣaṁ nṛṣu", | |
"verse_text_no_samdhis": "rasaḥ aham apsu kaunteya prabhā asmi śaśi sūryayoḥ praṇavaḥ sarva vedeṣu śabdaḥ khe pauruṣam nṛṣu" | |
}, | |
{ | |
"id": 287, | |
"title": 7.9, | |
"devanagari": "पुण्यो गन्धः पृथिव्यां च तेजश्चास्मि विभावसौ ।\nजीवनं सर्वभूतेषु तपश्चास्मि तपस्विषु ॥ ७.९ ॥", | |
"verse_text": "puṇyo gandhaḥ pṛthivyāṁ ca\ntejaś cāsmi vibhāvasau\njīvanaṁ sarva-bhūteṣu\ntapaś cāsmi tapasviṣu", | |
"verse_text_no_samdhis": "puṇyaḥ gandhaḥ pṛthivyām ca tejaḥ ca asmi vibhāvasau jīvanam sarva bhūteṣu tapaḥ ca asmi tapasviṣu" | |
}, | |
{ | |
"id": 288, | |
"title": 7.1, | |
"devanagari": "बीजं मां सर्वभूतानां विद्धि पार्थ सनातनम् ।\nबुद्धिर्बुद्धिमतामस्मि तेजस्तेजस्विनामहम् ॥ ७.१० ॥", | |
"verse_text": "bījaṁ māṁ sarva-bhūtānāṁ\nviddhi pārtha sanātanam\nbuddhir buddhimatām asmi\ntejas tejasvinām aham", | |
"verse_text_no_samdhis": "bījam mām sarva bhūtānām viddhi pārtha sanātanam buddhiḥ buddhi matām asmi tejaḥ tejasvinām aham" | |
}, | |
{ | |
"id": 289, | |
"title": 7.11, | |
"devanagari": "बलं बलवतां चाहं कामरागविवर्जितम् ।\nधर्माविरुद्धो भूतेषु कामोऽस्मि भरतर्षभ ॥ ७.११ ॥", | |
"verse_text": "balaṁ balavatāṁ cāhaṁ\nkāma-rāga-vivarjitam\ndharmāviruddho bhūteṣu\nkāmo ’smi bharatarṣabha", | |
"verse_text_no_samdhis": "balam bala vatām ca aham kāma rāga vivarjitam dharma aviruddhaḥ bhūteṣu kāmaḥ asmi bharata ṛṣabha" | |
}, | |
{ | |
"id": 290, | |
"title": 7.12, | |
"devanagari": "ये चैव सात्त्विका भावा राजसास्तामसाश्च ये ।\nमत्त एवेति तान्विद्धि न त्वहं तेषु ते मयि ॥ ७.१२ ॥", | |
"verse_text": "ye caiva sāttvikā bhāvā\nrājasās tāmasāś ca ye\nmatta eveti tān viddhi\nna tv ahaṁ teṣu te mayi", | |
"verse_text_no_samdhis": "ye ca eva sāttvikāḥ bhāvāḥ rājasāḥ tāmasāḥ ca ye mattaḥ eva iti tān viddhi na tu aham teṣu te mayi" | |
}, | |
{ | |
"id": 291, | |
"title": 7.13, | |
"devanagari": "त्रिभिर्गुणमयैर्भावैरेभिः सर्वमिदं जगत् ।\nमोहितं नाभिजानाति मामेभ्यः परमव्ययम् ॥ ७.१३ ॥", | |
"verse_text": "tribhir guṇa-mayair bhāvair\nebhiḥ sarvam idaṁ jagat\nmohitaṁ nābhijānāti\nmām ebhyaḥ param avyayam", | |
"verse_text_no_samdhis": "tribhiḥ guṇa mayaiḥ bhāvaiḥ ebhiḥ sarvam idam jagat mohitam na abhijānāti mām ebhyaḥ param avyayam" | |
}, | |
{ | |
"id": 292, | |
"title": 7.14, | |
"devanagari": "दैवी ह्येषा गुणमयी मम माया दुरत्यया ।\nमामेव ये प्रपद्यन्ते मायामेतां तरन्ति ते ॥ ७.१४ ॥", | |
"verse_text": "daivī hy eṣā guṇa-mayī\nmama māyā duratyayā\nmām eva ye prapadyante\nmāyām etāṁ taranti te", | |
"verse_text_no_samdhis": "daivī hi eṣā guṇa mayī mama māyā duratyayā mām eva ye prapadyante māyām etām taranti te" | |
}, | |
{ | |
"id": 293, | |
"title": 7.15, | |
"devanagari": "न मां दुष्कृतिनो मूढाः प्रपद्यन्ते नराधमाः ।\nमाययापहृतज्ञाना आसुरं भावमाश्रिताः ॥ ७.१५ ॥", | |
"verse_text": "na māṁ duṣkṛtino mūḍhāḥ\nprapadyante narādhamāḥ\nmāyayāpahṛta-jñānā\nāsuraṁ bhāvam āśritāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "na mām duṣkṛtinaḥ mūḍhāḥ prapadyante nara adhamāḥ māyayā apahṛta jñānāḥ āsuram bhāvam āśritāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 294, | |
"title": 7.16, | |
"devanagari": "चतुर्विधा भजन्ते मां जनाः सुकृतिनोऽर्जुन ।\nआर्तो जिज्ञासुरर्थार्थी ज्ञानी च भरतर्षभ ॥ ७.१६ ॥", | |
"verse_text": "catur-vidhā bhajante māṁ\njanāḥ su-kṛtino ’rjuna\nārto jijñāsur arthārthī\njñānī ca bharatarṣabha", | |
"verse_text_no_samdhis": "catuḥ vidhāḥ bhajante mām janāḥ su kṛtinaḥ arjuna ārtaḥ jijñāsuḥ artha arthī jñānī ca bharata ṛṣabha" | |
}, | |
{ | |
"id": 295, | |
"title": 7.17, | |
"devanagari": "तेषां ज्ञानी नित्ययुक्त एकभक्तिर्विशिष्यते ।\nप्रियो हि ज्ञानिनोऽत्यर्थमहं स च मम प्रियः ॥ ७.१७ ॥", | |
"verse_text": "teṣāṁ jñānī nitya-yukta\neka-bhaktir viśiṣyate\npriyo hi jñānino ’tyartham\nahaṁ sa ca mama priyaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "teṣām jñānī nitya yuktaḥ eka bhaktiḥ viśiṣyate priyaḥ hi jñāninaḥ atyartham aham saḥ ca mama priyaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 296, | |
"title": 7.18, | |
"devanagari": "उदाराः सर्व एवैते ज्ञानी त्वात्मैव मे मतम् ।\nआस्थितः स हि युक्तात्मा मामेवानुत्तमां गतिम् ॥ ७.१८ ॥", | |
"verse_text": "udārāḥ sarva evaite\njñānī tv ātmaiva me matam\nāsthitaḥ sa hi yuktātmā\nmām evānuttamāṁ gatim", | |
"verse_text_no_samdhis": "udārāḥ sarve eva ete jñānī tu ātmā eva me matam āsthitaḥ saḥ hi yukta ātmā mām eva anuttamām gatim" | |
}, | |
{ | |
"id": 297, | |
"title": 7.19, | |
"devanagari": "बहूनां जन्मनामन्ते ज्ञानवान्मां प्रपद्यते ।\nवासुदेवः सर्वमिति स महात्मा सुदुर्लभः ॥ ७.१९ ॥", | |
"verse_text": "bahūnāṁ janmanām ante\njñānavān māṁ prapadyate\nvāsudevaḥ sarvam iti\nsa mahātmā su-durlabhaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "bahūnām janmanām ante jñāna vān mām prapadyate vāsudevaḥ sarvam iti saḥ mahā ātmā su durlabhaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 298, | |
"title": 7.2, | |
"devanagari": "कामैस्तैस्तैर्हृतज्ञानाः प्रपद्यन्तेऽन्यदेवताः ।\nतं तं नियममास्थाय प्रकृत्या नियताः स्वया ॥ ७.२० ॥", | |
"verse_text": "kāmais tais tair hṛta-jñānāḥ\nprapadyante ’nya-devatāḥ\ntaṁ taṁ niyamam āsthāya\nprakṛtyā niyatāḥ svayā", | |
"verse_text_no_samdhis": "kāmaiḥ taiḥ taiḥ hṛta jñānāḥ prapadyante anya devatāḥ tam tam niyamam āsthāya prakṛtyā niyatāḥ svayā" | |
}, | |
{ | |
"id": 299, | |
"title": 7.21, | |
"devanagari": "यो यो यां यां तनुं भक्तः श्रद्धयार्चितुमिच्छति ।\nतस्य तस्याचलां श्रद्धां तामेव विदधाम्यहम् ॥ ७.२१ ॥", | |
"verse_text": "yo yo yāṁ yāṁ tanuṁ bhaktaḥ\nśraddhayārcitum icchati\ntasya tasyācalāṁ śraddhāṁ\ntām eva vidadhāmy aham", | |
"verse_text_no_samdhis": "yaḥ yaḥ yām yām tanum bhaktaḥ śraddhayā arcitum icchati tasya tasya acalām śraddhām tām eva vidadhāmi aham" | |
}, | |
{ | |
"id": 300, | |
"title": 7.22, | |
"devanagari": "स तया श्रद्धया युक्तस्तस्याराधनमीहते ।\nलभते च ततः कामान्मयैव विहितान्हि तान् ॥ ७.२२ ॥", | |
"verse_text": "sa tayā śraddhayā yuktas\ntasyārādhanam īhate\nlabhate ca tataḥ kāmān\nmayaiva vihitān hi tān", | |
"verse_text_no_samdhis": "saḥ tayā śraddhayā yuktaḥ tasya ārādhanam īhate labhate ca tataḥ kāmān mayā eva vihitān hi tān" | |
}, | |
{ | |
"id": 301, | |
"title": 7.23, | |
"devanagari": "अन्तवत्तु फलं तेषां तद्भवत्यल्पमेधसाम् ।\nदेवान्देवयजो यान्ति मद्भक्ता यान्ति मामपि ॥ ७.२३ ॥", | |
"verse_text": "antavat tu phalaṁ teṣāṁ\ntad bhavaty alpa-medhasām\ndevān deva-yajo yānti\nmad-bhaktā yānti mām api", | |
"verse_text_no_samdhis": "anta vat tu phalam teṣām tat bhavati alpa medhasām devān deva yajaḥ yānti mat bhaktāḥ yānti mām api" | |
}, | |
{ | |
"id": 302, | |
"title": 7.24, | |
"devanagari": "अव्यक्तं व्यक्तिमापन्नं मन्यन्ते मामबुद्धयः ।\nपरं भावमजानन्तो ममाव्ययमनुत्तमम् ॥ ७.२४ ॥", | |
"verse_text": "avyaktaṁ vyaktim āpannaṁ\nmanyante mām abuddhayaḥ\nparaṁ bhāvam ajānanto\nmamāvyayam anuttamam", | |
"verse_text_no_samdhis": "avyaktam vyaktim āpannam manyante mām abuddhayaḥ param bhāvam ajānantaḥ mama avyayam anuttamam" | |
}, | |
{ | |
"id": 303, | |
"title": 7.25, | |
"devanagari": "नाहं प्रकाशः सर्वस्य योगमायासमावृतः ।\nमूढोऽयं नाभिजानाति लोको मामजमव्ययम् ॥ ७.२५ ॥", | |
"verse_text": "nāhaṁ prakāśaḥ sarvasya\nyoga-māyā-samāvṛtaḥ\nmūḍho ’yaṁ nābhijānāti\nloko mām ajam avyayam", | |
"verse_text_no_samdhis": "na aham prakāśaḥ sarvasya yoga māyā samāvṛtaḥ mūḍhaḥ ayam na abhijānāti lokaḥ mām ajam avyayam" | |
}, | |
{ | |
"id": 304, | |
"title": 7.26, | |
"devanagari": "वेदाहं समतीतानि वर्तमानानि चार्जुन ।\nभविष्याणि च भूतानि मां तु वेद न कश्चन ॥ ७.२६ ॥", | |
"verse_text": "vedāhaṁ samatītāni\nvartamānāni cārjuna\nbhaviṣyāṇi ca bhūtāni\nmāṁ tu veda na kaścana", | |
"verse_text_no_samdhis": "veda aham samatītāni vartamānāni ca arjuna bhaviṣyāṇi ca bhūtāni mām tu veda na kaścana" | |
}, | |
{ | |
"id": 305, | |
"title": 7.27, | |
"devanagari": "इच्छाद्वेषसमुत्थेन द्वन्द्वमोहेन भारत ।\nसर्वभूतानि संमोहं सर्गे यान्ति परन्तप ॥ ७.२७ ॥", | |
"verse_text": "icchā-dveṣa-samutthena\ndvandva-mohena bhārata\nsarva-bhūtāni sammohaṁ\nsarge yānti paran-tapa", | |
"verse_text_no_samdhis": "icchā dveṣa samutthena dvandva mohena bhārata sarva bhūtāni sammoham sarge yānti param tapa" | |
}, | |
{ | |
"id": 306, | |
"title": 7.28, | |
"devanagari": "येषां त्वन्तगतं पापं जनानां पुण्यकर्मणाम् ।\nते द्वन्द्वमोहनिर्मुक्ता भजन्ते मां दृढव्रताः ॥ ७.२८ ॥", | |
"verse_text": "yeṣāṁ tv anta-gataṁ pāpaṁ\njanānāṁ puṇya-karmaṇām\nte dvandva-moha-nirmuktā\nbhajante māṁ dṛḍha-vratāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "yeṣām tu anta gatam pāpam janānām puṇya karmaṇām te dvandva moha nirmuktāḥ bhajante mām dṛḍha vratāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 307, | |
"title": 7.29, | |
"devanagari": "जरामरणमोक्षाय मामाश्रित्य यतन्ति ये ।\nते ब्रह्म तद्विदुः कृत्स्नमध्यात्मं कर्म चाखिलम् ॥ ७.२९ ॥", | |
"verse_text": "jarā-maraṇa-mokṣāya\nmām āśritya yatanti ye\nte brahma tad viduḥ kṛtsnam\nadhyātmaṁ karma cākhilam", | |
"verse_text_no_samdhis": "jarā maraṇa mokṣāya mām āśritya yatanti ye te brahma tat viduḥ kṛtsnam adhyātmam karma ca akhilam" | |
}, | |
{ | |
"id": 308, | |
"title": 7.3, | |
"devanagari": "साधिभूताधिदैवं मां साधियज्ञं च ये विदुः ।\nप्रयाणकालेऽपि च मां ते विदुर्युक्तचेतसः ॥ ७.३० ॥", | |
"verse_text": "sādhibhūtādhidaivaṁ māṁ\nsādhiyajñaṁ ca ye viduḥ\nprayāṇa-kāle ’pi ca māṁ\nte vidur yukta-cetasaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "sa adhibhūta adhidaivam mām sa adhiyajñam ca ye viduḥ prayāṇa kāle api ca mām te viduḥ yukta cetasaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 309, | |
"title": 8.1, | |
"devanagari": "अर्जुन उवाच ।\nकिं तद्ब्रह्म किमध्यात्मं किं कर्म पुरुषोत्तम\nअधिभूतं च किं प्रोक्तमधिदैवं किमुच्यते ॥ ८.१ ॥", | |
"verse_text": "arjuna uvāca\nkiṁ tad brahma kim adhyātmaṁ\nkiṁ karma puruṣottama\nadhibhūtaṁ ca kiṁ proktam\nadhidaivaṁ kim ucyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "arjunaḥ uvāca kim tat brahma kim adhyātmam kim karma puruṣa uttama adhibhūtam ca kim proktam adhidaivam kim ucyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 310, | |
"title": 8.2, | |
"devanagari": "अधियज्ञः कथं कोऽत्र देहेऽस्मिन्मधुसूदन ।\nप्रयाणकाले च कथं ज्ञेयोऽसि नियतात्मभिः ॥ ८.२ ॥", | |
"verse_text": "adhiyajñaḥ kathaṁ ko ’tra\ndehe ’smin madhusūdana\nprayāṇa-kāle ca kathaṁ\njñeyo ’si niyatātmabhiḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "adhiyajñaḥ katham kaḥ atra dehe asmin madhusūdana prayāṇa kāle ca katham jñeyaḥ asi niyata ātmabhiḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 311, | |
"title": 8.3, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nअक्षरं ब्रह्म परमं स्वभावोऽध्यात्ममुच्यते\nभूतभावोद्भवकरो विसर्गः कर्मसंज्ञितः ॥ ८.३ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nakṣaraṁ brahma paramaṁ\nsvabhāvo ’dhyātmam ucyate\nbhūta-bhāvodbhava-karo\nvisargaḥ karma-saṁjñitaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca akṣaram brahma paramam svabhāvaḥ adhyātmam ucyate bhūta bhāva udbhava karaḥ visargaḥ karma saṁjñitaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 312, | |
"title": 8.4, | |
"devanagari": "अधिभूतं क्षरो भावः पुरुषश्चाधिदैवतम् ।\nअधियज्ञोऽहमेवात्र देहे देहभृतां वर ॥ ८.४ ॥", | |
"verse_text": "adhibhūtaṁ kṣaro bhāvaḥ\npuruṣaś cādhidaivatam\nadhiyajño ’ham evātra\ndehe deha-bhṛtāṁ vara", | |
"verse_text_no_samdhis": "adhibhūtam kṣaraḥ bhāvaḥ puruṣaḥ ca adhidaivatam adhiyajñaḥ aham eva atra dehe deha bhṛtām vara" | |
}, | |
{ | |
"id": 313, | |
"title": 8.5, | |
"devanagari": "अन्तकाले च मामेव स्मरन्मुक्त्वा कलेवरम् ।\nयः प्रयाति स मद्भावं याति नास्त्यत्र संशयः ॥ ८.५ ॥", | |
"verse_text": "anta-kāle ca mām eva\nsmaran muktvā kalevaram\nyaḥ prayāti sa mad-bhāvaṁ\nyāti nāsty atra saṁśayaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "anta kāle ca mām eva smaran muktvā kalevaram yaḥ prayāti saḥ mat bhāvam yāti na asti atra saṁśayaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 314, | |
"title": 8.6, | |
"devanagari": "यं यं वापि स्मरन्भावं त्यजत्यन्ते कलेवरम् ।\nतं तमेवैति कौन्तेय सदा तद्भावभावितः ॥ ८.६ ॥", | |
"verse_text": "yaṁ yaṁ vāpi smaran bhāvaṁ\ntyajaty ante kalevaram\ntaṁ tam evaiti kaunteya\nsadā tad-bhāva-bhāvitaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "yam yam vā api smaran bhāvam tyajati ante kalevaram tam tam eva eti kaunteya sadā tat bhāva bhāvitaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 315, | |
"title": 8.7, | |
"devanagari": "तस्मात्सर्वेषु कालेषु मामनुस्मर युध्य च ।\nमय्यर्पितमनोबुद्धिर्मामेवैष्यस्यसंशयम् ॥ ८.७ ॥", | |
"verse_text": "tasmāt sarveṣu kāleṣu\nmām anusmara yudhya ca\nmayy arpita-mano-buddhir\nmām evaiṣyasy asaṁśayaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "tasmāt sarveṣu kāleṣu mām anusmara yudhya ca mayi arpita manaḥ buddhiḥ mām eva eṣyasi asaṁśayaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 316, | |
"title": 8.8, | |
"devanagari": "अभ्यासयोगयुक्तेन चेतसा नान्यगामिना ।\nपरमं पुरुषं दिव्यं याति पार्थानुचिन्तयन् ॥ ८.८ ॥", | |
"verse_text": "abhyāsa-yoga-yuktena\ncetasā nānya-gāminā\nparamaṁ puruṣaṁ divyaṁ\nyāti pārthānucintayan", | |
"verse_text_no_samdhis": "abhyāsa yoga yuktena cetasā na anya gāminā paramam puruṣam divyam yāti pārtha anucintayan" | |
}, | |
{ | |
"id": 317, | |
"title": 8.9, | |
"devanagari": "कविं पुराणमनुशासितार-\nमणोरणीयांसमनुस्मरेद्यः ।\nसर्वस्य धातारमचिन्त्यरूप\nमादित्यवर्णं तमसः परस्तात् ॥ ८.९ ॥", | |
"verse_text": "kaviṁ purāṇam anuśāsitāram\naṇor aṇīyāṁsam anusmared yaḥ\nsarvasya dhātāram acintya-rūpam\nāditya-varṇaṁ tamasaḥ parastāt", | |
"verse_text_no_samdhis": "kavim purāṇam anuśāsitāram aṇoḥ aṇīyāṁsam anusmaret yaḥ sarvasya dhātāram acintya rūpam āditya varṇam tamasaḥ parastāt" | |
}, | |
{ | |
"id": 318, | |
"title": 8.1, | |
"devanagari": "प्रयाणकाले मनसाचलेन\nभक्त्या युक्तो योगबलेन चैव ।\nभ्रुवोर्मध्ये प्राणमावेश्य सम्यक्\nस तं परं पुरुषमुपैति दिव्यम् ॥ ८.१० ॥", | |
"verse_text": "prayāṇa-kāle manasācalena\nbhaktyā yukto yoga-balena caiva\nbhruvor madhye prāṇam āveśya samyak\nsa taṁ paraṁ puruṣam upaiti divyam", | |
"verse_text_no_samdhis": "prayāṇa kāle manasā acalena bhaktyā yuktaḥ yoga balena ca eva bhruvoḥ madhye prāṇam āveśya samyak saḥ tam param puruṣam upaiti divyam" | |
}, | |
{ | |
"id": 319, | |
"title": 8.11, | |
"devanagari": "यदक्षरं वेदविदो वदन्ति\nविशन्ति यद्यतयो वीतरागाः ।\nयदिच्छन्तो ब्रह्मचर्यं चरन्ति\nतत्ते पदं संग्रहेण प्रवक्ष्ये ॥ ८.११ ॥", | |
"verse_text": "yad akṣaraṁ veda-vido vadanti\nviśanti yad yatayo vīta-rāgāḥ\nyad icchanto brahma-caryaṁ caranti\ntat te padaṁ saṅgraheṇa pravakṣye", | |
"verse_text_no_samdhis": "yat akṣaram veda vidaḥ vadanti viśanti yat yatayaḥ vīta rāgāḥ yat icchantaḥ brahma caryam caranti tat te padam saṅgraheṇa pravakṣye" | |
}, | |
{ | |
"id": 320, | |
"title": 8.12, | |
"devanagari": "सर्वद्वाराणि संयम्य मनो हृदि निरुध्य च ।\nमूर्ध्न्याधायात्मनः प्राणमास्थितो योगधारणाम् ॥ ८.१२ ॥", | |
"verse_text": "sarva-dvārāṇi saṁyamya\nmano hṛdi nirudhya ca\nmūrdhny ādhāyātmanaḥ prāṇam\nāsthito yoga-dhāraṇām", | |
"verse_text_no_samdhis": "sarva dvārāṇi saṁyamya manaḥ hṛdi nirudhya ca mūrdhni ādhāya ātmanaḥ prāṇam āsthitaḥ yoga dhāraṇām" | |
}, | |
{ | |
"id": 321, | |
"title": 8.13, | |
"devanagari": "ओमित्येकाक्षरं ब्रह्म व्याहरन्मामनुस्मरन् > ।\nयः प्रयाति त्यजन्देहं स याति परमां गतिम् ॥ ८.१३ ॥", | |
"verse_text": "oṁ ity ekākṣaraṁ brahma\nvyāharan mām anusmaran\nyaḥ prayāti tyajan dehaṁ\nsa yāti paramāṁ gatim", | |
"verse_text_no_samdhis": "oṁ iti eka akṣaram brahma vyāharan mām anusmaran yaḥ prayāti tyajan deham saḥ yāti paramām gatim" | |
}, | |
{ | |
"id": 322, | |
"title": 8.14, | |
"devanagari": "अनन्यचेताः सततं यो मां स्मरति नित्यशः ।\nतस्याहं सुलभः पार्थ नित्ययुक्तस्य योगिनः ॥ ८.१४ ॥", | |
"verse_text": "ananya-cetāḥ satataṁ\nyo māṁ smarati nityaśaḥ\ntasyāhaṁ su-labhaḥ pārtha\nnitya-yuktasya yoginaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "ananya cetāḥ satatam yaḥ mām smarati nityaśaḥ tasya aham su labhaḥ pārtha nitya yuktasya yoginaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 323, | |
"title": 8.15, | |
"devanagari": "मामुपेत्य पुनर्जन्म दुःखालयमशाश्वतम् ।\nनाप्नुवन्ति महात्मानः संसिद्धिं परमां गताः ॥ ८.१५ ॥", | |
"verse_text": "mām upetya punar janma\nduḥkhālayam aśāśvatam\nnāpnuvanti mahātmānaḥ\nsaṁsiddhiṁ paramāṁ gatāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "mām upetya punaḥ janma duḥkha ālayam aśāśvatam na āpnuvanti mahā ātmānaḥ saṁsiddhim paramām gatāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 324, | |
"title": 8.16, | |
"devanagari": "आब्रह्मभुवनाल्लोकाः पुनरावर्तिनोऽर्जुन ।\nमामुपेत्य तु कौन्तेय पुनर्जन्म न विद्यते ॥ ८.१६ ॥", | |
"verse_text": "ā-brahma-bhuvanāl lokāḥ\npunar āvartino ’rjuna\nmām upetya tu kaunteya\npunar janma na vidyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "ā brahma bhuvanāt lokāḥ punaḥ āvartinaḥ arjuna mām upetya tu kaunteya punaḥ janma na vidyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 325, | |
"title": 8.17, | |
"devanagari": "सहस्रयुगपर्यन्तमहर्यद्ब्रह्मणो विदुः ।\nरात्रिं युगसहस्रान्तां तेऽहोरात्रविदो जनाः ॥ ८.१७ ॥", | |
"verse_text": "sahasra-yuga-paryantam\nahar yad brahmaṇo viduḥ\nrātriṁ yuga-sahasrāntāṁ\nte ’ho-rātra-vido janāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "sahasra yuga paryantam ahaḥ yat brahmaṇaḥ viduḥ rātrim yuga sahasra antām te ahaḥ rātra vidaḥ janāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 326, | |
"title": 8.18, | |
"devanagari": "अव्यक्ताद्व्यक्तयः सर्वाः प्रभवन्त्यहरागमे ।\nरात्र्यागमे प्रलीयन्ते तत्रैवाव्यक्तसंज्ञके ॥ ८.१८ ॥", | |
"verse_text": "avyaktād vyaktayaḥ sarvāḥ\nprabhavanty ahar-āgame\nrātry-āgame pralīyante\ntatraivāvyakta-saṁjñake", | |
"verse_text_no_samdhis": "avyaktāt vyaktayaḥ sarvāḥ prabhavanti ahaḥ āgame rātri āgame pralīyante tatra eva avyakta saṁjñake" | |
}, | |
{ | |
"id": 327, | |
"title": 8.19, | |
"devanagari": "भूतग्रामः स एवायं भूत्वा भूत्वा प्रलीयते ।\nरात्र्यागमेऽवशः पार्थ प्रभवत्यहरागमे ॥ ८.१९ ॥", | |
"verse_text": "bhūta-grāmaḥ sa evāyaṁ\nbhūtvā bhūtvā pralīyate\nrātry-āgame ’vaśaḥ pārtha\nprabhavaty ahar-āgame", | |
"verse_text_no_samdhis": "bhūta grāmaḥ saḥ eva ayam bhūtvā bhūtvā pralīyate rātri āgame avaśaḥ pārtha prabhavati ahaḥ āgame" | |
}, | |
{ | |
"id": 328, | |
"title": 8.2, | |
"devanagari": "परस्तस्मात्तु भावोऽन्योऽव्यक्तोऽव्यक्तात्सनातनः ।\nयः स सर्वेषु भूतेषु नश्यत्सु न विनश्यति ॥ ८.२० ॥", | |
"verse_text": "paras tasmāt tu bhāvo ’nyo\n’vyakto ’vyaktāt sanātanaḥ\nyaḥ sa sarveṣu bhūteṣu\nnaśyatsu na vinaśyati", | |
"verse_text_no_samdhis": "paraḥ tasmāt tu bhāvaḥ anyaḥ avyaktaḥ avyaktāt sanātanaḥ yaḥ saḥ sarveṣu bhūteṣu naśyatsu na vinaśyati" | |
}, | |
{ | |
"id": 329, | |
"title": 8.21, | |
"devanagari": "अव्यक्तोऽक्षर इत्युक्तस्तमाहुः परमां गतिम् ।\nयं प्राप्य न निवर्तन्ते तद्धाम परमं मम ॥ ८.२१ ॥", | |
"verse_text": "avyakto ’kṣara ity uktas\ntam āhuḥ paramāṁ gatim\nyaṁ prāpya na nivartante\ntad dhāma paramaṁ mama", | |
"verse_text_no_samdhis": "avyaktaḥ akṣaraḥ iti uktaḥ tam āhuḥ paramām gatim yam prāpya na nivartante tat dhāma paramam mama" | |
}, | |
{ | |
"id": 330, | |
"title": 8.22, | |
"devanagari": "पुरुषः स परः पार्थ भक्त्या लभ्यस्त्वनन्यया ।\nयस्यान्तःस्थानि भूतानि येन सर्वमिदं ततम् ॥ ८.२२ ॥", | |
"verse_text": "puruṣaḥ sa paraḥ pārtha\nbhaktyā labhyas tv ananyayā\nyasyāntaḥ-sthāni bhūtāni\nyena sarvam idaṁ tatam", | |
"verse_text_no_samdhis": "puruṣaḥ saḥ paraḥ pārtha bhaktyā labhyaḥ tu ananyayā yasya antaḥ sthāni bhūtāni yena sarvam idam tatam" | |
}, | |
{ | |
"id": 331, | |
"title": 8.23, | |
"devanagari": "यत्र काले त्वनावृत्तिमावृत्तिं चैव योगिनः ।\nप्रयाता यान्ति तं कालं वक्ष्यामि भरतर्षभ ॥ ८.२३ ॥", | |
"verse_text": "yatra kāle tv anāvṛttim\nāvṛttiṁ caiva yoginaḥ\nprayātā yānti taṁ kālaṁ\nvakṣyāmi bharatarṣabha", | |
"verse_text_no_samdhis": "yatra kāle tu anāvṛttim āvṛttim ca eva yoginaḥ prayātāḥ yānti tam kālam vakṣyāmi bharata ṛṣabha" | |
}, | |
{ | |
"id": 332, | |
"title": 8.24, | |
"devanagari": "अग्निर्ज्योतिरहः शुक्लः षण्मासा उत्तरायणम् ।\nतत्र प्रयाता गच्छन्ति ब्रह्म ब्रह्मविदो जनाः ॥ ८.२४ ॥", | |
"verse_text": "agnir jyotir ahaḥ śuklaḥ\nṣaṇ-māsā uttarāyaṇam\ntatra prayātā gacchanti\nbrahma brahma-vido janāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "agniḥ jyotiḥ ahaḥ śuklaḥ ṣaṭ māsāḥ uttara ayanam tatra prayātāḥ gacchanti brahma brahma vidaḥ janāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 333, | |
"title": 8.25, | |
"devanagari": "धूमो रात्रिस्तथा कृष्णः षण्मासा दक्षिणायनम् ।\nतत्र चान्द्रमसं ज्योतिर्योगी प्राप्य निवर्तते ॥ ८.२५ ॥", | |
"verse_text": "dhūmo rātris tathā kṛṣṇaḥ\nṣaṇ-māsā dakṣiṇāyanam\ntatra cāndramasaṁ jyotir\nyogī prāpya nivartate", | |
"verse_text_no_samdhis": "dhūmaḥ rātriḥ tathā kṛṣṇaḥ ṣaṭ māsāḥ dakṣiṇa ayanam tatra cāndramasam jyotiḥ yogī prāpya nivartate" | |
}, | |
{ | |
"id": 334, | |
"title": 8.26, | |
"devanagari": "शुक्लकृष्णे गती ह्येते जगतः शाश्वते मते ।\nएकया यात्यनावृत्तिमन्ययावर्तते पुनः ॥ ८.२६ ॥", | |
"verse_text": "śukla-kṛṣṇe gatī hy ete\njagataḥ śāśvate mate\nekayā yāty anāvṛttim\nanyayāvartate punaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "śukla kṛṣṇe gatī hi ete jagataḥ śāśvate mate ekayā yāti anāvṛttim anyayā āvartate punaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 335, | |
"title": 8.27, | |
"devanagari": "नैते सृती पार्थ जानन्योगी मुह्यति कश्चन ।\nतस्मात्सर्वेषु कालेषु योगयुक्तो भवार्जुन ॥ ८.२७ ॥", | |
"verse_text": "naite sṛtī pārtha jānan\nyogī muhyati kaścana\ntasmāt sarveṣu kāleṣu\nyoga-yukto bhavārjuna", | |
"verse_text_no_samdhis": "na ete sṛtī pārtha jānan yogī muhyati kaścana tasmāt sarveṣu kāleṣu yoga yuktaḥ bhava arjuna" | |
}, | |
{ | |
"id": 336, | |
"title": 8.28, | |
"devanagari": "वेदेषु यज्ञेषु तपःसु चैव\nदानेषु यत् पुण्यफलं प्रदिष्टम् ।\nअत्येति तत्सर्वमिदं विदित्वा\nयोगी परं स्थानमुपैति चाद्यम् ॥ ८.२८ ॥", | |
"verse_text": "vedeṣu yajñeṣu tapaḥsu caiva\ndāneṣu yat puṇya-phalaṁ pradiṣṭam\natyeti tat sarvam idaṁ viditvā\nyogī paraṁ sthānam upaiti cādyam", | |
"verse_text_no_samdhis": "vedeṣu yajñeṣu tapaḥsu ca eva dāneṣu yat puṇya phalam pradiṣṭam atyeti tat sarvam idam viditvā yogī param sthānam upaiti ca ādyam" | |
}, | |
{ | |
"id": 337, | |
"title": 9.1, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nइदं तु ते गुह्यतमं प्रवक्ष्याम्यनसूयवे\nज्ञानं विज्ञानसहितं यज्ज्ञात्वा मोक्ष्यसेऽशुभात् ॥ ९.१ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nidaṁ tu te guhya-tamaṁ\npravakṣyāmy anasūyave\njñānaṁ vijñāna-sahitaṁ\nyaj jñātvā mokṣyase ’śubhāt", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca idam tu te guhya tamam pravakṣyāmi anasūyave jñānam vijñāna sahitam yat jñātvā mokṣyase aśubhāt" | |
}, | |
{ | |
"id": 338, | |
"title": 9.2, | |
"devanagari": "राजविद्या राजगुह्यं पवित्रमिदमुत्तमम् ।\nप्रत्यक्षावगमं धर्म्यं सुसुखं कर्तुमव्ययम् ॥ ९.२ ॥", | |
"verse_text": "rāja-vidyā rāja-guhyaṁ\npavitram idam uttamam\npratyakṣāvagamaṁ dharmyaṁ\nsu-sukhaṁ kartum avyayam", | |
"verse_text_no_samdhis": "rāja vidyā rāja guhyam pavitram idam uttamam pratyakṣa avagamam dharmyam su sukham kartum avyayam" | |
}, | |
{ | |
"id": 339, | |
"title": 9.3, | |
"devanagari": "अश्रद्दधानाः पुरुषा धर्मस्यास्य परन्तप ।\nअप्राप्य मां निवर्तन्ते मृत्युसंसारवर्त्मनि ॥ ९.३ ॥", | |
"verse_text": "aśraddadhānāḥ puruṣā\ndharmasyāsya paran-tapa\naprāpya māṁ nivartante\nmṛtyu-saṁsāra-vartmani", | |
"verse_text_no_samdhis": "aśraddadhānāḥ puruṣāḥ dharmasya asya param tapa aprāpya mām nivartante mṛtyu saṁsāra vartmani" | |
}, | |
{ | |
"id": 340, | |
"title": 9.4, | |
"devanagari": "मया ततमिदं सर्वं जगदव्यक्तमूर्तिना ।\nमत्स्थानि सर्वभूतानि न चाहं तेष्ववस्थितः ॥ ९.४ ॥", | |
"verse_text": "mayā tatam idaṁ sarvaṁ\njagad avyakta-mūrtinā\nmat-sthāni sarva-bhūtāni\nna cāhaṁ teṣv avasthitaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "mayā tatam idam sarvam jagat avyakta mūrtinā mat sthāni sarva bhūtāni na ca aham teṣu avasthitaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 341, | |
"title": 9.5, | |
"devanagari": "न च मत्स्थानि भूतानि पश्य मे योगमैश्वरम् ।\nभूतभृन्न च भूतस्थो ममात्मा भूतभावनः ॥ ९.५ ॥", | |
"verse_text": "na ca mat-sthāni bhūtāni\npaśya me yogam aiśvaram\nbhūta-bhṛn na ca bhūta-stho\nmamātmā bhūta-bhāvanaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "na ca mat sthāni bhūtāni paśya me yogam aiśvaram bhūta bhṛt na ca bhūta sthaḥ mama ātmā bhūta bhāvanaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 342, | |
"title": 9.6, | |
"devanagari": "यथाकाशस्थितो नित्यं वायुः सर्वत्रगो महान् ।\nतथा सर्वाणि भूतानि मत्स्थानीत्युपधारय ॥ ९.६ ॥", | |
"verse_text": "yathākāśa-sthito nityaṁ\nvāyuḥ sarvatra-go mahān\ntathā sarvāṇi bhūtāni\nmat-sthānīty upadhāraya", | |
"verse_text_no_samdhis": "yathā ākāśa sthitaḥ nityam vāyuḥ sarvatra gaḥ mahān tathā sarvāṇi bhūtāni mat sthāni iti upadhāraya" | |
}, | |
{ | |
"id": 343, | |
"title": 9.7, | |
"devanagari": "सर्वभूतानि कौन्तेय प्रकृतिं यान्ति मामिकाम् ।\nकल्पक्षये पुनस्तानि कल्पादौ विसृजाम्यहम् ॥ ९.७ ॥", | |
"verse_text": "sarva-bhūtāni kaunteya\nprakṛtiṁ yānti māmikām\nkalpa-kṣaye punas tāni\nkalpādau visṛjāmy aham", | |
"verse_text_no_samdhis": "sarva bhūtāni kaunteya prakṛtim yānti māmikām kalpa kṣaye punaḥ tāni kalpa ādau visṛjāmi aham" | |
}, | |
{ | |
"id": 344, | |
"title": 9.8, | |
"devanagari": "प्रकृतिं स्वामवष्टभ्य विसृजामि पुनः पुनः ।\nभूतग्राममिमं कृत्स्नमवशं प्रकृतेर्वशात् ॥ ९.८ ॥", | |
"verse_text": "prakṛtiṁ svām avaṣṭabhya\nvisṛjāmi punaḥ punaḥ\nbhūta-grāmam imaṁ kṛtsnam\navaśaṁ prakṛter vaśāt", | |
"verse_text_no_samdhis": "prakṛtim svām avaṣṭabhya visṛjāmi punaḥ punaḥ bhūta grāmam imam kṛtsnam avaśam prakṛteḥ vaśāt" | |
}, | |
{ | |
"id": 345, | |
"title": 9.9, | |
"devanagari": "न च मां तानि कर्माणि निबध्नन्ति धनंजय ।\nउदासीनवदासीनमसक्तं तेषु कर्मसु ॥ ९.९ ॥", | |
"verse_text": "na ca māṁ tāni karmāṇi\nnibadhnanti dhanañ-jaya\nudāsīna-vad āsīnam\nasaktaṁ teṣu karmasu", | |
"verse_text_no_samdhis": "na ca mām tāni karmāṇi nibadhnanti dhanam jaya udāsīna vat āsīnam asaktam teṣu karmasu" | |
}, | |
{ | |
"id": 346, | |
"title": 9.1, | |
"devanagari": "मयाध्यक्षेण प्रकृतिः सूयते सचराचरम् ।\nहेतुनानेन कौन्तेय जगद्विपरिवर्तते ॥ ९.१० ॥", | |
"verse_text": "mayādhyakṣeṇa prakṛtiḥ\nsūyate sa-carācaram\nhetunānena kaunteya\njagad viparivartate", | |
"verse_text_no_samdhis": "mayā adhyakṣeṇa prakṛtiḥ sūyate sa cara acaram hetunā anena kaunteya jagat viparivartate" | |
}, | |
{ | |
"id": 347, | |
"title": 9.11, | |
"devanagari": "अवजानन्ति मां मूढा मानुषीं तनुमाश्रितम् ।\nपरं भावमजानन्तो मम भूतमहेश्वरम् ॥ ९.११ ॥", | |
"verse_text": "avajānanti māṁ mūḍhā\nmānuṣīṁ tanum āśritam\nparaṁ bhāvam ajānanto\nmama bhūta-maheśvaram", | |
"verse_text_no_samdhis": "avajānanti mām mūḍhāḥ mānuṣīm tanum āśritam param bhāvam ajānantaḥ mama bhūta mahā īśvaram" | |
}, | |
{ | |
"id": 348, | |
"title": 9.12, | |
"devanagari": "मोघाशा मोघकर्माणो मोघज्ञाना विचेतसः ।\nराक्षसीमासुरीं चैव प्रकृतिं मोहिनीं श्रिताः ॥ ९.१२ ॥", | |
"verse_text": "moghāśā mogha-karmāṇo\nmogha-jñānā vicetasaḥ\nrākṣasīm āsurīṁ caiva\nprakṛtiṁ mohinīṁ śritāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "mogha āśāḥ mogha karmāṇaḥ mogha jñānāḥ vicetasaḥ rākṣasīm āsurīm ca eva prakṛtim mohinīm śritāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 349, | |
"title": 9.13, | |
"devanagari": "महात्मानस्तु मां पार्थ दैवीं प्रकृतिमाश्रिताः ।\nभजन्त्यनन्यमनसो ज्ञात्वा भूतादिमव्ययम् ॥ ९.१३ ॥", | |
"verse_text": "mahātmānas tu māṁ pārtha\ndaivīṁ prakṛtim āśritāḥ\nbhajanty ananya-manaso\njñātvā bhūtādim avyayam", | |
"verse_text_no_samdhis": "mahā ātmānaḥ tu mām pārtha daivīm prakṛtim āśritāḥ bhajanti ananya manasaḥ jñātvā bhūta ādim avyayam" | |
}, | |
{ | |
"id": 350, | |
"title": 9.14, | |
"devanagari": "सततं कीर्तयन्तो मां यतन्तश्च दृढव्रताः ।\nनमस्यन्तश्च मां भक्त्या नित्ययुक्ता उपासते ॥ ९.१४ ॥", | |
"verse_text": "satataṁ kīrtayanto māṁ\nyatantaś ca dṛḍha-vratāḥ\nnamasyantaś ca māṁ bhaktyā\nnitya-yuktā upāsate", | |
"verse_text_no_samdhis": "satatam kīrtayantaḥ mām yatantaḥ ca dṛḍha vratāḥ namasyantaḥ ca mām bhaktyā nitya yuktāḥ upāsate" | |
}, | |
{ | |
"id": 351, | |
"title": 9.15, | |
"devanagari": "ज्ञानयज्ञेन चाप्यन्ये यजन्तो मामुपासते ।\nएकत्वेन पृथक्त्वेन बहुधा विश्वतोमुखम् ॥ ९.१५ ॥", | |
"verse_text": "jñāna-yajñena cāpy anye\nyajanto mām upāsate\nekatvena pṛthaktvena\nbahudhā viśvato-mukham", | |
"verse_text_no_samdhis": "jñāna yajñena ca api anye yajantaḥ mām upāsate ekatvena pṛthaktvena bahudhā viśvataḥ mukham" | |
}, | |
{ | |
"id": 352, | |
"title": 9.16, | |
"devanagari": "अहं क्रतुरहं यज्ञः स्वधाहमहमौषधम् ।\nमन्त्रोऽहमहमेवाज्यमहमग्निरहं हुतम् ॥ ९.१६ ॥", | |
"verse_text": "ahaṁ kratur ahaṁ yajñaḥ\nsvadhāham aham auṣadham\nmantro ’ham aham evājyam\naham agnir ahaṁ hutam", | |
"verse_text_no_samdhis": "aham kratuḥ aham yajñaḥ svadhā aham aham auṣadham mantraḥ aham aham eva ājyam aham agniḥ aham hutam" | |
}, | |
{ | |
"id": 353, | |
"title": 9.17, | |
"devanagari": "पिताहमस्य जगतो माता धाता पितामहः ।\nवेद्यं पवित्रमोंकार ऋक्साम यजुरेव च ॥ ९.१७ ॥", | |
"verse_text": "pitāham asya jagato\nmātā dhātā pitāmahaḥ\nvedyaṁ pavitram oṁ-kāra\nṛk sāma yajur eva ca", | |
"verse_text_no_samdhis": "pitā aham asya jagataḥ mātā dhātā pitāmahaḥ vedyam pavitram oṁ kāra ṛk sāma yajuḥ eva ca" | |
}, | |
{ | |
"id": 354, | |
"title": 9.18, | |
"devanagari": "गतिर्भर्ता प्रभुः साक्षी निवासः शरणं सुहृत् ।\nप्रभवः प्रलयः स्थानं निधानं बीजमव्ययम् ॥ ९.१८ ॥", | |
"verse_text": "gatir bhartā prabhuḥ sākṣī\nnivāsaḥ śaraṇaṁ suhṛt\nprabhavaḥ pralayaḥ sthānaṁ\nnidhānaṁ bījam avyayam", | |
"verse_text_no_samdhis": "gatiḥ bhartā prabhuḥ sākṣī nivāsaḥ śaraṇam su hṛt prabhavaḥ pralayaḥ sthānam nidhānam bījam avyayam" | |
}, | |
{ | |
"id": 355, | |
"title": 9.19, | |
"devanagari": "तपाम्यहमहं वर्षं निगृह्णाम्युत्सृजामि च ।\nअमृतं चैव मृत्युश्च सदसच्चाहमर्जुन ॥ ९.१९ ॥", | |
"verse_text": "tapāmy aham ahaṁ varṣaṁ\nnigṛhṇāmy utsṛjāmi ca\namṛtaṁ caiva mṛtyuś ca\nsad asac cāham arjuna", | |
"verse_text_no_samdhis": "tapāmi aham aham varṣam nigṛhṇāmi utsṛjāmi ca amṛtam ca eva mṛtyuḥ ca sat asat ca aham arjuna" | |
}, | |
{ | |
"id": 356, | |
"title": 9.2, | |
"devanagari": "त्रैविद्या मां सोमपाः पूतपापा\nयज्ञैरिष्ट्वा स्वर्गतिं प्रार्थयन्ते ।\nते पुण्यमासाद्य सुरेन्द्रलोक-\nमश्नन्ति दिव्यान्दिवि देवभोगान् ॥ ९.२० ॥", | |
"verse_text": "trai-vidyā māṁ soma-pāḥ pūta-pāpā\nyajñair iṣṭvā svar-gatiṁ prārthayante\nte puṇyam āsādya surendra-lokam\naśnanti divyān divi deva-bhogān", | |
"verse_text_no_samdhis": "trai vidyāḥ mām soma pāḥ pūta pāpāḥ yajñaiḥ iṣṭvā svaḥ gatim prārthayante te puṇyam āsādya sura indra lokam aśnanti divyān divi deva bhogān" | |
}, | |
{ | |
"id": 357, | |
"title": 9.21, | |
"devanagari": "ते तं भुक्त्वा स्वर्गलोकं विशालं\nक्षीणे पुण्ये मर्त्यलोकं विशन्ति ।\nएवं त्रयीधर्ममनुप्रपन्ना\nगतागतं कामकामा लभन्ते ॥ ९.२१ ॥", | |
"verse_text": "te taṁ bhuktvā svarga-lokaṁ viśālaṁ\nkṣīṇe puṇye martya-lokaṁ viśanti\nevaṁ trayī-dharmam anuprapannā\ngatāgataṁ kāma-kāmā labhante", | |
"verse_text_no_samdhis": "te tam bhuktvā svarga lokam viśālam kṣīṇe puṇye martya lokam viśanti evam trayī dharmam anuprapannāḥ gata āgatam kāma kāmāḥ labhante" | |
}, | |
{ | |
"id": 358, | |
"title": 9.22, | |
"devanagari": "अनन्याश्चिन्तयन्तो मां ये जनाः पर्युपासते ।\nतेषां नित्याभियुक्तानां योगक्षेमं वहाम्यहम् ॥ ९.२२ ॥", | |
"verse_text": "ananyāś cintayanto māṁ\nye janāḥ paryupāsate\nteṣāṁ nityābhiyuktānāṁ\nyoga-kṣemaṁ vahāmy aham", | |
"verse_text_no_samdhis": "ananyāḥ cintayantaḥ mām ye janāḥ paryupāsate teṣām nitya abhiyuktānām yoga kṣemam vahāmi aham" | |
}, | |
{ | |
"id": 359, | |
"title": 9.23, | |
"devanagari": "येऽप्यन्यदेवताभक्ता यजन्ते श्रद्धयान्विताः ।\nतेऽपि मामेव कौन्तेय यजन्त्यविधिपूर्वकम् ॥ ९.२३ ॥", | |
"verse_text": "ye ’py anya-devatā-bhaktā\nyajante śraddhayānvitāḥ\nte ’pi mām eva kaunteya\nyajanty avidhi-pūrvakam", | |
"verse_text_no_samdhis": "ye api anya devatā bhaktāḥ yajante śraddhayā anvitāḥ te api mām eva kaunteya yajanti avidhi pūrvakam" | |
}, | |
{ | |
"id": 360, | |
"title": 9.24, | |
"devanagari": "अहं हि सर्वयज्ञानां भोक्ता च प्रभुरेव च ।\nन तु मामभिजानन्ति तत्त्वेनातश्च्यवन्ति ते ॥ ९.२४ ॥", | |
"verse_text": "ahaṁ hi sarva-yajñānāṁ\nbhoktā ca prabhur eva ca\nna tu mām abhijānanti\ntattvenātaś cyavanti te", | |
"verse_text_no_samdhis": "aham hi sarva yajñānām bhoktā ca prabhuḥ eva ca na tu mām abhijānanti tattvena ataḥ cyavanti te" | |
}, | |
{ | |
"id": 361, | |
"title": 9.25, | |
"devanagari": "यान्ति देवव्रता देवान्पितॄन्यान्ति पितृव्रताः ।\nभूतानि यान्ति भूतेज्या यान्ति मद्याजिनोऽपि माम् ॥ ९.२५ ॥", | |
"verse_text": "yānti deva-vratā devān\npitṝn yānti pitṛ-vratāḥ\nbhūtāni yānti bhūtejyā\nyānti mad-yājino ’pi mām", | |
"verse_text_no_samdhis": "yānti deva vratāḥ devān pitṝn yānti pitṛ vratāḥ bhūtāni yānti bhūta ijyāḥ yānti mat yājinaḥ api mām" | |
}, | |
{ | |
"id": 362, | |
"title": 9.26, | |
"devanagari": "पत्रं पुष्पं फलं तोयं यो मे भक्त्या प्रयच्छति ।\nतदहं भक्त्युपहृतमश्नामि प्रयतात्मनः ॥ ९.२६ ॥", | |
"verse_text": "patraṁ puṣpaṁ phalaṁ toyaṁ\nyo me bhaktyā prayacchati\ntad ahaṁ bhakty-upahṛtam\naśnāmi prayatātmanaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "patram puṣpam phalam toyam yaḥ me bhaktyā prayacchati tat aham bhakti upahṛtam aśnāmi prayata ātmanaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 363, | |
"title": 9.27, | |
"devanagari": "यत्करोषि यदश्नासि यज्जुहोषि ददासि यत् ।\nयत्तपस्यसि कौन्तेय तत्कुरुष्व मदर्पणम् ॥ ९.२७ ॥", | |
"verse_text": "yat karoṣi yad aśnāsi\nyaj juhoṣi dadāsi yat\nyat tapasyasi kaunteya\ntat kuruṣva mad-arpaṇam", | |
"verse_text_no_samdhis": "yat karoṣi yat aśnāsi yat juhoṣi dadāsi yat yat tapasyasi kaunteya tat kuruṣva mat arpaṇam" | |
}, | |
{ | |
"id": 364, | |
"title": 9.28, | |
"devanagari": "शुभाशुभफलैरेवं मोक्ष्यसे कर्मबन्धनैः ।\nसंन्यासयोगयुक्तात्मा विमुक्तो मामुपैष्यसि ॥ ९.२८ ॥", | |
"verse_text": "śubhāśubha-phalair evaṁ\nmokṣyase karma-bandhanaiḥ\nsannyāsa-yoga-yuktātmā\nvimukto mām upaiṣyasi", | |
"verse_text_no_samdhis": "śubha aśubha phalaiḥ evam mokṣyase karma bandhanaiḥ sannyāsa yoga yukta ātmā vimuktaḥ mām upaiṣyasi" | |
}, | |
{ | |
"id": 365, | |
"title": 9.29, | |
"devanagari": "समोऽहं सर्वभूतेषु न मे द्वेष्योऽस्ति न प्रियः ।\nये भजन्ति तु मां भक्त्या मयि ते तेषु चाप्यहम् ॥ ९.२९ ॥", | |
"verse_text": "samo ’haṁ sarva-bhūteṣu\nna me dveṣyo ’sti na priyaḥ\nye bhajanti tu māṁ bhaktyā\nmayi te teṣu cāpy aham", | |
"verse_text_no_samdhis": "samaḥ aham sarva bhūteṣu na me dveṣyaḥ asti na priyaḥ ye bhajanti tu mām bhaktyā mayi te teṣu ca api aham" | |
}, | |
{ | |
"id": 366, | |
"title": 9.3, | |
"devanagari": "अपि चेत्सुदुराचारो भजते मामनन्यभाक् ।\nसाधुरेव स मन्तव्यः सम्यग्व्यवसितो हि सः ॥ ९.३० ॥", | |
"verse_text": "api cet su-durācāro\nbhajate mām ananya-bhāk\nsādhur eva sa mantavyaḥ\nsamyag vyavasito hi saḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "api cet su durācāraḥ bhajate mām ananya bhāk sādhuḥ eva saḥ mantavyaḥ samyak vyavasitaḥ hi saḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 367, | |
"title": 9.31, | |
"devanagari": "क्षिप्रं भवति धर्मात्मा शश्वच्छान्तिं निगच्छति ।\nकौन्तेय प्रति जानीहि न मे भक्तः प्रणश्यति ॥ ९.३१ ॥", | |
"verse_text": "kṣipraṁ bhavati dharmātmā\nśaśvac-chāntiṁ nigacchati\nkaunteya pratijānīhi\nna me bhaktaḥ praṇaśyati", | |
"verse_text_no_samdhis": "kṣipram bhavati dharma ātmā śaśvat śāntim nigacchati kaunteya pratijānīhi na me bhaktaḥ praṇaśyati" | |
}, | |
{ | |
"id": 368, | |
"title": 9.32, | |
"devanagari": "मां हि पार्थ व्यपाश्रित्य येऽपि स्युः पापयोनयः ।\nस्त्रियो वैश्यास्तथा शूद्रास्तेऽपि यान्ति परां गतिम् ॥ ९.३२ ॥", | |
"verse_text": "māṁ hi pārtha vyapāśritya\nye ’pi syuḥ pāpa-yonayaḥ\nstriyo vaiśyās tathā śūdrās\nte ’pi yānti parāṁ gatim", | |
"verse_text_no_samdhis": "mām hi pārtha vyapāśritya ye api syuḥ pāpa yonayaḥ striyaḥ vaiśyāḥ tathā śūdrāḥ te api yānti parām gatim" | |
}, | |
{ | |
"id": 369, | |
"title": 9.33, | |
"devanagari": "किं पुनर्ब्राह्मणाः पुण्या भक्ता राजर्षयस्तथा ।\nअनित्यमसुखं लोकमिमं प्राप्य भजस्व माम् ॥ ९.३३ ॥", | |
"verse_text": "kiṁ punar brāhmaṇāḥ puṇyā\nbhaktā rājarṣayas tathā\nanityam asukhaṁ lokam\nimaṁ prāpya bhajasva mām", | |
"verse_text_no_samdhis": "kim punaḥ brāhmaṇāḥ puṇyāḥ bhaktāḥ rāja ṛṣayaḥ tathā anityam asukham lokam imam prāpya bhajasva mām" | |
}, | |
{ | |
"id": 370, | |
"title": 9.34, | |
"devanagari": "मन्मना भव मद्भक्तो मद्याजी मां नमस्कुरु ।\nमामेवैष्यसि युक्त्वैवमात्मानं मत्परायणः ॥ ९.३४ ॥", | |
"verse_text": "man-manā bhava mad-bhakto\nmad-yājī māṁ namaskuru\nmām evaiṣyasi yuktvaivam\nātmānaṁ mat-parāyaṇaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "mat manāḥ bhava mat bhaktaḥ mat yājī mām namas kuru mām eva eṣyasi yuktvā evam ātmānam mat parāyaṇaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 371, | |
"title": 10.1, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nभूय एव महाबाहो शृणु मे परमं वचः\nयत्तेऽहं प्रीयमाणाय वक्ष्यामि हितकाम्यया ॥ १०.१ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nbhūya eva mahā-bāho\nśṛṇu me paramaṁ vacaḥ\nyat te ’haṁ prīyamāṇāya\nvakṣyāmi hita-kāmyayā", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca bhūyaḥ eva mahā bāho śṛṇu me paramam vacaḥ yat te aham prīyamāṇāya vakṣyāmi hita kāmyayā" | |
}, | |
{ | |
"id": 372, | |
"title": 10.2, | |
"devanagari": "न मे विदुः सुरगणाः प्रभवं न महर्षयः ।\nअहमादिर्हि देवानां महर्षीणां च सर्वशः ॥ १०.२ ॥", | |
"verse_text": "na me viduḥ sura-gaṇāḥ\nprabhavaṁ na maharṣayaḥ\naham ādir hi devānāṁ\nmaharṣīṇāṁ ca sarvaśaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "na me viduḥ sura gaṇāḥ prabhavam na mahā ṛṣayaḥ aham ādiḥ hi devānām mahā ṛṣīṇām ca sarvaśaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 373, | |
"title": 10.3, | |
"devanagari": "यो मामजमनादिं च वेत्ति लोकमहेश्वरम् ।\nअसंमूढः स मर्त्येषु सर्वपापैः प्रमुच्यते ॥ १०.३ ॥", | |
"verse_text": "yo mām ajam anādiṁ ca\nvetti loka-maheśvaram\nasammūḍhaḥ sa martyeṣu\nsarva-pāpaiḥ pramucyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "yaḥ mām ajam anādim ca vetti loka mahā īśvaram asammūḍhaḥ saḥ martyeṣu sarva pāpaiḥ pramucyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 374, | |
"title": 10.4, | |
"devanagari": "बुद्धिर्ज्ञानमसंमोहः क्षमा सत्यं दमः शमः ।\nसुखं दुःखं भवोऽभावो भयं चाभयमेव च ॥ १०.४ ॥", | |
"verse_text": "buddhir jñānam asammohaḥ\nkṣamā satyaṁ damaḥ śamaḥ\nsukhaṁ duḥkhaṁ bhavo ’bhāvo\nbhayaṁ cābhayam eva ca", | |
"verse_text_no_samdhis": "buddhiḥ jñānam asammohaḥ kṣamā satyam damaḥ śamaḥ sukham duḥkham bhavaḥ abhāvaḥ bhayam ca abhayam eva ca" | |
}, | |
{ | |
"id": 375, | |
"title": 10.5, | |
"devanagari": "अहिंसा समता तुष्टिस्तपो दानं यशोऽयशः ।\nभवन्ति भावा भूतानां मत्त एव पृथग्विधाः ॥ १०.५ ॥", | |
"verse_text": "ahiṁsā samatā tuṣṭis\ntapo dānaṁ yaśo ’yaśaḥ\nbhavanti bhāvā bhūtānāṁ\nmatta eva pṛthag-vidhāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "ahiṁsā samatā tuṣṭiḥ tapaḥ dānam yaśaḥ ayaśaḥ bhavanti bhāvāḥ bhūtānām mattaḥ eva pṛthak vidhāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 376, | |
"title": 10.6, | |
"devanagari": "महर्षयः सप्त पूर्वे चत्वारो मनवस्तथा ।\nमद्भावा मानसा जाता येषां लोक इमाः प्रजाः ॥ १०.६ ॥", | |
"verse_text": "maharṣayaḥ sapta pūrve\ncatvāro manavas tathā\nmad-bhāvā mānasā jātā\nyeṣāṁ loka imāḥ prajāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "mahā ṛṣayaḥ sapta pūrve catvāraḥ manavaḥ tathā mat bhāvāḥ mānasāḥ jātāḥ yeṣām loke imāḥ prajāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 377, | |
"title": 10.7, | |
"devanagari": "एतां विभूतिं योगं च मम यो वेत्ति तत्त्वतः ।\nसोSविकल्पेन योगेन युज्यते नात्र संशयः ॥ १०.७ ॥", | |
"verse_text": "etāṁ vibhūtiṁ yogaṁ ca\nmama yo vetti tattvataḥ\nso ’vikalpena yogena\nyujyate nātra saṁśayaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "etām vibhūtim yogam ca mama yaḥ vetti tattvataḥ saḥ avikalpena yogena yujyate na atra saṁśayaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 378, | |
"title": 10.8, | |
"devanagari": "अहं सर्वस्य प्रभवो मत्तः सर्वं प्रवर्तते ।\nइति मत्वा भजन्ते मां बुधा भावसमन्विताः ॥ १०.८ ॥", | |
"verse_text": "ahaṁ sarvasya prabhavo\nmattaḥ sarvaṁ pravartate\niti matvā bhajante māṁ\nbudhā bhāva-samanvitāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "aham sarvasya prabhavaḥ mattaḥ sarvam pravartate iti matvā bhajante mām budhāḥ bhāva samanvitāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 379, | |
"title": 10.9, | |
"devanagari": "मच्चित्ता मद्गतप्राणा बोधयन्तः परस्परम् ।\nकथयन्तश्र्च मां नित्यं तुष्यन्ति च रमन्ति च ॥ १०.९ ॥", | |
"verse_text": "mac-cittā mad-gata-prāṇā\nbodhayantaḥ parasparam\nkathayantaś ca māṁ nityaṁ\ntuṣyanti ca ramanti ca", | |
"verse_text_no_samdhis": "mat cittāḥ mat gata prāṇāḥ bodhayantaḥ parasparam kathayantaḥ ca mām nityam tuṣyanti ca ramanti ca" | |
}, | |
{ | |
"id": 380, | |
"title": 10.1, | |
"devanagari": "तेषां सततयुक्तानां भजतां प्रीतिपूर्वकम् ।\nददामि बुद्धियोगं तं येन मामुपयान्ति ते ॥ १०.१० ॥", | |
"verse_text": "teṣāṁ satata-yuktānāṁ\nbhajatāṁ prīti-pūrvakam\ndadāmi buddhi-yogaṁ taṁ\nyena mām upayānti te", | |
"verse_text_no_samdhis": "teṣām satata yuktānām bhajatām prīti pūrvakam dadāmi buddhi yogam tam yena mām upayānti te" | |
}, | |
{ | |
"id": 381, | |
"title": 10.11, | |
"devanagari": "तेषामेवानुकम्पार्थमहमज्ञानजं तमः ।\nनाशयाम्यात्मभावस्थो ज्ञानदीपेन भास्वता ॥ १०.११ ॥", | |
"verse_text": "teṣām evānukampārtham\naham ajñāna-jaṁ tamaḥ\nnāśayāmy ātma-bhāva-stho\njñāna-dīpena bhāsvatā", | |
"verse_text_no_samdhis": "teṣām eva anukampā artham aham ajñāna jam tamaḥ nāśayāmi ātma bhāva sthaḥ jñāna dīpena bhāsvatā" | |
}, | |
{ | |
"id": 382, | |
"title": 10.12, | |
"devanagari": "अर्जुन उवाच ।\nपरं ब्रह्म परं धाम पवित्रं परमं भवान्\nपुरुषं शाश्र्वतं दिव्यमादिदेवमजं विभुम् ॥ १०.१२ ॥", | |
"verse_text": "arjuna uvāca\nparaṁ brahma paraṁ dhāma\npavitraṁ paramaṁ bhavān\npuruṣaṁ śāśvataṁ divyam\nādi-devam ajaṁ vibhum", | |
"verse_text_no_samdhis": "arjunaḥ uvāca param brahma param dhāma pavitram paramam bhavān puruṣam śāśvatam divyam ādi devam ajam vibhum" | |
}, | |
{ | |
"id": 383, | |
"title": 10.13, | |
"devanagari": "आहुस्त्वामृषयः सर्वे देवर्षिर्नारदस्तथा ।\nअसितो देवलो व्यासः स्वयं चैव ब्रवीषि मे ॥ १०.१३ ॥", | |
"verse_text": "āhus tvām ṛṣayaḥ sarve\ndevarṣir nāradas tathā\nasito devalo vyāsaḥ\nsvayaṁ caiva bravīṣi me", | |
"verse_text_no_samdhis": "āhuḥ tvām ṛṣayaḥ sarve deva ṛṣiḥ nāradaḥ tathā asitaḥ devalaḥ vyāsaḥ svayam ca eva bravīṣi me" | |
}, | |
{ | |
"id": 384, | |
"title": 10.14, | |
"devanagari": "सर्वमेतदृतं मन्ये यन्मां वदसि केशव ।\nन हि ते भगवन्व्यक्तिं विदुर्देवा न दानवाः ॥ १०.१४ ॥", | |
"verse_text": "sarvam etad ṛtaṁ manye\nyan māṁ vadasi keśava\nna hi te bhagavan vyaktiṁ\nvidur devā na dānavāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "sarvam etat ṛtam manye yat mām vadasi keśava na hi te bhagavan vyaktim viduḥ devāḥ na dānavāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 385, | |
"title": 10.15, | |
"devanagari": "स्वयमेवात्मनात्मानं वेत्थ त्वं पुरुषोत्तम ।\nभूतभावन भूतेश देवदेव जगत्पते ॥ १०.१५ ॥", | |
"verse_text": "svayam evātmanātmānaṁ\nvettha tvaṁ puruṣottama\nbhūta-bhāvana bhūteśa\ndeva-deva jagat-pate", | |
"verse_text_no_samdhis": "svayam eva ātmanā ātmānam vettha tvam puruṣa uttama bhūta bhāvana bhūta īśa deva deva jagat pate" | |
}, | |
{ | |
"id": 386, | |
"title": 10.16, | |
"devanagari": "वक्तुमर्हस्यशेषेण दिव्या ह्यात्मविभूतयः ।\nयाभिर्विभूतिभिर्लोकानिमांस्त्वं व्याप्य तिष्ठसि ॥ १०.१६ ॥", | |
"verse_text": "vaktum arhasy aśeṣeṇa\ndivyā hy ātma-vibhūtayaḥ\nyābhir vibhūtibhir lokān\nimāṁs tvaṁ vyāpya tiṣṭhasi", | |
"verse_text_no_samdhis": "vaktum arhasi aśeṣeṇa divyāḥ hi ātma vibhūtayaḥ yābhiḥ vibhūtibhiḥ lokān imān tvam vyāpya tiṣṭhasi" | |
}, | |
{ | |
"id": 387, | |
"title": 10.17, | |
"devanagari": "कथं विद्यामहं योगिंस्त्वां सदा परिचिन्तयन् ।\nकेषु केषु च भावेषु चिन्त्योऽसि भगवन्मया ॥ १०.१७ ॥", | |
"verse_text": "kathaṁ vidyām ahaṁ yogiṁs\ntvāṁ sadā paricintayan\nkeṣu keṣu ca bhāveṣu\ncintyo ’si bhagavan mayā", | |
"verse_text_no_samdhis": "katham vidyām aham yogin tvām sadā paricintayan keṣu keṣu ca bhāveṣu cintyaḥ asi bhagavan mayā" | |
}, | |
{ | |
"id": 388, | |
"title": 10.18, | |
"devanagari": "विस्तरेणात्मनो योगं विभूतिं च जनार्दन ।\nभूयः कथय तृप्तिर्हि शृण्वतो नास्ति मेऽमृतम् ॥ १०.१८ ॥", | |
"verse_text": "vistareṇātmano yogaṁ\nvibhūtiṁ ca janārdana\nbhūyaḥ kathaya tṛptir hi\nśṛṇvato nāsti me ’mṛtam", | |
"verse_text_no_samdhis": "vistareṇa ātmanaḥ yogam vibhūtim ca jana ardana bhūyaḥ kathaya tṛptiḥ hi śṛṇvataḥ na asti me amṛtam" | |
}, | |
{ | |
"id": 389, | |
"title": 10.19, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nहन्त ते कथयिष्यामि दिव्या ह्यात्मविभूतयः\nप्राधान्यतः कुरुश्रेष्ठ नास्त्यन्तो विस्तरस्य मे ॥ १०.१९ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nhanta te kathayiṣyāmi\ndivyā hy ātma-vibhūtayaḥ\nprādhānyataḥ kuru-śreṣṭha\nnāsty anto vistarasya me", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca hanta te kathayiṣyāmi divyāḥ hi ātma vibhūtayaḥ prādhānyataḥ kuru śreṣṭha na asti antaḥ vistarasya me" | |
}, | |
{ | |
"id": 390, | |
"title": 10.2, | |
"devanagari": "अहमात्मा गुडाकेश सर्वभूताशयस्थितः ।\nअहमादिश्च मध्यं च भूतानामन्त एव च ॥ १०.२० ॥", | |
"verse_text": "aham ātmā guḍākeśa\nsarva-bhūtāśaya-sthitaḥ\naham ādiś ca madhyaṁ ca\nbhūtānām anta eva ca", | |
"verse_text_no_samdhis": "aham ātmā guḍākeśa sarva bhūta āśaya sthitaḥ aham ādiḥ ca madhyam ca bhūtānām antaḥ eva ca" | |
}, | |
{ | |
"id": 391, | |
"title": 10.21, | |
"devanagari": "आदित्यानामहं विष्णुर्ज्योतिषां रविरंशुमान् ।\nमरीचिर्मरुतामस्मि नक्षत्राणामहं शशी ॥ १०.२१ ॥", | |
"verse_text": "ādityānām ahaṁ viṣṇur\njyotiṣāṁ ravir aṁśumān\nmarīcir marutām asmi\nnakṣatrāṇām ahaṁ śaśī", | |
"verse_text_no_samdhis": "ādityānām aham viṣṇuḥ jyotiṣām raviḥ aṁśu mān marīciḥ marutām asmi nakṣatrāṇām aham śaśī" | |
}, | |
{ | |
"id": 392, | |
"title": 10.22, | |
"devanagari": "वेदानां सामवेदोऽस्मि देवानामस्मि वासवः ।\nइन्द्रियाणां मनश्चास्मि भूतानामस्मि चेतना ॥ १०.२२ ॥", | |
"verse_text": "vedānāṁ sāma-vedo ’smi\ndevānām asmi vāsavaḥ\nindriyāṇāṁ manaś cāsmi\nbhūtānām asmi cetanā", | |
"verse_text_no_samdhis": "vedānām sāma vedaḥ asmi devānām asmi vāsavaḥ indriyāṇām manaḥ ca asmi bhūtānām asmi cetanā" | |
}, | |
{ | |
"id": 393, | |
"title": 10.23, | |
"devanagari": "रुद्राणां शंकरश्चास्मि वित्तेशो यक्षरक्षसाम् ।\nवसूनां पावकश्चास्मि मेरुः शिखरिणामहम् ॥ १०.२३ ॥", | |
"verse_text": "rudrāṇāṁ śaṅkaraś cāsmi\nvitteśo yakṣa-rakṣasām\nvasūnāṁ pāvakaś cāsmi\nmeruḥ śikhariṇām aham", | |
"verse_text_no_samdhis": "rudrāṇām śaṅkaraḥ ca asmi vitta īśaḥ yakṣa rakṣasām vasūnām pāvakaḥ ca asmi meruḥ śikhariṇām aham" | |
}, | |
{ | |
"id": 394, | |
"title": 10.24, | |
"devanagari": "पुरोधसां च मुख्यं मां विद्धि पार्थ बृहस्पतिम् ।\nसेनानीनामहं स्कन्दः सरसामस्मि सागरः ॥ १०.२४ ॥", | |
"verse_text": "purodhasāṁ ca mukhyaṁ māṁ\nviddhi pārtha bṛhaspatim\nsenānīnām ahaṁ skandaḥ\nsarasām asmi sāgaraḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "purodhasām ca mukhyam mām viddhi pārtha bṛhaspatim senānīnām aham skandaḥ sarasām asmi sāgaraḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 395, | |
"title": 10.25, | |
"devanagari": "महर्षीणां भृगुरहं गिरामस्म्येकमक्षरम् ।\nयज्ञानां जपयज्ञोऽस्मि स्थावराणां हिमालयः ॥ १०.२५ ॥", | |
"verse_text": "maharṣīṇāṁ bhṛgur ahaṁ\ngirām asmy ekam akṣaram\nyajñānāṁ japa-yajño ’smi\nsthāvarāṇāṁ himālayaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "mahā ṛṣīṇām bhṛguḥ aham girām asmi ekam akṣaram yajñānām japa yajñaḥ asmi sthāvarāṇām himālayaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 396, | |
"title": 10.26, | |
"devanagari": "अश्वत्थः सर्ववृक्षाणां देवर्षीणां च नारदः ।\nगन्धर्वाणां चित्ररथः सिद्धानां कपिलो मुनिः ॥ १०.२६ ॥", | |
"verse_text": "aśvatthaḥ sarva-vṛkṣāṇāṁ\ndevarṣīṇāṁ ca nāradaḥ\ngandharvāṇāṁ citrarathaḥ\nsiddhānāṁ kapilo muniḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "aśvatthaḥ sarva vṛkṣāṇām deva ṛṣīṇām ca nāradaḥ gandharvāṇām citrarathaḥ siddhānām kapilaḥ muniḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 397, | |
"title": 10.27, | |
"devanagari": "उच्चैःश्रवसमश्वानां विद्धि माममृतोद्भवम् ।\nऐरावतं गजेन्द्राणां नराणां च नराधिपम् ॥ १०.२७ ॥", | |
"verse_text": "uccaiḥśravasam aśvānāṁ\nviddhi mām amṛtodbhavam\nairāvataṁ gajendrāṇāṁ\nnarāṇāṁ ca narādhipam", | |
"verse_text_no_samdhis": "uccaiḥśravasam aśvānām viddhi mām amṛta udbhavam airāvatam gaja indrāṇām narāṇām ca nara adhipam" | |
}, | |
{ | |
"id": 398, | |
"title": 10.28, | |
"devanagari": "आयुधानामहं वज्रं धेनूनामस्मि कामधुक् ।\nप्रजनश्चास्मि कन्दर्पः सर्पाणामस्मि वासुकिः ॥ १०.२८ ॥", | |
"verse_text": "āyudhānām ahaṁ vajraṁ\ndhenūnām asmi kāma-dhuk\nprajanaś cāsmi kandarpaḥ\nsarpāṇām asmi vāsukiḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "āyudhānām aham vajram dhenūnām asmi kāma dhuk prajanaḥ ca asmi kandarpaḥ sarpāṇām asmi vāsukiḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 399, | |
"title": 10.29, | |
"devanagari": "अनन्तश्चास्मि नागानां वरुणो यादसामहम् ।\nपितॄणामर्यमा चास्मि यमः संयमतामहम् ॥ १०.२९ ॥", | |
"verse_text": "anantaś cāsmi nāgānāṁ\nvaruṇo yādasām aham\npitṝṇām aryamā cāsmi\nyamaḥ saṁyamatām aham", | |
"verse_text_no_samdhis": "anantaḥ ca asmi nāgānām varuṇaḥ yādasām aham pitṝṇām aryamā ca asmi yamaḥ saṁyamatām aham" | |
}, | |
{ | |
"id": 400, | |
"title": 10.3, | |
"devanagari": "प्रह्लादश्चास्मि दैत्यानां कालः कलयतामहम् ।\nमृगाणां च मृगेन्द्रोऽहं वैनतेयश्च पक्षिणाम् ॥ १०.३० ॥", | |
"verse_text": "prahlādaś cāsmi daityānāṁ\nkālaḥ kalayatām aham\nmṛgāṇāṁ ca mṛgendro ’haṁ\nvainateyaś ca pakṣiṇām", | |
"verse_text_no_samdhis": "prahlādaḥ ca asmi daityānām kālaḥ kalayatām aham mṛgāṇām ca mṛga indraḥ aham vainateyaḥ ca pakṣiṇām" | |
}, | |
{ | |
"id": 401, | |
"title": 10.31, | |
"devanagari": "पवनः पवतामस्मि रामः शस्त्रभृतामहम् ।\nझषाणां मकरश्चास्मि स्रोतसामस्मि जाह्नवी ॥ १०.३१ ॥", | |
"verse_text": "pavanaḥ pavatām asmi\nrāmaḥ śastra-bhṛtām aham\njhaṣāṇāṁ makaraś cāsmi\nsrotasām asmi jāhnavī", | |
"verse_text_no_samdhis": "pavanaḥ pavatām asmi rāmaḥ śastra bhṛtām aham jhaṣāṇām makaraḥ ca asmi srotasām asmi jāhnavī" | |
}, | |
{ | |
"id": 402, | |
"title": 10.32, | |
"devanagari": "सर्गाणामादिरन्तश्च मध्यं चैवाहमर्जुन ।\nअध्यात्मविद्या विद्यानां वादः प्रवदतामहम् ॥ १०.३२ ॥", | |
"verse_text": "sargāṇām ādir antaś ca\nmadhyaṁ caivāham arjuna\nadhyātma-vidyā vidyānāṁ\nvādaḥ pravadatām aham", | |
"verse_text_no_samdhis": "sargāṇām ādiḥ antaḥ ca madhyam ca eva aham arjuna adhyātma vidyā vidyānām vādaḥ pravadatām aham" | |
}, | |
{ | |
"id": 403, | |
"title": 10.33, | |
"devanagari": "अक्षराणामकारोऽस्मि द्वन्द्वः सामासिकस्य च ।\nअहमेवाक्षयः कालो धाताहं विश्वतोमुखः ॥ १०.३३ ॥", | |
"verse_text": "akṣarāṇām a-kāro ’smi\ndvandvaḥ sāmāsikasya ca\naham evākṣayaḥ kālo\ndhātāhaṁ viśvato-mukhaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "akṣarāṇām a kāraḥ asmi dvandvaḥ sāmāsikasya ca aham eva akṣayaḥ kālaḥ dhātā aham viśvataḥ mukhaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 404, | |
"title": 10.34, | |
"devanagari": "मृत्युः सर्वहरश्चाहमुद्भवश्च भविष्यताम् ।\nकीर्तिः श्रीर्वाक्च नारीणां स्मृतिर्मेधा धृतिः क्षमा ॥ १०.३४ ॥", | |
"verse_text": "mṛtyuḥ sarva-haraś cāham\nudbhavaś ca bhaviṣyatām\nkīrtiḥ śrīr vāk ca nārīṇāṁ\nsmṛtir medhā dhṛtiḥ kṣamā", | |
"verse_text_no_samdhis": "mṛtyuḥ sarva haraḥ ca aham udbhavaḥ ca bhaviṣyatām kīrtiḥ śrīḥ vāk ca nārīṇām smṛtiḥ medhā dhṛtiḥ kṣamā" | |
}, | |
{ | |
"id": 405, | |
"title": 10.35, | |
"devanagari": "बृहत्साम तथा साम्नां गायत्री छन्दसामहम् ।\nमासानां मार्गशीर्षोऽहमृतूनां कुसुमाकरः ॥ १०.३५ ॥", | |
"verse_text": "bṛhat-sāma tathā sāmnāṁ\ngāyatrī chandasām aham\nmāsānāṁ mārga-śīrṣo ’ham\nṛtūnāṁ kusumākaraḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "bṛhat sāma tathā sāmnām gāyatrī chandasām aham māsānām mārga śīrṣaḥ aham ṛtūnām kusuma ākaraḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 406, | |
"title": 10.36, | |
"devanagari": "द्यूतं छलयतामस्मि तेजस्तेजस्विनामहम् ।\nजयोऽस्मि व्यवसायोऽस्मि सत्त्वं सत्त्ववतामहम् ॥ १०.३६ ॥", | |
"verse_text": "dyūtaṁ chalayatām asmi\ntejas tejasvinām aham\njayo ’smi vyavasāyo ’smi\nsattvaṁ sattvavatām aham", | |
"verse_text_no_samdhis": "dyūtam chalayatām asmi tejaḥ tejasvinām aham jayaḥ asmi vyavasāyaḥ asmi sattvam sattva vatām aham" | |
}, | |
{ | |
"id": 407, | |
"title": 10.37, | |
"devanagari": "वृष्णीनां वासुदेवोऽस्मि पाण्डवानां धनंजयः ।\nमुनीनामप्यहं व्यासः कवीनामुशना कविः ॥ १०.३७ ॥", | |
"verse_text": "vṛṣṇīnāṁ vāsudevo ’smi\npāṇḍavānāṁ dhanañ-jayaḥ\nmunīnām apy ahaṁ vyāsaḥ\nkavīnām uśanā kaviḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "vṛṣṇīnām vāsudevaḥ asmi pāṇḍavānām dhanam jayaḥ munīnām api aham vyāsaḥ kavīnām uśanā kaviḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 408, | |
"title": 10.38, | |
"devanagari": "दण्डो दमयतामस्मि नीतिरस्मि जिगीषताम् ।\nमौनं चैवास्मि गुह्यानां ज्ञानं ज्ञानवतामहम् ॥ १०.३८ ॥", | |
"verse_text": "daṇḍo damayatām asmi\nnītir asmi jigīṣatām\nmaunaṁ caivāsmi guhyānāṁ\njñānaṁ jñānavatām aham", | |
"verse_text_no_samdhis": "daṇḍaḥ damayatām asmi nītiḥ asmi jigīṣatām maunam ca eva asmi guhyānām jñānam jñāna vatām aham" | |
}, | |
{ | |
"id": 409, | |
"title": 10.39, | |
"devanagari": "यच्चापि सर्वभूतानां बीजं तदहमर्जुन ।\nन तदस्ति विना यत्स्यान्मया भूतं चराचरम् ॥ १०.३९ ॥", | |
"verse_text": "yac cāpi sarva-bhūtānāṁ\nbījaṁ tad aham arjuna\nna tad asti vinā yat syān\nmayā bhūtaṁ carācaram", | |
"verse_text_no_samdhis": "yat ca api sarva bhūtānām bījam tat aham arjuna na tat asti vinā yat syāt mayā bhūtam cara acaram" | |
}, | |
{ | |
"id": 410, | |
"title": 10.4, | |
"devanagari": "नान्तोऽस्ति मम दिव्यानां विभूतीनां परन्तप ।\nएष तूद्देशतः प्रोक्तो विभूतेर्विस्तरो मया ॥ १०.४० ॥", | |
"verse_text": "nānto ’sti mama divyānāṁ\nvibhūtīnāṁ paran-tapa\neṣa tūddeśataḥ prokto\nvibhūter vistaro mayā", | |
"verse_text_no_samdhis": "na antaḥ asti mama divyānām vibhūtīnām param tapa eṣaḥ tu uddeśataḥ proktaḥ vibhūteḥ vistaraḥ mayā" | |
}, | |
{ | |
"id": 411, | |
"title": 10.41, | |
"devanagari": "यद्यद्विभूतिमत्सत्त्वं श्रीमदूर्जितमेव वा ।\nतत्तदेवावगच्छ त्वं मम तेजोंऽशसंभवम् ॥ १०.४१ ॥", | |
"verse_text": "yad yad vibhūtimat sattvaṁ\nśrīmad ūrjitam eva vā\ntat tad evāvagaccha tvaṁ\nmama tejo-’ṁśa-sambhavam", | |
"verse_text_no_samdhis": "yat yat vibhūti mat sattvam śrī mat ūrjitam eva vā tat tat eva avagaccha tvam mama tejaḥ aṁśa sambhavam" | |
}, | |
{ | |
"id": 412, | |
"title": 10.42, | |
"devanagari": "अथवा बहुनैतेन किं ज्ञातेन तवार्जुन ।\nविष्टभ्याहमिदं कृत्स्नमेकांशेन स्थितो जगत् ॥ १०.४२ ॥", | |
"verse_text": "atha vā bahunaitena\nkiṁ jñātena tavārjuna\nviṣṭabhyāham idaṁ kṛtsnam\nekāṁśena sthito jagat", | |
"verse_text_no_samdhis": "atha vā bahunā etena kim jñātena tava arjuna viṣṭabhya aham idam kṛtsnam eka aṁśena sthitaḥ jagat" | |
}, | |
{ | |
"id": 413, | |
"title": 11.1, | |
"devanagari": "अर्जुन उवाच ।\nमदनुग्रहाय परमं गुह्यमध्यात्मसंज्ञितम्\nयत्त्वयोक्तं वचस्तेन मोहोऽयं विगतो मम ॥ ११.१ ॥", | |
"verse_text": "arjuna uvāca\nmad-anugrahāya paramaṁ\nguhyam adhyātma-saṁjñitam\nyat tvayoktaṁ vacas tena\nmoho ’yaṁ vigato mama", | |
"verse_text_no_samdhis": "arjunaḥ uvāca mat anugrahāya paramam guhyam adhyātma saṁjñitam yat tvayā uktam vacaḥ tena mohaḥ ayam vigataḥ mama" | |
}, | |
{ | |
"id": 414, | |
"title": 11.2, | |
"devanagari": "भवाप्ययौ हि भूतानां श्रुतौ विस्तरशो मया ।\nत्वत्तः कमलपत्राक्ष माहात्म्यमपि चाव्ययम् ॥ ११.२ ॥", | |
"verse_text": "bhavāpyayau hi bhūtānāṁ\nśrutau vistaraśo mayā\ntvattaḥ kamala-patrākṣa\nmāhātmyam api cāvyayam", | |
"verse_text_no_samdhis": "bhava apyayau hi bhūtānām śrutau vistaraśaḥ mayā tvattaḥ kamala patra akṣa māhātmyam api ca avyayam" | |
}, | |
{ | |
"id": 415, | |
"title": 11.3, | |
"devanagari": "एवमेतद्यथात्थ त्वमात्मानं परमेश्वर ।\nद्रष्टुमिच्छामि ते रूपमैश्वरं पुरुषोत्तम ॥ ११.३ ॥", | |
"verse_text": "evam etad yathāttha tvam\nātmānaṁ parameśvara\ndraṣṭum icchāmi te rūpam\naiśvaraṁ puruṣottama", | |
"verse_text_no_samdhis": "evam etat yathā āttha tvam ātmānam parama īśvara draṣṭum icchāmi te rūpam aiśvaram puruṣa uttama" | |
}, | |
{ | |
"id": 416, | |
"title": 11.4, | |
"devanagari": "मन्यसे यदि तच्छक्यं मया द्रष्टुमिति प्रभो ।\nयोगेश्वर ततो मे त्वं दर्शयात्मानमव्ययम् ॥ ११.४ ॥", | |
"verse_text": "manyase yadi tac chakyaṁ\nmayā draṣṭum iti prabho\nyogeśvara tato me tvaṁ\ndarśayātmānam avyayam", | |
"verse_text_no_samdhis": "manyase yadi tat śakyam mayā draṣṭum iti prabho yoga īśvara tataḥ me tvam darśaya ātmānam avyayam" | |
}, | |
{ | |
"id": 417, | |
"title": 11.5, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nपश्य मे पार्थ रूपाणि शतशोऽथ सहस्रशः\nनानाविधानि दिव्यानि नानावर्णाकृतीनि च ॥ ११.५ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\npaśya me pārtha rūpāṇi\nśataśo ’tha sahasraśaḥ\nnānā-vidhāni divyāni\nnānā-varṇākṛtīni ca", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca paśya me pārtha rūpāṇi śataśaḥ atha sahasraśaḥ nānā vidhāni divyāni nānā varṇa ākṛtīni ca" | |
}, | |
{ | |
"id": 418, | |
"title": 11.6, | |
"devanagari": "पश्यादित्यान्वसून्रुद्रानश्विनौ मरुतस्तथा ।\nबहून्यदृष्टपूर्वाणि पश्याश्चर्याणि भारत ॥ ११.६ ॥", | |
"verse_text": "paśyādityān vasūn rudrān\naśvinau marutas tathā\nbahūny adṛṣṭa-pūrvāṇi\npaśyāścaryāṇi bhārata", | |
"verse_text_no_samdhis": "paśya ādityān vasūn rudrān aśvinau marutaḥ tathā bahūni adṛṣṭa pūrvāṇi paśya āścaryāṇi bhārata" | |
}, | |
{ | |
"id": 419, | |
"title": 11.7, | |
"devanagari": "इहैकस्थं जगत्कृत्स्नं पश्याद्य सचराचरम् ।\nमम देहे गुडाकेश यच्चान्यद् द्रष्टुमिच्छसि ॥ ११.७ ॥", | |
"verse_text": "ihaika-sthaṁ jagat kṛtsnaṁ\npaśyādya sa-carācaram\nmama dehe guḍākeśa\nyac cānyad draṣṭum icchasi", | |
"verse_text_no_samdhis": "iha eka stham jagat kṛtsnam paśya adya sa cara acaram mama dehe guḍākeśa yat ca anyat draṣṭum icchasi" | |
}, | |
{ | |
"id": 420, | |
"title": 11.8, | |
"devanagari": "न तु मां शक्यसे द्रष्टुमनेनैव स्वचक्षुषा ।\nदिव्यं ददामि ते चक्षुः पश्य मे योगमैश्वरम् ॥ ११.८ ॥", | |
"verse_text": "na tu māṁ śakyase draṣṭum\nanenaiva sva-cakṣuṣā\ndivyaṁ dadāmi te cakṣuḥ\npaśya me yogam aiśvaram", | |
"verse_text_no_samdhis": "na tu mām śakyase draṣṭum anena eva sva cakṣuṣā divyam dadāmi te cakṣuḥ paśya me yogam aiśvaram" | |
}, | |
{ | |
"id": 421, | |
"title": 11.9, | |
"devanagari": "संजय उवाच ।\nएवमुक्त्वा ततो राजन्महायोगेश्वरो हरिः\nदर्शयामास पार्थाय परमं रूपमैश्वरम् ॥ ११.९ ॥", | |
"verse_text": "sañjaya uvāca\nevam uktvā tato rājan\nmahā-yogeśvaro hariḥ\ndarśayām āsa pārthāya\nparamaṁ rūpam aiśvaram", | |
"verse_text_no_samdhis": "sañjayaḥ uvāca evam uktvā tataḥ rājan mahā yoga īśvaraḥ hariḥ darśayām āsa pārthāya paramam rūpam aiśvaram" | |
}, | |
{ | |
"id": 422, | |
"title": 11.1, | |
"devanagari": "अनेकवक्त्रनयनमनेकाद्भुतदर्शनम् ।\nअनेकदिव्याभरणं दिव्यानेकोद्यतायुधम् ॥ ११.१० ॥", | |
"verse_text": "aneka-vaktra-nayanam\nanekādbhuta-darśanam\naneka-divyābharaṇaṁ\ndivyānekodyatāyudham", | |
"verse_text_no_samdhis": "aneka vaktra nayanam aneka adbhuta darśanam aneka divya ābharaṇam divya aneka udyata āyudham" | |
}, | |
{ | |
"id": 423, | |
"title": 11.11, | |
"devanagari": "दिव्यमाल्याम्बरधरं दिव्यगन्धानुलेपनम् ।\nसर्वाश्चर्यमयं देवमनन्तं विश्वतोमुखम् ॥ ११.११ ॥", | |
"verse_text": "divya-mālyāmbara-dharaṁ\ndivya-gandhānulepanam\nsarvāścarya-mayaṁ devam\nanantaṁ viśvato-mukham", | |
"verse_text_no_samdhis": "divya mālya ambara dharam divya gandha anulepanam sarva āścarya mayam devam anantam viśvataḥ mukham" | |
}, | |
{ | |
"id": 424, | |
"title": 11.12, | |
"devanagari": "दिवि सूर्यसहस्रस्य भवेद्युगपदुत्थिता ।\nयदि भाः सदृशी सा स्याद्भासस्तस्य महात्मनः ॥ ११.१२ ॥", | |
"verse_text": "divi sūrya-sahasrasya\nbhaved yugapad utthitā\nyadi bhāḥ sadṛśī sā syād\nbhāsas tasya mahātmanaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "divi sūrya sahasrasya bhavet yugapat utthitā yadi bhāḥ sadṛśī sā syāt bhāsaḥ tasya mahā ātmanaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 425, | |
"title": 11.13, | |
"devanagari": "तत्रैकस्थं जगत्कृत्स्नं प्रविभक्तमनेकधा ।\nअपश्यद्देवदेवस्य शरीरे पाण्डवस्तदा ॥ ११.१३ ॥", | |
"verse_text": "tatraika-sthaṁ jagat kṛtsnaṁ\npravibhaktam anekadhā\napaśyad deva-devasya\nśarīre pāṇḍavas tadā", | |
"verse_text_no_samdhis": "tatra eka stham jagat kṛtsnam pravibhaktam anekadhā apaśyat deva devasya śarīre pāṇḍavaḥ tadā" | |
}, | |
{ | |
"id": 426, | |
"title": 11.14, | |
"devanagari": "ततः स विस्मयाविष्टो हृष्टरोमा धनंजयः ।\nप्रणम्य शिरसा देवं कृताञ्जलिरभाषत ॥ ११.१४ ॥", | |
"verse_text": "tataḥ sa vismayāviṣṭo\nhṛṣṭa-romā dhanañ-jayaḥ\npraṇamya śirasā devaṁ\nkṛtāñjalir abhāṣata", | |
"verse_text_no_samdhis": "tataḥ saḥ vismaya āviṣṭaḥ hṛṣṭa romā dhanam jayaḥ praṇamya śirasā devam kṛta añjaliḥ abhāṣata" | |
}, | |
{ | |
"id": 427, | |
"title": 11.15, | |
"devanagari": "अर्जुन उवाच ।\nपश्यामि देवांस्तव देव देहे\nसर्वांस्तथा भूतविशेषसंघान् ।\nब्रह्माणमीशं कमलासनस्थ-\nमृषींश्च सर्वानुरगांश्च दिव्यान् ॥ ११.१५ ॥", | |
"verse_text": "arjuna uvāca\npaśyāmi devāṁs tava deva dehe\nsarvāṁs tathā bhūta-viśeṣa-saṅghān\nbrahmāṇam īśaṁ kamalāsana-stham\nṛṣīṁś ca sarvān uragāṁś ca divyān", | |
"verse_text_no_samdhis": "arjunaḥ uvāca paśyāmi devān tava deva dehe sarvān tathā bhūta viśeṣa saṅghān brahmāṇam īśam kamala āsana stham ṛṣīn ca sarvān uragān ca divyān" | |
}, | |
{ | |
"id": 428, | |
"title": 11.16, | |
"devanagari": "अनेकबाहूदरवक्त्रनेत्रं\nपश्यामि त्वां सर्वतोऽनन्तरूपम् ।\nनान्तं न मध्यं न पुनस्तवादिं\nपश्यामि विश्वेश्वर विश्वरूप ॥ ११.१६ ॥", | |
"verse_text": "aneka-bāhūdara-vaktra-netraṁ\npaśyāmi tvāṁ sarvato ’nanta-rūpam\nnāntaṁ na madhyaṁ na punas tavādiṁ\npaśyāmi viśveśvara viśva-rūpa", | |
"verse_text_no_samdhis": "aneka bāhu udara vaktra netram paśyāmi tvām sarvataḥ ananta rūpam na antam na madhyam na punaḥ tava ādim paśyāmi viśva īśvara viśva rūpa" | |
}, | |
{ | |
"id": 429, | |
"title": 11.17, | |
"devanagari": "किरीटिनं गदिनं चक्रिणं च\nतेजोराशिं सर्वतो दीप्तिमन्तम् ।\nपश्यामि त्वां दुर्निरीक्ष्यं समन्ता-\nद्दीप्तानलार्कद्युतिमप्रमेयम् ॥ ११.१७ ॥", | |
"verse_text": "kirīṭinaṁ gadinaṁ cakriṇaṁ ca\ntejo-rāśiṁ sarvato dīptimantam\npaśyāmi tvāṁ durnirīkṣyaṁ samantād\ndīptānalārka-dyutim aprameyam", | |
"verse_text_no_samdhis": "kirīṭinam gadinam cakriṇam ca tejaḥ rāśim sarvataḥ dīpti mantam paśyāmi tvām durnirīkṣyam samantāt dīpta anala arka dyutim aprameyam" | |
}, | |
{ | |
"id": 430, | |
"title": 11.18, | |
"devanagari": "त्वमक्षरं परमं वेदितव्यं\nत्वमस्य विश्वस्य परं निधानम् ।\nत्वमव्ययः शाश्वतधर्मगोप्ता\nसनातनस्त्वं पुरुषो मतो मे ॥ ११.१८ ॥", | |
"verse_text": "tvam akṣaraṁ paramaṁ veditavyaṁ\ntvam asya viśvasya paraṁ nidhānam\ntvam avyayaḥ śāśvata-dharma-goptā\nsanātanas tvaṁ puruṣo mato me", | |
"verse_text_no_samdhis": "tvam akṣaram paramam veditavyam tvam asya viśvasya param nidhānam tvam avyayaḥ śāśvata dharma goptā sanātanaḥ tvam puruṣaḥ mataḥ me" | |
}, | |
{ | |
"id": 431, | |
"title": 11.19, | |
"devanagari": "अनादिमध्यान्तमनन्तवीर्य-\nमनन्तबाहुं शशिसूर्यनेत्रम् ।\nपश्यामि त्वां दीप्तहुताशवक्त्रं\nस्वतेजसा विश्वमिदं तपन्तम् ॥ ११.१९ ॥", | |
"verse_text": "anādi-madhyāntam ananta-vīryam\nananta-bāhuṁ śaśi-sūrya-netram\npaśyāmi tvāṁ dīpta-hutāśa-vaktraṁ\nsva-tejasā viśvam idaṁ tapantam", | |
"verse_text_no_samdhis": "anādi madhya antam ananta vīryam ananta bāhum śaśi sūrya netram paśyāmi tvām dīpta hutāśa vaktram sva tejasā viśvam idam tapantam" | |
}, | |
{ | |
"id": 432, | |
"title": 11.2, | |
"devanagari": "द्यावापृथिव्योरिदमन्तरं हि\nव्याप्तं त्वयैकेन दिशश्च सर्वाः ।\nदृष्ट्वाद्भुतं रूपमुग्रं तवेदं\nलोकत्रयं प्रव्यथितं महात्मन् ॥ ११.२० ॥", | |
"verse_text": "dyāv ā-pṛthivyor idam antaraṁ hi\nvyāptaṁ tvayaikena diśaś ca sarvāḥ\ndṛṣṭvādbhutaṁ rūpam ugraṁ tavedaṁ\nloka-trayaṁ pravyathitaṁ mahātman", | |
"verse_text_no_samdhis": "dyau ā pṛthivyoḥ idam antaram hi vyāptam tvayā ekena diśaḥ ca sarvāḥ dṛṣṭvā adbhutam rūpam ugram tava idam loka trayam pravyathitam mahā ātman" | |
}, | |
{ | |
"id": 433, | |
"title": 11.21, | |
"devanagari": "अमी हि त्वां सुरसंघा विशन्ति\nकेचिद्भीताः प्राञ्जलयो गृणन्ति ।\nस्वस्तीत्युक्त्वा महर्षिसिद्धसंघाः\nस्तुवन्ति त्वां स्तुतिभिः पुष्कलाभिः ॥ ११.२१ ॥", | |
"verse_text": "amī hi tvāṁ sura-saṅghā viśanti\nkecid bhītāḥ prāñjalayo gṛṇanti\nsvastīty uktvā maharṣi-siddha-saṅghāḥ\nstuvanti tvāṁ stutibhiḥ puṣkalābhiḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "amī hi tvām sura saṅghāḥ viśanti kecit bhītāḥ prāñjalayaḥ gṛṇanti svasti iti uktvā mahā ṛṣi siddha saṅghāḥ stuvanti tvām stutibhiḥ puṣkalābhiḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 434, | |
"title": 11.22, | |
"devanagari": "रुद्रादित्या वसवो ये च साध्या\nविश्वेऽश्विनौ मरुतश्चोष्मपाश्च ।\nगन्धर्वयक्षासुरसिद्धसंघा\nवीक्षन्ते त्वां विस्मिताश्चैव सर्वे ॥ ११.२२ ॥", | |
"verse_text": "rudrādityā vasavo ye ca sādhyā\nviśve ’śvinau marutaś coṣmapāś ca\ngandharva-yakṣāsura-siddha-saṅghā\nvīkṣante tvāṁ vismitāś caiva sarve", | |
"verse_text_no_samdhis": "rudra ādityāḥ vasavaḥ ye ca sādhyāḥ viśve aśvinau marutaḥ ca uṣma pāḥ ca gandharva yakṣa asura siddha saṅghāḥ vīkṣante tvām vismitāḥ ca eva sarve" | |
}, | |
{ | |
"id": 435, | |
"title": 11.23, | |
"devanagari": "रूपं महत्ते बहुवक्त्रनेत्रं\nमहाबाहो बहुबाहूरुपादम् ।\nबहूदरं बहुदंष्ट्राकरालं\nदृष्ट्वा लोकाः प्रव्यथितास्तथाहम् ॥ ११.२३ ॥", | |
"verse_text": "rūpaṁ mahat te bahu-vaktra-netraṁ\nmahā-bāho bahu-bāhūru-pādam\nbahūdaraṁ bahu-daṁṣṭrā-karālaṁ\ndṛṣṭvā lokāḥ pravyathitās tathāham", | |
"verse_text_no_samdhis": "rūpam mahat te bahu vaktra netram mahā bāho bahu bāhu ūru pādam bahu udaram bahu daṁṣṭrā karālam dṛṣṭvā lokāḥ pravyathitāḥ tathā aham" | |
}, | |
{ | |
"id": 436, | |
"title": 11.24, | |
"devanagari": "नभःस्पृशं दीप्तमनेकवर्णं\nव्यात्ताननं दीप्तविशालनेत्रम् ।\nदृष्ट्वा हि त्वां प्रव्यथितान्तरात्मा\nधृतिं न विन्दामि शमं च विष्णो ॥ ११.२४ ॥", | |
"verse_text": "nabhaḥ-spṛśaṁ dīptam aneka-varṇaṁ\nvyāttānanaṁ dīpta-viśāla-netram\ndṛṣṭvā hi tvāṁ pravyathitāntar-ātmā\ndhṛtiṁ na vindāmi śamaṁ ca viṣṇo", | |
"verse_text_no_samdhis": "nabhaḥ spṛśam dīptam aneka varṇam vyātta ānanam dīpta viśāla netram dṛṣṭvā hi tvām pravyathita antaḥ ātmā dhṛtim na vindāmi śamam ca viṣṇo" | |
}, | |
{ | |
"id": 437, | |
"title": 11.25, | |
"devanagari": "दंष्ट्राकरालानि च ते मुखानि\nदृष्ट्वैव कालानलसन्निभानि ।\nदिशो न जाने न लभे च शर्म\nप्रसीद देवेश जगन्निवास ॥ ११.२५ ॥", | |
"verse_text": "daṁṣṭrā-karālāni ca te mukhāni\ndṛṣṭvaiva kālānala-sannibhāni\ndiśo na jāne na labhe ca śarma\nprasīda deveśa jagan-nivāsa", | |
"verse_text_no_samdhis": "daṁṣṭrā karālāni ca te mukhāni dṛṣṭvā eva kāla anala sannibhāni diśaḥ na jāne na labhe ca śarma prasīda deva īśa jagat nivāsa" | |
}, | |
{ | |
"id": 438, | |
"title": 11.26, | |
"devanagari": "अमी च त्वां धृतराष्ट्रस्य पुत्राः\nसर्वे सहैवावनिपालसंघैः ।\nभीष्मो द्रोणः सूतपुत्रस्तथासौ\nसहास्मदीयैरपि योधमुख्यैः ॥ ११.२६ ॥", | |
"verse_text": "amī ca tvāṁ dhṛtarāṣṭrasya putrāḥ\nsarve sahaivāvani-pāla-saṅghaiḥ\nbhīṣmo droṇaḥ sūta-putras tathāsau\nsahāsmadīyair api yodha-mukhyaiḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "amī ca tvām dhṛtarāṣṭrasya putrāḥ sarve saha eva avani pāla saṅghaiḥ bhīṣmaḥ droṇaḥ sūta putraḥ tathā asau saha asmadīyaiḥ api yodha mukhyaiḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 439, | |
"title": 11.27, | |
"devanagari": "वक्त्राणि ते त्वरमाणा विशन्ति\nदंष्ट्राकरालानि भयानकानि ।\nकेचिद्विलग्ना दशनान्तरेषु\nसंदृश्यन्ते चूर्णितैरुत्तमाङ्गैः ॥ ११.२७ ॥", | |
"verse_text": "vaktrāṇi te tvaramāṇā viśanti\ndaṁṣṭrā-karālāni bhayānakāni\nkecid vilagnā daśanāntareṣu\nsandṛśyante cūrṇitair uttamāṅgaiḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "vaktrāṇi te tvaramāṇāḥ viśanti daṁṣṭrā karālāni bhayānakāni kecit vilagnāḥ daśana antareṣu sandṛśyante cūrṇitaiḥ uttama aṅgaiḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 440, | |
"title": 11.28, | |
"devanagari": "यथा नदीनां बहवोऽम्बुवेगाः\nसमुद्रमेवाभिमुखा द्रवन्ति ।\nतथा तवामी नरलोकवीरा\nविशन्ति वक्त्राण्यभिविज्वलन्ति ॥ ११.२८ ॥", | |
"verse_text": "yathā nadīnāṁ bahavo ’mbu-vegāḥ\nsamudram evābhimukhā dravanti\ntathā tavāmī nara-loka-vīrā\nviśanti vaktrāṇy abhivijvalanti", | |
"verse_text_no_samdhis": "yathā nadīnām bahavaḥ ambu vegāḥ samudram eva abhimukhāḥ dravanti tathā tava amī nara loka vīrāḥ viśanti vaktrāṇi abhivijvalanti" | |
}, | |
{ | |
"id": 441, | |
"title": 11.29, | |
"devanagari": "यथा प्रदीप्तं ज्वलनं पतङ्गा\nविशन्ति नाशाय समृद्धवेगाः ।\nतथैव नाशाय विशन्ति लोका-\nस्तवापि वक्त्राणि समृद्धवेगाः ॥ ११.२९ ॥", | |
"verse_text": "yathā pradīptaṁ jvalanaṁ pataṅgā\nviśanti nāśāya samṛddha-vegāḥ\ntathaiva nāśāya viśanti lokās\ntavāpi vaktrāṇi samṛddha-vegāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "yathā pradīptam jvalanam pataṅgāḥ viśanti nāśāya samṛddha vegāḥ tathā eva nāśāya viśanti lokāḥ tava api vaktrāṇi samṛddha vegāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 442, | |
"title": 11.3, | |
"devanagari": "लेलिह्यसे ग्रसमानः समन्ता-\nल्लोकान्समग्रान्वदनैर्ज्वलद्भिः ।\nतेजोभिरापूर्य जगत्समग्रं\nभासस्तवोग्राः प्रतपन्ति विष्णो ॥ ११.३० ॥", | |
"verse_text": "lelihyase grasamānaḥ samantāl\nlokān samagrān vadanair jvaladbhiḥ\ntejobhir āpūrya jagat samagraṁ\nbhāsas tavogrāḥ pratapanti viṣṇo", | |
"verse_text_no_samdhis": "lelihyase grasamānaḥ samantāt lokān samagrān vadanaiḥ jvaladbhiḥ tejobhiḥ āpūrya jagat samagram bhāsaḥ tava ugrāḥ pratapanti viṣṇo" | |
}, | |
{ | |
"id": 443, | |
"title": 11.31, | |
"devanagari": "आख्याहि मे को भवानुग्ररूपो\nनमोऽस्तु ते देववर प्रसीद ।\nविज्ञातुमिच्छामि भवन्तमाद्यं\nन हि प्रजानामि तव प्रवृत्तिम् ॥ ११.३१ ॥", | |
"verse_text": "ākhyāhi me ko bhavān ugra-rūpo\nnamo ’stu te deva-vara prasīda\nvijñātum icchāmi bhavantam ādyaṁ\nna hi prajānāmi tava pravṛttim", | |
"verse_text_no_samdhis": "ākhyāhi me kaḥ bhavān ugra rūpaḥ namaḥ astu te deva vara prasīda vijñātum icchāmi bhavantam ādyam na hi prajānāmi tava pravṛttim" | |
}, | |
{ | |
"id": 444, | |
"title": 11.32, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nकालोऽस्मि लोकक्षयकृत्प्रवृद्धो\nलोकान्समाहर्तुमिह प्रवृत्तः ।\nऋतेऽपि त्वां न भविष्यन्ति सर्वे\nयेऽवस्थिताः प्रत्यनीकेषु योधाः ॥ ११.३२ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nkālo ’smi loka-kṣaya-kṛt pravṛddho\nlokān samāhartum iha pravṛttaḥ\nṛte ’pi tvāṁ na bhaviṣyanti sarve\nye ’vasthitāḥ praty-anīkeṣu yodhāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca kālaḥ asmi loka kṣaya kṛt pravṛddhaḥ lokān samāhartum iha pravṛttaḥ ṛte api tvām na bhaviṣyanti sarve ye avasthitāḥ prati anīkeṣu yodhāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 445, | |
"title": 11.33, | |
"devanagari": "तस्मात्त्वमुत्तिष्ठ यशो लभस्व\nजित्वा शत्रून् भुङ्क्ष्व राज्यं समृद्धम् ।\nमयैवैते निहताः पूर्वमेव\nनिमित्तमात्रं भव सव्यसाचिन् ॥ ११.३३ ॥", | |
"verse_text": "tasmāt tvam uttiṣṭha yaśo labhasva\njitvā śatrūn bhuṅkṣva rājyaṁ samṛddham\nmayaivaite nihatāḥ pūrvam eva\nnimitta-mātraṁ bhava savya-sācin", | |
"verse_text_no_samdhis": "tasmāt tvam uttiṣṭha yaśaḥ labhasva jitvā śatrūn bhuṅkṣva rājyam samṛddham mayā eva ete nihatāḥ pūrvam eva nimitta mātram bhava savya sācin" | |
}, | |
{ | |
"id": 446, | |
"title": 11.34, | |
"devanagari": "द्रोणं च भीष्मं च जयद्रथं च\nकर्णं तथान्यानपि योधवीरान् ।\nमया हतांस्त्वं जहि मा व्यथिष्ठा\nयुध्यस्व जेतासि रणे सपत्नान् ॥ ११.३४ ॥", | |
"verse_text": "droṇaṁ ca bhīṣmaṁ ca jayadrathaṁ ca\nkarṇaṁ tathānyān api yodha-vīrān\nmayā hatāṁs tvaṁ jahi mā vyathiṣṭhā\nyudhyasva jetāsi raṇe sapatnān", | |
"verse_text_no_samdhis": "droṇam ca bhīṣmam ca jayadratham ca karṇam tathā anyān api yodha vīrān mayā hatān tvam jahi mā vyathiṣṭhāḥ yudhyasva jetā asi raṇe sapatnān" | |
}, | |
{ | |
"id": 447, | |
"title": 11.35, | |
"devanagari": "संजय उवाच ।\nएतच्छ्रुत्वा वचनं केशवस्य\nकृताञ्जलिर्वेपमानः किरीटी ।\nनमस्कृत्वा भूय एवाह कृष्णं\nसगद्गदं भीतभीतः प्रणम्य ॥ ११.३५ ॥", | |
"verse_text": "sañjaya uvāca\netac chrutvā vacanaṁ keśavasya\nkṛtāñjalir vepamānaḥ kirīṭī\nnamaskṛtvā bhūya evāha kṛṣṇaṁ\nsa-gadgadaṁ bhīta-bhītaḥ praṇamya", | |
"verse_text_no_samdhis": "sañjayaḥ uvāca etat śrutvā vacanam keśavasya kṛta añjaliḥ vepamānaḥ kirīṭī namaskṛtvā bhūyaḥ eva āha kṛṣṇam sa gadgadam bhīta bhītaḥ praṇamya" | |
}, | |
{ | |
"id": 448, | |
"title": 11.36, | |
"devanagari": "अर्जुन उवाच ।\nस्थाने हृषीकेश तव प्रकीर्त्या\nजगत्प्रहृष्यत्यनुरज्यते च ।\nरक्षांसि भीतानि दिशो द्रवन्ति\nसर्वे नमस्यन्ति च सिद्धसंघाः ॥ ११.३६ ॥", | |
"verse_text": "arjuna uvāca\nsthāne hṛṣīkeśa tava prakīrtyā\njagat prahṛṣyaty anurajyate ca\nrakṣāṁsi bhītāni diśo dravanti\nsarve namasyanti ca siddha-saṅghāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "arjunaḥ uvāca sthāne hṛṣīka īśa tava prakīrtyā jagat prahṛṣyati anurajyate ca rakṣāṁsi bhītāni diśaḥ dravanti sarve namasyanti ca siddha saṅghāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 449, | |
"title": 11.37, | |
"devanagari": "कस्माच्च ते न नमेरन्महात्मन्\nगरीयसे ब्रह्मणोऽप्यादिकर्त्रे ।\nअनन्त देवेश जगन्निवास\nत्वमक्षरं सदसत्तत्परं यत् ॥ ११.३७ ॥", | |
"verse_text": "kasmāc ca te na nameran mahātman\ngarīyase brahmaṇo ’py ādi-kartre\nananta deveśa jagan-nivāsa\ntvam akṣaraṁ sad-asat tat paraṁ yat", | |
"verse_text_no_samdhis": "kasmāt ca te na nameran mahā ātman garīyase brahmaṇaḥ api ādi kartre ananta deva īśa jagat nivāsa tvam akṣaram sat asat tat param yat" | |
}, | |
{ | |
"id": 450, | |
"title": 11.38, | |
"devanagari": "त्वमादिदेवः पुरुषः पुराण-\nस्त्वमस्य विश्वस्य परं निधानम् ।\nवेत्तासि वेद्यं च परं च धाम\nत्वया ततं विश्वमनन्तरूप ॥ ११.३८ ॥", | |
"verse_text": "tvam ādi-devaḥ puruṣaḥ purāṇas\ntvam asya viśvasya paraṁ nidhānam\nvettāsi vedyaṁ ca paraṁ ca dhāma\ntvayā tataṁ viśvam ananta-rūpa", | |
"verse_text_no_samdhis": "tvam ādi devaḥ puruṣaḥ purāṇaḥ tvam asya viśvasya param nidhānam vettā asi vedyam ca param ca dhāma tvayā tatam viśvam ananta rūpa" | |
}, | |
{ | |
"id": 451, | |
"title": 11.39, | |
"devanagari": "वायुर्यमोऽग्निर्वरुणः शशाङ्कः\nप्रजापतिस्त्वं प्रपितामहश्च ।\nनमो नमस्तेऽस्तु सहस्रकृत्वः\nपुनश्च भूयोऽपि नमो नमस्ते ॥ ११.३९ ॥", | |
"verse_text": "vāyur yamo ’gnir varuṇaḥ śaśāṅkaḥ\nprajāpatis tvaṁ prapitāmahaś ca\nnamo namas te ’stu sahasra-kṛtvaḥ\npunaś ca bhūyo ’pi namo namas te", | |
"verse_text_no_samdhis": "vāyuḥ yamaḥ agniḥ varuṇaḥ śaśa aṅkaḥ prajāpatiḥ tvam prapitāmahaḥ ca namaḥ namaḥ te astu sahasra kṛtvaḥ punaḥ ca bhūyaḥ api namaḥ namaḥ te" | |
}, | |
{ | |
"id": 452, | |
"title": 11.4, | |
"devanagari": "नमः पुरस्तादथ पृष्ठतस्ते\nनमोऽस्तु ते सर्वत एव सर्व ।\nअनन्तवीर्यामितविक्रमस्त्वं\nसर्वं समाप्नोषि ततोऽसि सर्वः ॥ ११.४० ॥", | |
"verse_text": "namaḥ purastād atha pṛṣṭhatas te\nnamo ’stu te sarvata eva sarva\nananta-vīryāmita-vikramas tvaṁ\nsarvaṁ samāpnoṣi tato ’si sarvaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "namaḥ purastāt atha pṛṣṭhataḥ te namaḥ astu te sarvataḥ eva sarva ananta vīrya amita vikramaḥ tvam sarvam samāpnoṣi tataḥ asi sarvaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 453, | |
"title": 11.41, | |
"devanagari": "सखेति मत्वा प्रसभं यदुक्तं\nहे कृष्ण हे यादव हे सखेति ।\nअजानता महिमानं तवेदं\nमया प्रमादात्प्रणयेन वापि ॥ ११.४१ ॥", | |
"verse_text": "sakheti matvā prasabhaṁ yad uktaṁ\nhe kṛṣṇa he yādava he sakheti\najānatā mahimānaṁ tavedaṁ\nmayā pramādāt praṇayena vāpi", | |
"verse_text_no_samdhis": "sakhā iti matvā prasabham yat uktam he kṛṣṇa he yādava he sakhe iti ajānatā mahimānam tava idam mayā pramādāt praṇayena vā api" | |
}, | |
{ | |
"id": 454, | |
"title": 11.42, | |
"devanagari": "यच्चावहासार्थमसत्कृतोऽसि\nविहारशय्यासनभोजनेषु ।\nएकोऽथवाप्यच्युत तत्समक्षं\nतत्क्षामये त्वामहमप्रमेयम् ॥ ११.४२ ॥", | |
"verse_text": "yac cāvahāsārtham asat-kṛto ’si\nvihāra-śayyāsana-bhojaneṣu\neko ’tha vāpy acyuta tat-samakṣaṁ\ntat kṣāmaye tvām aham aprameyam", | |
"verse_text_no_samdhis": "yat ca avahāsa artham asat kṛtaḥ asi vihāra śayyā āsana bhojaneṣu ekaḥ atha vā api acyuta tat samakṣam tat kṣāmaye tvām aham aprameyam" | |
}, | |
{ | |
"id": 455, | |
"title": 11.43, | |
"devanagari": "पितासि लोकस्य चराचरस्य\nत्वमस्य पूज्यश्च गुरुर्गरीयान् ।\nन त्वत्समोऽस्त्यभ्यधिकः कुतोऽन्यो\nलोकत्रयेऽप्यप्रतिमप्रभाव ॥ ११.४३ ॥", | |
"verse_text": "pitāsi lokasya carācarasya\ntvam asya pūjyaś ca gurur garīyān\nna tvat-samo ’sty abhyadhikaḥ kuto ’nyo\nloka-traye ’py apratima-prabhāva", | |
"verse_text_no_samdhis": "pitā asi lokasya cara acarasya tvam asya pūjyaḥ ca guruḥ garīyān na tvat samaḥ asti abhyadhikaḥ kutaḥ anyaḥ loka traye api apratima prabhāva" | |
}, | |
{ | |
"id": 456, | |
"title": 11.44, | |
"devanagari": "तस्मात्प्रणम्य प्रणिधाय कायं\nप्रसादये त्वामहमीशमीड्यम् ।\nपितेव पुत्रस्य सखेव सख्युः\nप्रियः प्रियायार्हसि देव सोढुम् ॥ ११.४४ ॥", | |
"verse_text": "tasmāt praṇamya praṇidhāya kāyaṁ\nprasādaye tvām aham īśam īḍyam\npiteva putrasya sakheva sakhyuḥ\npriyaḥ priyāyārhasi deva soḍhum", | |
"verse_text_no_samdhis": "tasmāt praṇamya praṇidhāya kāyam prasādaye tvām aham īśam īḍyam pitā iva putrasya sakhā iva sakhyuḥ priyaḥ priyāyāḥ arhasi deva soḍhum" | |
}, | |
{ | |
"id": 457, | |
"title": 11.45, | |
"devanagari": "अदृष्टपूर्वं हृषितोऽस्मि दृष्ट्वा\nभयेन च प्रव्यथितं मनो मे ।\nतदेव मे दर्शय देव रूपं\nप्रसीद देवेश जगन्निवास ॥ ११.४५ ॥", | |
"verse_text": "adṛṣṭa-pūrvaṁ hṛṣito ’smi dṛṣṭvā\nbhayena ca pravyathitaṁ mano me\ntad eva me darśaya deva rūpaṁ\nprasīda deveśa jagan-nivāsa", | |
"verse_text_no_samdhis": "adṛṣṭa pūrvam hṛṣitaḥ asmi dṛṣṭvā bhayena ca pravyathitam manaḥ me tat eva me darśaya deva rūpam prasīda deva īśa jagat nivāsa" | |
}, | |
{ | |
"id": 458, | |
"title": 11.46, | |
"devanagari": "किरीटिनं गदिनं चक्रहस्त-\nमिच्छामि त्वां द्रष्टुमहं तथैव ।\nतेनैव रूपेण चतुर्भुजेन\nसहस्रबाहो भव विश्वमूर्ते ॥ ११.४६ ॥", | |
"verse_text": "kirīṭinaṁ gadinaṁ cakra-hastam\nicchāmi tvāṁ draṣṭum ahaṁ tathaiva\ntenaiva rūpeṇa catur-bhujena\nsahasra-bāho bhava viśva-mūrte", | |
"verse_text_no_samdhis": "kirīṭinam gadinam cakra hastam icchāmi tvām draṣṭum aham tathā eva tena eva rūpeṇa catuḥ bhujena sahasra bāho bhava viśva mūrte" | |
}, | |
{ | |
"id": 459, | |
"title": 11.47, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nमया प्रसन्नेन तवार्जुनेदं\nरूपं परं दर्शितमात्मयोगात् ।\nतेजोमयं विश्वमनन्तमाद्यं\nयन्मे त्वदन्येन न दृष्टपूर्वम् ॥ ११.४७ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nmayā prasannena tavārjunedaṁ\nrūpaṁ paraṁ darśitam ātma-yogāt\ntejo-mayaṁ viśvam anantam ādyaṁ\nyan me tvad anyena na dṛṣṭa-pūrvam", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca mayā prasannena tava arjuna idam rūpam param darśitam ātma yogāt tejaḥ mayam viśvam anantam ādyam yat me tvat anyena na dṛṣṭa pūrvam" | |
}, | |
{ | |
"id": 460, | |
"title": 11.48, | |
"devanagari": "न वेदयज्ञाध्ययनैर्न दानै-\nर्न च क्रियाभिर्न तपोभिरुग्रैः ।\nएवंरूपः शक्य अहं नृलोके\nद्रष्टुं त्वदन्येन कुरुप्रवीर ॥ ११.४८ ॥", | |
"verse_text": "na veda-yajñādhyayanair na dānair\nna ca kriyābhir na tapobhir ugraiḥ\nevaṁ-rūpaḥ śakya ahaṁ nṛ-loke\ndraṣṭuṁ tvad anyena kuru-pravīra", | |
"verse_text_no_samdhis": "na veda yajña adhyayanaiḥ na dānaiḥ na ca kriyābhiḥ na tapobhiḥ ugraiḥ evam rūpaḥ śakyaḥ aham nṛ loke draṣṭum tvat anyena kuru pravīra" | |
}, | |
{ | |
"id": 461, | |
"title": 11.49, | |
"devanagari": "मा ते व्यथा मा च विमूढभावो\nदृष्ट्वा रूपं घोरमीदृङ्ममेदम् ।\nव्यपेतभीः प्रीतमनाः पुनस्त्वं\nतदेव मे रूपमिदं प्रपश्य ॥ ११.४९ ॥", | |
"verse_text": "mā te vyathā mā ca vimūḍha-bhāvo\ndṛṣṭvā rūpaṁ ghoram īdṛṅ mamedam\nvyapeta-bhīḥ prīta-manāḥ punas tvaṁ\ntad eva me rūpam idaṁ prapaśya", | |
"verse_text_no_samdhis": "mā te vyathā mā ca vimūḍha bhāvaḥ dṛṣṭvā rūpam ghoram īdṛk mama idam vyapeta bhīḥ prīta manāḥ punaḥ tvam tat eva me rūpam idam prapaśya" | |
}, | |
{ | |
"id": 462, | |
"title": 11.5, | |
"devanagari": "संजय उवाच ।\nइत्यर्जुनं वासुदेवस्तथोक्त्वा\nस्वकं रूपं दर्शयामास भूयः ।\nआश्वासयामास च भीतमेनं\nभूत्वा पुनः सौम्यवपुर्महात्मा ॥ ११.५० ॥", | |
"verse_text": "sañjaya uvāca\nity arjunaṁ vāsudevas tathoktvā\nsvakaṁ rūpaṁ darśayām āsa bhūyaḥ\nāśvāsayām āsa ca bhītam enaṁ\nbhūtvā punaḥ saumya-vapur mahātmā", | |
"verse_text_no_samdhis": "sañjayaḥ uvāca iti arjunam vāsudevaḥ tathā uktvā svakam rūpam darśayām āsa bhūyaḥ āśvāsayām āsa ca bhītam enam bhūtvā punaḥ saumya vapuḥ mahā ātmā" | |
}, | |
{ | |
"id": 463, | |
"title": 11.51, | |
"devanagari": "अर्जुन उवाच ।\nदृष्ट्वेदं मानुषं रूपं तव सौम्यं जनार्दन\nइदानीमस्मि संवृत्तः सचेताः प्रकृतिं गतः ॥ ११.५१ ॥", | |
"verse_text": "arjuna uvāca\ndṛṣṭvedaṁ mānuṣaṁ rūpaṁ\ntava saumyaṁ janārdana\nidānīm asmi saṁvṛttaḥ\nsa-cetāḥ prakṛtiṁ gataḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "arjunaḥ uvāca dṛṣṭvā idam mānuṣam rūpam tava saumyam janārdana idānīm asmi saṁvṛttaḥ sa cetāḥ prakṛtim gataḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 464, | |
"title": 11.52, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nसुदुर्दर्शमिदं रूपं दृष्टवानसि यन्मम\nदेवा अप्यस्य रूपस्य नित्यं दर्शनकाङ्क्षिणः ॥ ११.५२ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nsu-durdarśam idaṁ rūpaṁ\ndṛṣṭavān asi yan mama\ndevā apy asya rūpasya\nnityaṁ darśana-kāṅkṣiṇaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca su durdarśam idam rūpam dṛṣṭavān asi yat mama devāḥ api asya rūpasya nityam darśana kāṅkṣiṇaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 465, | |
"title": 11.53, | |
"devanagari": "नाहं वेदैर्न तपसा न दानेन न चेज्यया ।\nशक्य एवंविधो द्रष्टुं दृष्टवानसि मां यथा ॥ ११.५३ ॥", | |
"verse_text": "nāhaṁ vedair na tapasā\nna dānena na cejyayā\nśakya evaṁ-vidho draṣṭuṁ\ndṛṣṭavān asi māṁ yathā", | |
"verse_text_no_samdhis": "na aham vedaiḥ na tapasā na dānena na ca ijyayā śakyaḥ evam vidhaḥ draṣṭum dṛṣṭavān asi mām yathā" | |
}, | |
{ | |
"id": 466, | |
"title": 11.54, | |
"devanagari": "भक्त्या त्वनन्यया शक्य अहमेवंविधोऽर्जुन ।\nज्ञातुं द्रष्टुं च तत्त्वेन प्रवेष्टुं च परंतप ॥ ११.५४ ॥", | |
"verse_text": "bhaktyā tv ananyayā śakya\naham evaṁ-vidho ’rjuna\njñātuṁ draṣṭuṁ ca tattvena\npraveṣṭuṁ ca paran-tapa", | |
"verse_text_no_samdhis": "bhaktyā tu ananyayā śakyaḥ aham evam vidhaḥ arjuna jñātum draṣṭum ca tattvena praveṣṭum ca param tapa" | |
}, | |
{ | |
"id": 467, | |
"title": 11.55, | |
"devanagari": "मत्कर्मकृन्मत्परमो मद्भक्तः सङ्गवर्जितः ।\nनिर्वैरः सर्वभूतेषु यः स मामेति पाण्डव ॥ ११.५५ ॥", | |
"verse_text": "mat-karma-kṛn mat-paramo\nmad-bhaktaḥ saṅga-varjitaḥ\nnirvairaḥ sarva-bhūteṣu\nyaḥ sa mām eti pāṇḍava", | |
"verse_text_no_samdhis": "mat karma kṛt mat paramaḥ mat bhaktaḥ saṅga varjitaḥ nirvairaḥ sarva bhūteṣu yaḥ saḥ mām eti pāṇḍava" | |
}, | |
{ | |
"id": 468, | |
"title": 12.1, | |
"devanagari": "अर्जुन उवाच ।\nएवं सततयुक्ता ये भक्तास्त्वां पर्युपासते\nये चाप्यक्षरमव्यक्तं तेषां के योगवित्तमाः ॥ १२.१ ॥", | |
"verse_text": "arjuna uvāca\nevaṁ satata-yuktā ye\nbhaktās tvāṁ paryupāsate\nye cāpy akṣaram avyaktaṁ\nteṣāṁ ke yoga-vittamāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "arjunaḥ uvāca evam satata yuktāḥ ye bhaktāḥ tvām paryupāsate ye ca api akṣaram avyaktam teṣām ke yoga vit tamāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 469, | |
"title": 12.2, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nमय्यावेश्य मनो ये मां नित्ययुक्ता उपासते\nश्रद्धया परयोपेतास्ते मे युक्ततमा मताः ॥ १२.२ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nmayy āveśya mano ye māṁ\nnitya-yuktā upāsate\nśraddhayā parayopetās\nte me yukta-tamā matāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca mayi āveśya manaḥ ye mām nitya yuktāḥ upāsate śraddhayā parayā upetāḥ te me yukta tamāḥ matāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 470, | |
"title": 12.3, | |
"devanagari": "ये त्वक्षरमनिर्देश्यमव्यक्तं पर्युपासते ।\nसर्वत्रगमचिन्त्यं च कूटस्थमचलं ध्रुवम् ॥ १२.३ ॥", | |
"verse_text": "ye tv akṣaram anirdeśyam\navyaktaṁ paryupāsate\nsarvatra-gam acintyaṁ ca\nkūṭa-stham acalaṁ dhruvam", | |
"verse_text_no_samdhis": "ye tu akṣaram anirdeśyam avyaktam paryupāsate sarvatra gam acintyam ca kūṭa stham acalam dhruvam" | |
}, | |
{ | |
"id": 471, | |
"title": 12.4, | |
"devanagari": "संनियम्येन्द्रियग्रामं सर्वत्र समबुद्धयः ।\nते प्राप्नुवन्ति मामेव सर्वभूतहिते रताः ॥ १२.४ ॥", | |
"verse_text": "sanniyamyendriya-grāmaṁ\nsarvatra sama-buddhayaḥ\nte prāpnuvanti mām eva\nsarva-bhūta-hite ratāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "sanniyamya indriya grāmam sarvatra sama buddhayaḥ te prāpnuvanti mām eva sarva bhūta hite ratāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 472, | |
"title": 12.5, | |
"devanagari": "क्लेशोऽधिकतरस्तेषामव्यक्तासक्तचेतसाम् ।\nअव्यक्ता हि गतिर्दुःखं देहवद्भिरवाप्यते ॥ १२.५ ॥", | |
"verse_text": "kleśo ’dhika-taras teṣām\navyaktāsakta-cetasām\navyaktā hi gatir duḥkhaṁ\ndehavadbhir avāpyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "kleśaḥ adhika taraḥ teṣām avyakta āsakta cetasām avyaktā hi gatiḥ duḥkham deha vadbhiḥ avāpyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 473, | |
"title": 12.6, | |
"devanagari": "ये तु सर्वाणि कर्माणि मयि संन्यस्य मत्पराः ।\nअनन्येनैव योगेन मां ध्यायन्त उपासते ॥ १२.६ ॥", | |
"verse_text": "ye tu sarvāṇi karmāṇi\nmayi sannyasya mat-parāḥ\nananyenaiva yogena\nmāṁ dhyāyanta upāsate", | |
"verse_text_no_samdhis": "ye tu sarvāṇi karmāṇi mayi sannyasya mat parāḥ ananyena eva yogena mām dhyāyantaḥ upāsate" | |
}, | |
{ | |
"id": 474, | |
"title": 12.7, | |
"devanagari": "तेषामहं समुद्धर्ता मृत्युसंसारसागरात् ।\nभवामि न चिरात्पार्थ मय्यावेशितचेतसाम् ॥ १२.७ ॥", | |
"verse_text": "teṣām ahaṁ samuddhartā\nmṛtyu-saṁsāra-sāgarāt\nbhavāmi na cirāt pārtha\nmayy āveśita-cetasām", | |
"verse_text_no_samdhis": "teṣām aham samuddhartā mṛtyu saṁsāra sāgarāt bhavāmi na cirāt pārtha mayi āveśita cetasām" | |
}, | |
{ | |
"id": 475, | |
"title": 12.8, | |
"devanagari": "मय्येव मन आधत्स्व मयि बुद्धिं निवेशय ।\nनिवसिष्यसि मय्येव अत ऊर्ध्वं न संशयः ॥ १२.८ ॥", | |
"verse_text": "mayy eva mana ādhatsva\nmayi buddhiṁ niveśaya\nnivasiṣyasi mayy eva\nata ūrdhvaṁ na saṁśayaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "mayi eva manaḥ ādhatsva mayi buddhim niveśaya nivasiṣyasi mayi eva ataḥ ūrdhvam na saṁśayaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 476, | |
"title": 12.9, | |
"devanagari": "अथ चित्तं समाधातुं न शक्नोषि मयि स्थिरम् ।\nअभ्यासयोगेन ततो मामिच्छाप्तुं धनंजय ॥ १२.९ ॥", | |
"verse_text": "atha cittaṁ samādhātuṁ\nna śaknoṣi mayi sthiram\nabhyāsa-yogena tato\nmām icchāptuṁ dhanañ-jaya", | |
"verse_text_no_samdhis": "atha cittam samādhātum na śaknoṣi mayi sthiram abhyāsa yogena tataḥ mām icchā āptum dhanam jaya" | |
}, | |
{ | |
"id": 477, | |
"title": 12.1, | |
"devanagari": "अभ्यासेऽप्यसमर्थोऽसि मत्कर्मपरमो भव ।\nमदर्थमपि कर्माणि कुर्वन्सिद्धिमवाप्स्यसि ॥ १२.१० ॥", | |
"verse_text": "abhyāse ’py asamartho ’si\nmat-karma-paramo bhava\nmad-artham api karmāṇi\nkurvan siddhim avāpsyasi", | |
"verse_text_no_samdhis": "abhyāse api asamarthaḥ asi mat karma paramaḥ bhava mat artham api karmāṇi kurvan siddhim avāpsyasi" | |
}, | |
{ | |
"id": 478, | |
"title": 12.11, | |
"devanagari": "अथैतदप्यशक्तोऽसि कर्तुं मद्योगमाश्रितः ।\nसर्वकर्मफलत्यागं ततः कुरु यतात्मवान् ॥ १२.११ ॥", | |
"verse_text": "athaitad apy aśakto ’si\nkartuṁ mad-yogam āśritaḥ\nsarva-karma-phala-tyāgaṁ\ntataḥ kuru yatātmavān", | |
"verse_text_no_samdhis": "atha etat api aśaktaḥ asi kartum mat yogam āśritaḥ sarva karma phala tyāgam tataḥ kuru yata ātma vān" | |
}, | |
{ | |
"id": 479, | |
"title": 12.12, | |
"devanagari": "श्रेयो हि ज्ञानमभ्यासाज्ज्ञानाद्ध्यानं विशिष्यते ।\nध्यानात्कर्मफलत्यागस्त्यागाच्छान्तिरनन्तरम् ॥ १२.१२ ॥", | |
"verse_text": "śreyo hi jñānam abhyāsāj\njñānād dhyānaṁ viśiṣyate\ndhyānāt karma-phala-tyāgas\ntyāgāc chāntir anantaram", | |
"verse_text_no_samdhis": "śreyaḥ hi jñānam abhyāsāt jñānāt dhyānam viśiṣyate dhyānāt karma phala tyāgaḥ tyāgāt śāntiḥ anantaram" | |
}, | |
{ | |
"id": 480, | |
"title": 12.13, | |
"devanagari": "अद्वेष्टा सर्वभूतानां मैत्रः करुण एव च ।\nनिर्ममो निरहंकारः समदुःखसुखः क्षमी ॥ १२.१३ ॥", | |
"verse_text": "adveṣṭā sarva-bhūtānāṁ\nmaitraḥ karuṇa eva ca\nnirmamo nirahaṅkāraḥ\nsama-duḥkha-sukhaḥ kṣamī", | |
"verse_text_no_samdhis": "adveṣṭā sarva bhūtānām maitraḥ karuṇaḥ eva ca nirmamaḥ nirahaṅkāraḥ sama duḥkha sukhaḥ kṣamī" | |
}, | |
{ | |
"id": 481, | |
"title": 12.14, | |
"devanagari": "संतुष्टः सततं योगी यतात्मा दृढनिश्चयः ।\nमय्यर्पितमनोबुद्धिर्यो मद्भक्तः स मे प्रियः ॥ १२.१४ ॥", | |
"verse_text": "santuṣṭaḥ satataṁ yogī\nyatātmā dṛḍha-niścayaḥ\nmayy arpita-mano-buddhir\nyo mad-bhaktaḥ sa me priyaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "santuṣṭaḥ satatam yogī yata ātmā dṛḍha niścayaḥ mayi arpita manaḥ buddhiḥ yaḥ mat bhaktaḥ saḥ me priyaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 482, | |
"title": 12.15, | |
"devanagari": "यस्मान्नोद्विजते लोको लोकान्नोद्विजते च यः ।\nहर्षामर्षभयोद्वेगैर्मुक्तो यः स च मे प्रियः ॥ १२.१५ ॥", | |
"verse_text": "yasmān nodvijate loko\nlokān nodvijate ca yaḥ\nharṣāmarṣa-bhayodvegair\nmukto yaḥ sa ca me priyaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "yasmāt na udvijate lokaḥ lokāt na udvijate ca yaḥ harṣa amarṣa bhaya udvegaiḥ muktaḥ yaḥ saḥ ca me priyaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 483, | |
"title": 12.16, | |
"devanagari": "अनपेक्षः शुचिर्दक्ष उदासीनो गतव्यथः ।\nसर्वारम्भपरित्यागी यो मद्भक्तः स मे प्रियः ॥ १२.१६ ॥", | |
"verse_text": "anapekṣaḥ śucir dakṣa\nudāsīno gata-vyathaḥ\nsarvārambha-parityāgī\nyo mad-bhaktaḥ sa me priyaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "anapekṣaḥ śuciḥ dakṣaḥ udāsīnaḥ gata vyathaḥ sarva ārambha parityāgī yaḥ mat bhaktaḥ saḥ me priyaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 484, | |
"title": 12.17, | |
"devanagari": "यो न हृष्यति न द्वेष्टि न शोचति न काङ्क्षति ।\nशुभाशुभपरित्यागी भक्तिमान्यः स मे प्रियः ॥ १२.१७ ॥", | |
"verse_text": "yo na hṛṣyati na dveṣṭi\nna śocati na kāṅkṣati\nśubhāśubha-parityāgī\nbhaktimān yaḥ sa me priyaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "yaḥ na hṛṣyati na dveṣṭi na śocati na kāṅkṣati śubha aśubha parityāgī bhakti mān yaḥ saḥ me priyaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 485, | |
"title": 12.18, | |
"devanagari": "समः शत्रौ च मित्रे च तथा मानापमानयोः ।\nशीतोष्णसुखदुःखेषु समः सङ्गविवर्जितः ॥ १२.१८ ॥", | |
"verse_text": "samaḥ śatrau ca mitre ca\ntathā mānāpamānayoḥ\nśītoṣṇa-sukha-duḥkheṣu\nsamaḥ saṅga-vivarjitaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "samaḥ śatrau ca mitre ca tathā māna apamānayoḥ śīta uṣṇa sukha duḥkheṣu samaḥ saṅga vivarjitaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 486, | |
"title": 12.19, | |
"devanagari": "तुल्यनिन्दास्तुतिर्मौनी सन्तुष्टो येन केनचित् ।\nअनिकेतः स्थिरमतिर्भक्तिमान्मे प्रियो नरः ॥ १२.१९ ॥", | |
"verse_text": "tulya-nindā-stutir maunī\nsantuṣṭo yena kenacit\naniketaḥ sthira-matir\nbhaktimān me priyo naraḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "tulya nindā stutiḥ maunī santuṣṭaḥ yena kenacit aniketaḥ sthira matiḥ bhakti mān me priyaḥ naraḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 487, | |
"title": 12.2, | |
"devanagari": "ये तु धर्म्यामृतमिदं यथोक्तं पर्युपासते ।\nश्रद्दधाना मत्परमा भक्तास्तेऽतीव मे प्रियाः ॥ १२.२० ॥", | |
"verse_text": "ye tu dharmāmṛtam idaṁ\nyathoktaṁ paryupāsate\nśraddadhānā mat-paramā\nbhaktās te ’tīva me priyāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "ye tu dharma amṛtam idam yathā uktam paryupāsate śraddadhānāḥ mat paramāḥ bhaktāḥ te atīva me priyāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 488, | |
"title": 13.1, | |
"devanagari": "अर्जुन उवाच ।\nप्रकृतिं पुरुषं चैव क्षेत्रं क्षेत्रज्ञमेव च\nएतद्वेदितुमिच्छामि ज्ञानं ज्ञेयं च केशव ॥ १३.१ ॥", | |
"verse_text": "arjuna uvāca\nprakṛtiṁ puruṣaṁ caiva\nkṣetraṁ kṣetra-jñam eva ca\netad veditum icchāmi\njñānaṁ jñeyaṁ ca keśava", | |
"verse_text_no_samdhis": "arjunaḥ uvāca prakṛtim puruṣam ca eva kṣetram kṣetra jñam eva ca etat veditum icchāmi jñānam jñeyam ca keśava" | |
}, | |
{ | |
"id": 489, | |
"title": 13.2, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nइदं शरीरं कौन्तेय क्षेत्रमित्यभिधीयते\nएतद्यो वेत्ति तं प्राहुः क्षेत्रज्ञ इति तद्विदः ॥ १३.२ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nidaṁ śarīraṁ kaunteya\nkṣetram ity abhidhīyate\netad yo vetti taṁ prāhuḥ\nkṣetra-jña iti tad-vidaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca idam śarīram kaunteya kṣetram iti abhidhīyate etat yaḥ vetti tam prāhuḥ kṣetra jñaḥ iti tat vidaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 490, | |
"title": 13.3, | |
"devanagari": "क्षेत्रज्ञं चापि मां विद्धि सर्वक्षेत्रेषु भारत ।\nक्षेत्रक्षेत्रज्ञयोर्ज्ञानं यत्तज्ज्ञानं मतं मम ॥ १३.३ ॥", | |
"verse_text": "kṣetra-jñaṁ cāpi māṁ viddhi\nsarva-kṣetreṣu bhārata\nkṣetra-kṣetrajñayor jñānaṁ\nyat taj jñānaṁ mataṁ mama", | |
"verse_text_no_samdhis": "kṣetra jñam ca api mām viddhi sarva kṣetreṣu bhārata kṣetra kṣetra jñayoḥ jñānam yat tat jñānam matam mama" | |
}, | |
{ | |
"id": 491, | |
"title": 13.4, | |
"devanagari": "तत्क्षेत्रं यच्च यादृक्च यद्विकारि यतश्च यत् ।\nस च यो यत्प्रभावश्च तत्समासेन मे शृणु ॥ १३.४ ॥", | |
"verse_text": "tat kṣetraṁ yac ca yādṛk ca\nyad-vikāri yataś ca yat\nsa ca yo yat-prabhāvaś ca\ntat samāsena me śṛṇu", | |
"verse_text_no_samdhis": "tat kṣetram yat ca yādṛk ca yat vikāri yataḥ ca yat saḥ ca yaḥ yat prabhāvaḥ ca tat samāsena me śṛṇu" | |
}, | |
{ | |
"id": 492, | |
"title": 13.5, | |
"devanagari": "ऋषिभिर्बहुधा गीतं छन्दोभिर्विविधैः पृथक् ।\nब्रह्मसूत्रपदैश्चैव हेतुमद्भिर्विनिश्चितैः ॥ १३.५ ॥", | |
"verse_text": "ṛṣibhir bahudhā gītaṁ\nchandobhir vividhaiḥ pṛthak\nbrahma-sūtra-padaiś caiva\nhetumadbhir viniścitaiḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "ṛṣibhiḥ bahudhā gītam chandobhiḥ vividhaiḥ pṛthak brahma sūtra padaiḥ ca eva hetu madbhiḥ viniścitaiḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 493, | |
"title": 13.6, | |
"devanagari": "महाभूतान्यहंकारो बुद्धिरव्यक्तमेव च ।\nइन्द्रियाणि दशैकं च पञ्च चेन्द्रियगोचराः ॥ १३.६ ॥", | |
"verse_text": "mahā-bhūtāny ahaṅkāro\nbuddhir avyaktam eva ca\nindriyāṇi daśaikaṁ ca\npañca cendriya-gocarāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "mahā bhūtāni ahaṅkāraḥ buddhiḥ avyaktam eva ca indriyāṇi daśa ekam ca pañca ca indriya go carāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 494, | |
"title": 13.7, | |
"devanagari": "इच्छा द्वेषः सुखं दुःखं संघातश्चेतना धृतिः ।\nएतत्क्षेत्रं समासेन सविकारमुदाहृतम् ॥ १३.७ ॥", | |
"verse_text": "icchā dveṣaḥ sukhaṁ duḥkhaṁ\nsaṅghātaś cetanā dhṛtiḥ\netat kṣetraṁ samāsena\nsa-vikāram udāhṛtam", | |
"verse_text_no_samdhis": "icchā dveṣaḥ sukham duḥkham saṅghātaḥ cetanā dhṛtiḥ etat kṣetram samāsena sa vikāram udāhṛtam" | |
}, | |
{ | |
"id": 495, | |
"title": 13.8, | |
"devanagari": "अमानित्वमदम्भित्वमहिंसा क्षान्तिरार्जवम् ।\nआचार्योपासनं शौचं स्थैर्यमात्मविनिग्रहः ॥ १३.८ ॥", | |
"verse_text": "amānitvam adambhitvam\nahiṁsā kṣāntir ārjavam\nācāryopāsanaṁ śaucaṁ\nsthairyam ātma-vinigrahaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "amānitvam adambhitvam ahiṁsā kṣāntiḥ ārjavam ācārya upāsanam śaucam sthairyam ātma vinigrahaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 496, | |
"title": 13.9, | |
"devanagari": "इन्द्रियार्थेषु वैराग्यमनहंकार एव च ।\nजन्ममृत्युजराव्याधिदुःखदोषानुदर्शनम् ॥ १३.९ ॥", | |
"verse_text": "indriyārtheṣu vairāgyam\nanahaṅkāra eva ca\njanma-mṛtyu-jarā-vyādhi-\nduḥkha-doṣānudarśanam", | |
"verse_text_no_samdhis": "indriya artheṣu vairāgyam anahaṅkāraḥ eva ca janma mṛtyu jarā vyādhi duḥkha doṣa anudarśanam" | |
}, | |
{ | |
"id": 497, | |
"title": 13.1, | |
"devanagari": "असक्तिरनभिष्वङ्गः पुत्रदारगृहादिषु ।\nनित्यं च समचित्तत्वमिष्टानिष्टोपपत्तिषु ॥ १३.१० ॥", | |
"verse_text": "asaktir anabhiṣvaṅgaḥ\nputra-dāra-gṛhādiṣu\nnityaṁ ca sama-cittatvam\niṣṭāniṣṭopapattiṣu", | |
"verse_text_no_samdhis": "asaktiḥ anabhiṣvaṅgaḥ putra dāra gṛha ādiṣu nityam ca sama cittatvam iṣṭa aniṣṭa upapattiṣu" | |
}, | |
{ | |
"id": 498, | |
"title": 13.11, | |
"devanagari": "मयि चानन्ययोगेन भक्तिरव्यभिचारिणी ।\nविविक्तदेशसेवित्वमरतिर्जनसंसदि ॥ १३.११ ॥", | |
"verse_text": "mayi cānanya-yogena\nbhaktir avyabhicāriṇī\nvivikta-deśa-sevitvam\naratir jana-saṁsadi", | |
"verse_text_no_samdhis": "mayi ca ananya yogena bhaktiḥ avyabhicāriṇī vivikta deśa sevitvam aratiḥ jana saṁsadi" | |
}, | |
{ | |
"id": 499, | |
"title": 13.12, | |
"devanagari": "अध्यात्मज्ञाननित्यत्वं तत्त्वज्ञानार्थदर्शनम् ।\nएतज्ज्ञानमिति प्रोक्तमज्ञानं यदतोऽन्यथा ॥ १३.१२ ॥", | |
"verse_text": "adhyātma-jñāna-nityatvaṁ\ntattva-jñānārtha-darśanam\netaj jñānam iti proktam\najñānaṁ yad ato ’nyathā", | |
"verse_text_no_samdhis": "adhyātma jñāna nityatvam tattva jñāna artha darśanam etat jñānam iti proktam ajñānam yat ataḥ anyathā" | |
}, | |
{ | |
"id": 500, | |
"title": 13.13, | |
"devanagari": "ज्ञेयं यत्तत्प्रवक्ष्यामि यज्ज्ञात्वामृतमश्नुते ।\nअनादि मत्परं ब्रह्म न सत्तन्नासदुच्यते ॥ १३.१३ ॥", | |
"verse_text": "jñeyaṁ yat tat pravakṣyāmi\nyaj jñātvāmṛtam aśnute\nanādi mat-paraṁ brahma\nna sat tan nāsad ucyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "jñeyam yat tat pravakṣyāmi yat jñātvā amṛtam aśnute anādi mat param brahma na sat tat na asat ucyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 501, | |
"title": 13.14, | |
"devanagari": "सर्वतः पाणिपादं तत्सर्वतोऽक्षिशिरोमुखम् ।\nसर्वतः श्रुतिमल्लोके सर्वमावृत्य तिष्ठति ॥ १३.१४ ॥", | |
"verse_text": "sarvataḥ pāṇi-pādaṁ tat\nsarvato ’kṣi-śiro-mukham\nsarvataḥ śrutimal loke\nsarvam āvṛtya tiṣṭhati", | |
"verse_text_no_samdhis": "sarvataḥ pāṇi pādam tat sarvataḥ akṣi śiraḥ mukham sarvataḥ śruti mat loke sarvam āvṛtya tiṣṭhati" | |
}, | |
{ | |
"id": 502, | |
"title": 13.15, | |
"devanagari": "सर्वेन्द्रियगुणाभासं सर्वेन्द्रियविवर्जितम् ।\nअसक्तं सर्वभृच्चैव निर्गुणं गुणभोक्तृ च ॥ १३.१५ ॥", | |
"verse_text": "sarvendriya-guṇābhāsaṁ\nsarvendriya-vivarjitam\nasaktaṁ sarva-bhṛc caiva\nnirguṇaṁ guṇa-bhoktṛ ca", | |
"verse_text_no_samdhis": "sarva indriya guṇa ābhāsam sarva indriya vivarjitam asaktam sarva bhṛt ca eva nirguṇam guṇa bhoktṛ ca" | |
}, | |
{ | |
"id": 503, | |
"title": 13.16, | |
"devanagari": "बहिरन्तश्च भूतानामचरं चरमेव च ।\nसूक्ष्मत्वात्तदविज्ञेयं दूरस्थं चान्तिके च तत् ॥ १३.१६ ॥", | |
"verse_text": "bahir antaś ca bhūtānām\nacaraṁ caram eva ca\nsūkṣmatvāt tad avijñeyaṁ\ndūra-sthaṁ cāntike ca tat", | |
"verse_text_no_samdhis": "bahiḥ antaḥ ca bhūtānām acaram caram eva ca sūkṣmatvāt tat avijñeyam dūra stham ca antike ca tat" | |
}, | |
{ | |
"id": 504, | |
"title": 13.17, | |
"devanagari": "अविभक्तं च भूतेषु विभक्तमिव च स्थितम् ।\nभूतभर्तृ च तज्ज्ञेयं ग्रसिष्णु प्रभविष्णु च ॥ १३.१७ ॥", | |
"verse_text": "avibhaktaṁ ca bhūteṣu\nvibhaktam iva ca sthitam\nbhūta-bhartṛ ca taj jñeyaṁ\ngrasiṣṇu prabhaviṣṇu ca", | |
"verse_text_no_samdhis": "avibhaktam ca bhūteṣu vibhaktam iva ca sthitam bhūta bhartṛ ca tat jñeyam grasiṣṇu prabhaviṣṇu ca" | |
}, | |
{ | |
"id": 505, | |
"title": 13.18, | |
"devanagari": "ज्योतिषामपि तज्ज्योतिस्तमसः परमुच्यते ।\nज्ञानं ज्ञेयं ज्ञानगम्यं हृदि सर्वस्य विष्ठितम् ॥ १३.१८ ॥", | |
"verse_text": "jyotiṣām api taj jyotis\ntamasaḥ param ucyate\njñānaṁ jñeyaṁ jñāna-gamyaṁ\nhṛdi sarvasya viṣṭhitam", | |
"verse_text_no_samdhis": "jyotiṣām api tat jyotiḥ tamasaḥ param ucyate jñānam jñeyam jñāna gamyam hṛdi sarvasya viṣṭhitam" | |
}, | |
{ | |
"id": 506, | |
"title": 13.19, | |
"devanagari": "इति क्षेत्रं तथा ज्ञानं ज्ञेयं चोक्तं समासतः ।\nमद्भक्त एतद्विज्ञाय मद्भावायोपपद्यते ॥ १३.१९ ॥", | |
"verse_text": "iti kṣetraṁ tathā jñānaṁ\njñeyaṁ coktaṁ samāsataḥ\nmad-bhakta etad vijñāya\nmad-bhāvāyopapadyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "iti kṣetram tathā jñānam jñeyam ca uktam samāsataḥ mat bhaktaḥ etat vijñāya mat bhāvāya upapadyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 507, | |
"title": 13.2, | |
"devanagari": "प्रकृतिं पुरुषं चैव विद्ध्यनादी उभावपि ।\nविकारांश्च गुणांश्चैव विद्धि प्रकृतिसंभवान् ॥ १३.२० ॥", | |
"verse_text": "prakṛtiṁ puruṣaṁ caiva\nviddhy anādī ubhāv api\nvikārāṁś ca guṇāṁś caiva\nviddhi prakṛti-sambhavān", | |
"verse_text_no_samdhis": "prakṛtim puruṣam ca eva viddhi anādī ubhau api vikārān ca guṇān ca eva viddhi prakṛti sambhavān" | |
}, | |
{ | |
"id": 508, | |
"title": 13.21, | |
"devanagari": "कार्यकरणकर्तृत्वे हेतुः प्रकृतिरुच्यते ।\nपुरुषः सुखदुःखानां भोक्तृत्वे हेतुरुच्यते ॥ १३.२१ ॥", | |
"verse_text": "kārya-kāraṇa-kartṛtve\nhetuḥ prakṛtir ucyate\npuruṣaḥ sukha-duḥkhānāṁ\nbhoktṛtve hetur ucyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "kārya kāraṇa kartṛtve hetuḥ prakṛtiḥ ucyate puruṣaḥ sukha duḥkhānām bhoktṛtve hetuḥ ucyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 509, | |
"title": 13.22, | |
"devanagari": "पुरुषः प्रकृतिस्थो हि भुङ्\\u200cक्ते प्रकृतिजान्गुणान् ।\nकारणं गुणसङ्गोऽस्य सदसद्योनिजन्मसु ॥ १३.२२ ॥", | |
"verse_text": "puruṣaḥ prakṛti-stho hi\nbhuṅkte prakṛti-jān guṇān\nkāraṇaṁ guṇa-saṅgo ’sya\nsad-asad-yoni-janmasu", | |
"verse_text_no_samdhis": "puruṣaḥ prakṛti sthaḥ hi bhuṅkte prakṛti jān guṇān kāraṇam guṇa saṅgaḥ asya sat asat yoni janmasu" | |
}, | |
{ | |
"id": 510, | |
"title": 13.23, | |
"devanagari": "उपद्रष्टानुमन्ता च भर्ता भोक्ता महेश्वरः ।\nपरमात्मेति चाप्युक्तो देहेऽस्मिन्पुरुषः परः ॥ १३.२३ ॥", | |
"verse_text": "upadraṣṭānumantā ca\nbhartā bhoktā maheśvaraḥ\nparamātmeti cāpy ukto\ndehe ’smin puruṣaḥ paraḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "upadraṣṭā anumantā ca bhartā bhoktā mahā īśvaraḥ parama ātmā iti ca api uktaḥ dehe asmin puruṣaḥ paraḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 511, | |
"title": 13.24, | |
"devanagari": "य एवं वेत्ति पुरुषं प्रकृतिं च गुणैः सह ।\nसर्वथा वर्तमानोऽपि न स भूयोऽभिजायते ॥ १३.२४ ॥", | |
"verse_text": "ya evaṁ vetti puruṣaṁ\nprakṛtiṁ ca guṇaiḥ saha\nsarvathā vartamāno ’pi\nna sa bhūyo ’bhijāyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "yaḥ evam vetti puruṣam prakṛtim ca guṇaiḥ saha sarvathā vartamānaḥ api na saḥ bhūyaḥ abhijāyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 512, | |
"title": 13.25, | |
"devanagari": "ध्यानेनात्मनि पश्यन्ति केचिदात्मानमात्मना ।\nअन्ये सांख्येन योगेन कर्मयोगेन चापरे ॥ १३.२५ ॥", | |
"verse_text": "dhyānenātmani paśyanti\nkecid ātmānam ātmanā\nanye sāṅkhyena yogena\nkarma-yogena cāpare", | |
"verse_text_no_samdhis": "dhyānena ātmani paśyanti kecit ātmānam ātmanā anye sāṅkhyena yogena karma yogena ca apare" | |
}, | |
{ | |
"id": 513, | |
"title": 13.26, | |
"devanagari": "अन्ये त्वेवमजानन्तः श्रुत्वान्येभ्य उपासते ।\nतेऽपि चातितरन्त्येव मृत्युं श्रुतिपरायणाः ॥ १३.२६ ॥", | |
"verse_text": "anye tv evam ajānantaḥ\nśrutvānyebhya upāsate\nte ’pi cātitaranty eva\nmṛtyuṁ śruti-parāyaṇāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "anye tu evam ajānantaḥ śrutvā anyebhyaḥ upāsate te api ca atitaranti eva mṛtyum śruti parāyaṇāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 514, | |
"title": 13.27, | |
"devanagari": "यावत्संजायते किंचित्सत्त्वं स्थावरजङ्गमम् ।\nक्षेत्रक्षेत्रज्ञसंयोगात्तद्विद्धि भरतर्षभ ॥ १३.२७ ॥", | |
"verse_text": "yāvat sañjāyate kiñcit\nsattvaṁ sthāvara-jaṅgamam\nkṣetra-kṣetrajña-saṁyogāt\ntad viddhi bharatarṣabha", | |
"verse_text_no_samdhis": "yāvat sañjāyate kiñcit sattvam sthāvara jaṅgamam kṣetra kṣetra jña saṁyogāt tat viddhi bharata ṛṣabha" | |
}, | |
{ | |
"id": 515, | |
"title": 13.28, | |
"devanagari": "समं सर्वेषु भूतेषु तिष्ठन्तं परमेश्वरम् ।\nविनश्यत्स्वविनश्यन्तं यः पश्यति स पश्यति ॥ १३.२८ ॥", | |
"verse_text": "samaṁ sarveṣu bhūteṣu\ntiṣṭhantaṁ parameśvaram\nvinaśyatsv avinaśyantaṁ\nyaḥ paśyati sa paśyati", | |
"verse_text_no_samdhis": "samam sarveṣu bhūteṣu tiṣṭhan tam parama īśvaram vinaśyatsu avinaśyantam yaḥ paśyati saḥ paśyati" | |
}, | |
{ | |
"id": 516, | |
"title": 13.29, | |
"devanagari": "समं पश्यन्हि सर्वत्र समवस्थितमीश्वरम् ।\nन हिनस्त्यात्मनात्मानं ततो याति परां गतिम् ॥ १३.२९ ॥", | |
"verse_text": "samaṁ paśyan hi sarvatra\nsamavasthitam īśvaram\nna hinasty ātmanātmānaṁ\ntato yāti parāṁ gatim", | |
"verse_text_no_samdhis": "samam paśyan hi sarvatra samavasthitam īśvaram na hinasti ātmanā ātmānam tataḥ yāti parām gatim" | |
}, | |
{ | |
"id": 517, | |
"title": 13.3, | |
"devanagari": "प्रकृत्यैव च कर्माणि क्रियमाणानि सर्वशः ।\nयः पश्यति तथात्मानमकर्तारं स पश्यति ॥ १३.३० ॥", | |
"verse_text": "prakṛtyaiva ca karmāṇi\nkriyamāṇāni sarvaśaḥ\nyaḥ paśyati tathātmānam\nakartāraṁ sa paśyati", | |
"verse_text_no_samdhis": "prakṛtyā eva ca karmāṇi kriyamāṇāni sarvaśaḥ yaḥ paśyati tathā ātmānam akartāram saḥ paśyati" | |
}, | |
{ | |
"id": 518, | |
"title": 13.31, | |
"devanagari": "यदा भूतपृथग्भावमेकस्थमनुपश्यति ।\nतत एव च विस्तारं ब्रह्म संपद्यते तदा ॥ १३.३१ ॥", | |
"verse_text": "yadā bhūta-pṛthag-bhāvam\neka-stham anupaśyati\ntata eva ca vistāraṁ\nbrahma sampadyate tadā", | |
"verse_text_no_samdhis": "yadā bhūta pṛthak bhāvam eka stham anupaśyati tataḥ eva ca vistāram brahma sampadyate tadā" | |
}, | |
{ | |
"id": 519, | |
"title": 13.32, | |
"devanagari": "अनादित्वान्निर्गुणत्वात्परमात्मायमव्ययः ।\nशरीरस्थोऽपि कौन्तेय न करोति न लिप्यते ॥ १३.३२ ॥", | |
"verse_text": "anāditvān nirguṇatvāt\nparamātmāyam avyayaḥ\nśarīra-stho ’pi kaunteya\nna karoti na lipyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "anāditvāt nirguṇatvāt parama ātmā ayam avyayaḥ śarīra sthaḥ api kaunteya na karoti na lipyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 520, | |
"title": 13.33, | |
"devanagari": "यथा सर्वगतं सौक्ष्म्यादाकाशं नोपलिप्यते ।\nसर्वत्रावस्थितो देहे तथात्मा नोपलिप्यते ॥ १३.३३ ॥", | |
"verse_text": "yathā sarva-gataṁ saukṣmyād\nākāśaṁ nopalipyate\nsarvatrāvasthito dehe\ntathātmā nopalipyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "yathā sarva gatam saukṣmyāt ākāśam na upalipyate sarvatra avasthitaḥ dehe tathā ātmā na upalipyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 521, | |
"title": 13.34, | |
"devanagari": "यथा प्रकाशयत्येकः कृत्स्नं लोकमिमं रविः ।\nक्षेत्रं क्षेत्री तथा कृत्स्नं प्रकाशयति भारत ॥ १३.३४ ॥", | |
"verse_text": "yathā prakāśayaty ekaḥ\nkṛtsnaṁ lokam imaṁ raviḥ\nkṣetraṁ kṣetrī tathā kṛtsnaṁ\nprakāśayati bhārata", | |
"verse_text_no_samdhis": "yathā prakāśayati ekaḥ kṛtsnam lokam imam raviḥ kṣetram kṣetrī tathā kṛtsnam prakāśayati bhārata" | |
}, | |
{ | |
"id": 522, | |
"title": 13.35, | |
"devanagari": "क्षेत्रक्षेत्रज्ञयोरेवमन्तरं ज्ञानचक्षुषा ।\nभूतप्रकृतिमोक्षं च ये विदुर्यान्ति ते परम् ॥ १३.३५ ॥", | |
"verse_text": "kṣetra-kṣetrajñayor evam\nantaraṁ jñāna-cakṣuṣā\nbhūta-prakṛti-mokṣaṁ ca\nye vidur yānti te param", | |
"verse_text_no_samdhis": "kṣetra kṣetra jñayoḥ evam antaram jñāna cakṣuṣā bhūta prakṛti mokṣam ca ye viduḥ yānti te param" | |
}, | |
{ | |
"id": 523, | |
"title": 14.1, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nपरं भूयः प्रवक्ष्यामि ज्ञानानां ज्ञानमुत्तमम्\nयज्ज्ञात्वा मुनयः सर्वे परां सिद्धिमितो गताः ॥ १४.१ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nparaṁ bhūyaḥ pravakṣyāmi\njñānānāṁ jñānam uttamam\nyaj jñātvā munayaḥ sarve\nparāṁ siddhim ito gatāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca param bhūyaḥ pravakṣyāmi jñānānām jñānam uttamam yat jñātvā munayaḥ sarve parām siddhim itaḥ gatāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 524, | |
"title": 14.2, | |
"devanagari": "इदं ज्ञानमुपाश्रित्य मम साधर्म्यमागताः ।\nसर्गेऽपि नोपजायन्ते प्रलये न व्यथन्ति च ॥ १४.२ ॥", | |
"verse_text": "idaṁ jñānam upāśritya\nmama sādharmyam āgatāḥ\nsarge ’pi nopajāyante\npralaye na vyathanti ca", | |
"verse_text_no_samdhis": "idam jñānam upāśritya mama sādharmyam āgatāḥ sarge api na upajāyante pralaye na vyathanti ca" | |
}, | |
{ | |
"id": 525, | |
"title": 14.3, | |
"devanagari": "मम योनिर्महद्ब्रह्म तस्मिन्गर्भं दधाम्यहम् ।\nसंभवः सर्वभूतानां ततो भवति भारत ॥ १४.३ ॥", | |
"verse_text": "mama yonir mahad brahma\ntasmin garbhaṁ dadhāmy aham\nsambhavaḥ sarva-bhūtānāṁ\ntato bhavati bhārata", | |
"verse_text_no_samdhis": "mama yoniḥ mahat brahma tasmin garbham dadhāmi aham sambhavaḥ sarva bhūtānām tataḥ bhavati bhārata" | |
}, | |
{ | |
"id": 526, | |
"title": 14.4, | |
"devanagari": "सर्वयोनिषु कौन्तेय मूर्तयः संभवन्ति याः ।\nतासां ब्रह्म महद्योनिरहं बीजप्रदः पिता ॥ १४.४ ॥", | |
"verse_text": "sarva-yoniṣu kaunteya\nmūrtayaḥ sambhavanti yāḥ\ntāsāṁ brahma mahad yonir\nahaṁ bīja-pradaḥ pitā", | |
"verse_text_no_samdhis": "sarva yoniṣu kaunteya mūrtayaḥ sambhavanti yāḥ tāsām brahma mahat yoniḥ aham bīja pradaḥ pitā" | |
}, | |
{ | |
"id": 527, | |
"title": 14.5, | |
"devanagari": "सत्त्वं रजस्तम इति गुणाः प्रकृतिसंभवाः ।\nनिबध्नन्ति महाबाहो देहे देहिनमव्ययम् ॥ १४.५ ॥", | |
"verse_text": "sattvaṁ rajas tama iti\nguṇāḥ prakṛti-sambhavāḥ\nnibadhnanti mahā-bāho\ndehe dehinam avyayam", | |
"verse_text_no_samdhis": "sattvam rajaḥ tamaḥ iti guṇāḥ prakṛti sambhavāḥ nibadhnanti mahā bāho dehe dehinam avyayam" | |
}, | |
{ | |
"id": 528, | |
"title": 14.6, | |
"devanagari": "तत्र सत्त्वं निर्मलत्वात्प्रकाशकमनामयम् ।\nसुखसङ्गेन बध्नाति ज्ञानसङ्गेन चानघ ॥ १४.६ ॥", | |
"verse_text": "tatra sattvaṁ nirmalatvāt\nprakāśakam anāmayam\nsukha-saṅgena badhnāti\njñāna-saṅgena cānagha", | |
"verse_text_no_samdhis": "tatra sattvam nirmalatvāt prakāśakam anāmayam sukha saṅgena badhnāti jñāna saṅgena ca anagha" | |
}, | |
{ | |
"id": 529, | |
"title": 14.7, | |
"devanagari": "रजो रागात्मकं विद्धि तृष्णासङ्गसमुद्भवम् ।\nतन्निबध्नाति कौन्तेय कर्मसङ्गेन देहिनम् ॥ १४.७ ॥", | |
"verse_text": "rajo rāgātmakaṁ viddhi\ntṛṣṇā-saṅga-samudbhavam\ntan nibadhnāti kaunteya\nkarma-saṅgena dehinam", | |
"verse_text_no_samdhis": "rajaḥ rāga ātmakam viddhi tṛṣṇā saṅga samudbhavam tat nibadhnāti kaunteya karma saṅgena dehinam" | |
}, | |
{ | |
"id": 530, | |
"title": 14.8, | |
"devanagari": "तमस्त्वज्ञानजं विद्धि मोहनं सर्वदेहिनाम् ।\nप्रमादालस्यनिद्राभिस्तन्निबध्नाति भारत ॥ १४.८ ॥", | |
"verse_text": "tamas tv ajñāna-jaṁ viddhi\nmohanaṁ sarva-dehinām\npramādālasya-nidrābhis\ntan nibadhnāti bhārata", | |
"verse_text_no_samdhis": "tamaḥ tu ajñāna jam viddhi mohanam sarva dehinām pramāda ālasya nidrābhiḥ tat nibadhnāti bhārata" | |
}, | |
{ | |
"id": 531, | |
"title": 14.9, | |
"devanagari": "सत्त्वं सुखे संजयति रजः कर्मणि भारत ।\nज्ञानमावृत्य तु तमः प्रमादे संजयत्युत ॥ १४.९ ॥", | |
"verse_text": "sattvaṁ sukhe sañjayati\nrajaḥ karmaṇi bhārata\njñānam āvṛtya tu tamaḥ\npramāde sañjayaty uta", | |
"verse_text_no_samdhis": "sattvam sukhe sañjayati rajaḥ karmaṇi bhārata jñānam āvṛtya tu tamaḥ pramāde sañjayati uta" | |
}, | |
{ | |
"id": 532, | |
"title": 14.1, | |
"devanagari": "रजस्तमश्चाभिभूय सत्त्वं भवति भारत ।\nरजः सत्त्वं तमश्चैव तमः सत्त्वं रजस्तथा ॥ १४.१० ॥", | |
"verse_text": "rajas tamaś cābhibhūya\nsattvaṁ bhavati bhārata\nrajaḥ sattvaṁ tamaś caiva\ntamaḥ sattvaṁ rajas tathā", | |
"verse_text_no_samdhis": "rajaḥ tamaḥ ca abhibhūya sattvam bhavati bhārata rajaḥ sattvam tamaḥ ca eva tamaḥ sattvam rajaḥ tathā" | |
}, | |
{ | |
"id": 533, | |
"title": 14.11, | |
"devanagari": "सर्वद्वारेषु देहेऽस्मिन्प्रकाश उपजायते ।\nज्ञानं यदा तदा विद्याद्विवृद्धं सत्त्वमित्युत ॥ १४.११ ॥", | |
"verse_text": "sarva-dvāreṣu dehe ’smin\nprakāśa upajāyate\njñānaṁ yadā tadā vidyād\nvivṛddhaṁ sattvam ity uta", | |
"verse_text_no_samdhis": "sarva dvāreṣu dehe asmin prakāśaḥ upajāyate jñānam yadā tadā vidyāt vivṛddham sattvam iti uta" | |
}, | |
{ | |
"id": 534, | |
"title": 14.12, | |
"devanagari": "लोभः प्रवृत्तिरारम्भः कर्मणामशमः स्पृहा ।\nरजस्येतानि जायन्ते विवृद्धे भरतर्षभ ॥ १४.१२ ॥", | |
"verse_text": "lobhaḥ pravṛttir ārambhaḥ\nkarmaṇām aśamaḥ spṛhā\nrajasy etāni jāyante\nvivṛddhe bharatarṣabha", | |
"verse_text_no_samdhis": "lobhaḥ pravṛttiḥ ārambhaḥ karmaṇām aśamaḥ spṛhā rajasi etāni jāyante vivṛddhe bharata ṛṣabha" | |
}, | |
{ | |
"id": 535, | |
"title": 14.13, | |
"devanagari": "अप्रकाशोऽप्रवृत्तिश्च प्रमादो मोह एव च ।\nतमस्येतानि जायन्ते विवृद्धे कुरुनन्दन ॥ १४.१३ ॥", | |
"verse_text": "aprakāśo ’pravṛttiś ca\npramādo moha eva ca\ntamasy etāni jāyante\nvivṛddhe kuru-nandana", | |
"verse_text_no_samdhis": "aprakāśaḥ apravṛttiḥ ca pramādaḥ mohaḥ eva ca tamasi etāni jāyante vivṛddhe kuru nandana" | |
}, | |
{ | |
"id": 536, | |
"title": 14.14, | |
"devanagari": "यदा सत्त्वे प्रवृद्धे तु प्रलयं याति देहभृत् ।\nतदोत्तमविदां लोकानमलान्प्रतिपद्यते ॥ १४.१४ ॥", | |
"verse_text": "yadā sattve pravṛddhe tu\npralayaṁ yāti deha-bhṛt\ntadottama-vidāṁ lokān\namalān pratipadyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "yadā sattve pravṛddhe tu pralayam yāti deha bhṛt tadā uttama vidām lokān amalān pratipadyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 537, | |
"title": 14.15, | |
"devanagari": "रजसि प्रलयं गत्वा कर्मसङ्गिषु जायते ।\nतथा प्रलीनस्तमसि मूढयोनिषु जायते ॥ १४.१५ ॥", | |
"verse_text": "rajasi pralayaṁ gatvā\nkarma-saṅgiṣu jāyate\ntathā pralīnas tamasi\nmūḍha-yoniṣu jāyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "rajasi pralayam gatvā karma saṅgiṣu jāyate tathā pralīnaḥ tamasi mūḍha yoniṣu jāyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 538, | |
"title": 14.16, | |
"devanagari": "कर्मणः सुकृतस्याहुः सात्त्विकं निर्मलं फलम् ।\nरजसस्तु फलं दुःखमज्ञानं तमसः फलम् ॥ १४.१६ ॥", | |
"verse_text": "karmaṇaḥ sukṛtasyāhuḥ\nsāttvikaṁ nirmalaṁ phalam\nrajasas tu phalaṁ duḥkham\najñānaṁ tamasaḥ phalam", | |
"verse_text_no_samdhis": "karmaṇaḥ su kṛtasya āhuḥ sāttvikam nirmalam phalam rajasaḥ tu phalam duḥkham ajñānam tamasaḥ phalam" | |
}, | |
{ | |
"id": 539, | |
"title": 14.17, | |
"devanagari": "सत्त्वात्संजायते ज्ञानं रजसो लोभ एव च ।\nप्रमादमोहौ तमसो भवतोऽज्ञानमेव च ॥ १४.१७ ॥", | |
"verse_text": "sattvāt sañjāyate jñānaṁ\nrajaso lobha eva ca\npramāda-mohau tamaso\nbhavato ’jñānam eva ca", | |
"verse_text_no_samdhis": "sattvāt sañjāyate jñānam rajasaḥ lobhaḥ eva ca pramāda mohau tamasaḥ bhavataḥ ajñānam eva ca" | |
}, | |
{ | |
"id": 540, | |
"title": 14.18, | |
"devanagari": "ऊर्ध्वं गच्छन्ति सत्त्वस्था मध्ये तिष्ठन्ति राजसाः ।\nजघन्यगुणवृत्तिस्था अधो गच्छन्ति तामसाः ॥ १४.१८ ॥", | |
"verse_text": "ūrdhvaṁ gacchanti sattva-sthā\nmadhye tiṣṭhanti rājasāḥ\njaghanya-guṇa-vṛtti-sthā\nadho gacchanti tāmasāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "ūrdhvam gacchanti sattva sthāḥ madhye tiṣṭhanti rājasāḥ jaghanya guṇa vṛtti sthāḥ adhaḥ gacchanti tāmasāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 541, | |
"title": 14.19, | |
"devanagari": "नान्यं गुणेभ्यः कर्तारं यदा द्रष्टानुपश्यति ।\nगुणेभ्यश्च परं वेत्ति मद्भावं सोऽधिगच्छति ॥ १४.१९ ॥", | |
"verse_text": "nānyaṁ guṇebhyaḥ kartāraṁ\nyadā draṣṭānupaśyati\nguṇebhyaś ca paraṁ vetti\nmad-bhāvaṁ so ’dhigacchati", | |
"verse_text_no_samdhis": "na anyam guṇebhyaḥ kartāram yadā draṣṭā anupaśyati guṇebhyaḥ ca param vetti mat bhāvam saḥ adhigacchati" | |
}, | |
{ | |
"id": 542, | |
"title": 14.2, | |
"devanagari": "गुणानेतानतीत्य त्रीन्देही देहसमुद्भवान् ।\nजन्ममृत्युजरादुःखैर्विमुक्तोऽमृतमश्नुते ॥ १४.२० ॥", | |
"verse_text": "guṇān etān atītya trīn\ndehī deha-samudbhavān\njanma-mṛtyu-jarā-duḥkhair\nvimukto ’mṛtam aśnute", | |
"verse_text_no_samdhis": "guṇān etān atītya trīn dehī deha samudbhavān janma mṛtyu jarā duḥkhaiḥ vimuktaḥ amṛtam aśnute" | |
}, | |
{ | |
"id": 543, | |
"title": 14.21, | |
"devanagari": "अर्जुन उवाच ।\nकैर्लिङ्गैस्त्रीन्गुणानेतानतीतो भवति प्रभो\nकिमाचारः कथं चैतांस्त्रीन्गुणानतिवर्तते ॥ १४.२१ ॥", | |
"verse_text": "arjuna uvāca\nkair liṅgais trīn guṇān etān\natīto bhavati prabho\nkim-ācāraḥ kathaṁ caitāṁs\ntrīn guṇān ativartate", | |
"verse_text_no_samdhis": "arjunaḥ uvāca kaiḥ liṅgaiḥ trīn guṇān etān atītaḥ bhavati prabho kim ācāraḥ katham ca etān trīn guṇān ativartate" | |
}, | |
{ | |
"id": 544, | |
"title": 14.22, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nप्रकाशं च प्रवृत्तिं च मोहमेव च पाण्डव\nन द्वेष्टि संप्रवृत्तानि न निवृत्तानि काङ्क्षति ॥ १४.२२ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nprakāśaṁ ca pravṛttiṁ ca\nmoham eva ca pāṇḍava\nna dveṣṭi sampravṛttāni\nna nivṛttāni kāṅkṣati", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca prakāśam ca pravṛttim ca moham eva ca pāṇḍava na dveṣṭi sampravṛttāni na nivṛttāni kāṅkṣati" | |
}, | |
{ | |
"id": 545, | |
"title": 14.23, | |
"devanagari": "उदासीनवदासीनो गुणैर्यो न विचाल्यते ।\nगुणा वर्तन्त इत्येव योऽवतिष्ठति नेङ्गते ॥ १४.२३ ॥", | |
"verse_text": "udāsīna-vad āsīno\nguṇair yo na vicālyate\nguṇā vartanta ity evaṁ\nyo ’vatiṣṭhati neṅgate", | |
"verse_text_no_samdhis": "udāsīna vat āsīnaḥ guṇaiḥ yaḥ na vicālyate guṇāḥ vartante iti evam yaḥ avatiṣṭhati na iṅgate" | |
}, | |
{ | |
"id": 546, | |
"title": 14.24, | |
"devanagari": "समदुःखसुखः स्वस्थः समलोष्टाश्मकाञ्चनः ।\nतुल्यप्रियाप्रियो धीरस्तुल्यनिन्दात्मसंस्तुतिः ॥ १४.२४ ॥", | |
"verse_text": "sama-duḥkha-sukhaḥ sva-sthaḥ\nsama-loṣṭāśma-kāñcanaḥ\ntulya-priyāpriyo dhīras\ntulya-nindātma-saṁstutiḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "sama duḥkha sukhaḥ sva sthaḥ sama loṣṭa aśma kāñcanaḥ tulya priya apriyaḥ dhīraḥ tulya nindā ātma saṁstutiḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 547, | |
"title": 14.25, | |
"devanagari": "मानापमानयोस्तुल्यस्तुल्यो मित्रारिपक्षयोः ।\nसर्वारम्भपरित्यागी गुणातीतः स उच्यते ॥ १४.२५ ॥", | |
"verse_text": "mānāpamānayos tulyas\ntulyo mitrāri-pakṣayoḥ\nsarvārambha-parityāgī\nguṇātītaḥ sa ucyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "māna apamānayoḥ tulyaḥ tulyaḥ mitra ari pakṣayoḥ sarva ārambha parityāgī guṇa atītaḥ saḥ ucyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 548, | |
"title": 14.26, | |
"devanagari": "मां च योऽव्यभिचारेण भक्तियोगेन सेवते ।\nस गुणान्समतीत्यैतान्ब्रह्मभूयाय कल्पते ॥ १४.२६ ॥", | |
"verse_text": "māṁ ca yo ’vyabhicāreṇa\nbhakti-yogena sevate\nsa guṇān samatītyaitān\nbrahma-bhūyāya kalpate", | |
"verse_text_no_samdhis": "mām ca yaḥ avyabhicāreṇa bhakti yogena sevate saḥ guṇān samatītya etān brahma bhūyāya kalpate" | |
}, | |
{ | |
"id": 549, | |
"title": 14.27, | |
"devanagari": "ब्रह्मणो हि प्रतिष्ठाहममृतस्याव्ययस्य च ।\nशाश्वतस्य च धर्मस्य सुखस्यैकान्तिकस्य च ॥ १४.२७ ॥", | |
"verse_text": "brahmaṇo hi pratiṣṭhāham\namṛtasyāvyayasya ca\nśāśvatasya ca dharmasya\nsukhasyaikāntikasya ca", | |
"verse_text_no_samdhis": "brahmaṇaḥ hi pratiṣṭhā aham amṛtasya avyayasya ca śāśvatasya ca dharmasya sukhasya aikāntikasya ca" | |
}, | |
{ | |
"id": 550, | |
"title": 15.1, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nऊर्ध्वमूलमधःशाखमश्वत्थं प्राहुरव्ययम्\nछन्दांसि यस्य पर्णानि यस्तं वेद स वेदवित् ॥ १५.१ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nūrdhva-mūlam adhaḥ-śākham\naśvatthaṁ prāhur avyayam\nchandāṁsi yasya parṇāni\nyas taṁ veda sa veda-vit", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca ūrdhva mūlam adhaḥ śākham aśvattham prāhuḥ avyayam chandāṁsi yasya parṇāni yaḥ tam veda saḥ veda vit" | |
}, | |
{ | |
"id": 551, | |
"title": 15.2, | |
"devanagari": "अधश्चोर्ध्वं प्रसृतास्तस्य शाखा\nगुणप्रवृद्धा विषयप्रवालाः ।\nअधश्च मूलान्यनुसंततानि\nकर्मानुबन्धीनि मनुष्यलोके ॥ १५.२ ॥", | |
"verse_text": "adhaś cordhvaṁ prasṛtās tasya śākhā\nguṇa-pravṛddhā viṣaya-pravālāḥ\nadhaś ca mūlāny anusantatāni\nkarmānubandhīni manuṣya-loke", | |
"verse_text_no_samdhis": "adhaḥ ca ūrdhvam prasṛtāḥ tasya śākhāḥ guṇa pravṛddhāḥ viṣaya pravālāḥ adhaḥ ca mūlāni anusantatāni karma anubandhīni manuṣya loke" | |
}, | |
{ | |
"id": 552, | |
"title": 15.3, | |
"devanagari": "न रूपमस्येह तथोपलभ्यते\nनान्तो न चादिर्न च संप्रतिष्ठा ।\nअश्वत्थमेनं सुविरूढमूल-\nमसङ्गशस्त्रेण दृढेन छित्त्वा ॥ १५.३ ॥", | |
"verse_text": "na rūpam asyeha tathopalabhyate\nnānto na cādir na ca sampratiṣṭhā\naśvattham enaṁ su-virūḍha-mūlam\nasaṅga-śastreṇa dṛḍhena chittvā", | |
"verse_text_no_samdhis": "na rūpam asya iha tathā upalabhyate na antaḥ na ca ādiḥ na ca sampratiṣṭhā aśvattham enam su virūḍha mūlam asaṅga śastreṇa dṛḍhena chittvā" | |
}, | |
{ | |
"id": 553, | |
"title": 15.4, | |
"devanagari": "ततः पदं तत्परिमार्गितव्यं\nयस्मिन्गता न निवर्तन्ति भूयः ।\nतमेव चाद्यं पुरुषं प्रपद्ये\nयतः प्रवृत्तिः प्रसृता पुराणी ॥ १५.४ ॥", | |
"verse_text": "tataḥ padaṁ tat parimārgitavyaṁ\nyasmin gatā na nivartanti bhūyaḥ\ntam eva cādyaṁ puruṣaṁ prapadye\nyataḥ pravṛttiḥ prasṛtā purāṇī", | |
"verse_text_no_samdhis": "tataḥ padam tat parimārgitavyam yasmin gatāḥ na nivartanti bhūyaḥ tam eva ca ādyam puruṣam prapadye yataḥ pravṛttiḥ prasṛtā purāṇi" | |
}, | |
{ | |
"id": 554, | |
"title": 15.5, | |
"devanagari": "निर्मानमोहा जितसङ्गदोषा\nअध्यात्मनित्या विनिवृत्तकामाः ।\nद्वन्द्वैर्विमुक्ताः सुखदुःखसंज्ञै-\nर्गच्छन्त्यमूढाः पदमव्ययं तत् ॥ १५.५ ॥", | |
"verse_text": "nirmāna-mohā jita-saṅga-doṣā\nadhyātma-nityā vinivṛtta-kāmāḥ\ndvandvair vimuktāḥ sukha-duḥkha-saṁjñair\ngacchanty amūḍhāḥ padam avyayaṁ tat", | |
"verse_text_no_samdhis": "niḥ māna mohāḥ jita saṅga doṣāḥ adhyātma nityāḥ vinivṛtta kāmāḥ dvandvaiḥ vimuktāḥ sukha duḥkha saṁjñaiḥ gacchanti amūḍhāḥ padam avyayam tat" | |
}, | |
{ | |
"id": 555, | |
"title": 15.6, | |
"devanagari": "न तद्भासयते सूर्यो न शशाङ्को न पावकः ।\nयद्गत्वा न निवर्तन्ते तद्धाम परमं मम ॥ १५.६ ॥", | |
"verse_text": "na tad bhāsayate sūryo\nna śaśāṅko na pāvakaḥ\nyad gatvā na nivartante\ntad dhāma paramaṁ mama", | |
"verse_text_no_samdhis": "na tat bhāsayate sūryaḥ na śaśāṅkaḥ na pāvakaḥ yat gatvā na nivartante tat dhāma paramam mama" | |
}, | |
{ | |
"id": 556, | |
"title": 15.7, | |
"devanagari": "ममैवांशो जीवलोके जीवभूतः सनातनः ।\nमनःषष्ठानीन्द्रियाणि प्रकृतिस्थानि कर्षति ॥ १५.७ ॥", | |
"verse_text": "mamaivāṁśo jīva-loke\njīva-bhūtaḥ sanātanaḥ\nmanaḥ-ṣaṣṭhānīndriyāṇi\nprakṛti-sthāni karṣati", | |
"verse_text_no_samdhis": "mama eva aṁśaḥ jīva loke jīva bhūtaḥ sanātanaḥ manaḥ ṣaṣṭhāni indriyāṇi prakṛti sthāni karṣati" | |
}, | |
{ | |
"id": 557, | |
"title": 15.8, | |
"devanagari": "शरीरं यदवाप्नोति यच्चाप्युत्क्रामतीश्वरः ।\nगृहित्वैतानि संयाति वायुर्गन्धानिवाशयात् ॥ १५.८ ॥", | |
"verse_text": "śarīraṁ yad avāpnoti\nyac cāpy utkrāmatīśvaraḥ\ngṛhītvaitāni saṁyāti\nvāyur gandhān ivāśayāt", | |
"verse_text_no_samdhis": "śarīram yat avāpnoti yat ca api utkrāmati īśvaraḥ gṛhītvā etāni saṁyāti vāyuḥ gandhān iva āśayāt" | |
}, | |
{ | |
"id": 558, | |
"title": 15.9, | |
"devanagari": "श्रोत्रं चक्षुः स्पर्शनं च रसनं घ्राणमेव च ।\nअधिष्ठाय मनश्चायं विषयानुपसेवते ॥ १५.९ ॥", | |
"verse_text": "śrotraṁ cakṣuḥ sparśanaṁ ca\nrasanaṁ ghrāṇam eva ca\nadhiṣṭhāya manaś cāyaṁ\nviṣayān upasevate", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrotram cakṣuḥ sparśanam ca rasanam ghrāṇam eva ca adhiṣṭhāya manaḥ ca ayam viṣayān upasevate" | |
}, | |
{ | |
"id": 559, | |
"title": 15.1, | |
"devanagari": "उत्क्रामन्तं स्थितं वापि भुञ्जानं वा गुणान्वितम् ।\nविमूढा नानुपश्यन्ति पश्यन्ति ज्ञानचक्षुषः ॥ १५.१० ॥", | |
"verse_text": "utkrāmantaṁ sthitaṁ vāpi\nbhuñjānaṁ vā guṇānvitam\nvimūḍhā nānupaśyanti\npaśyanti jñāna-cakṣuṣaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "utkrāmantam sthitam vā api bhuñjānam vā guṇa anvitam vimūḍhāḥ na anupaśyanti paśyanti jñāna cakṣuṣaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 560, | |
"title": 15.11, | |
"devanagari": "यतन्तो योगिनश्चैनं पश्यन्त्यात्मन्यवस्थितम् ।\nयतन्तोऽप्यकृतात्मानो नैनं पश्यन्त्यचेतसः ॥ १५.११ ॥", | |
"verse_text": "yatanto yoginaś cainaṁ\npaśyanty ātmany avasthitam\nyatanto ’py akṛtātmāno\nnainaṁ paśyanty acetasaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "yatantaḥ yoginaḥ ca enam paśyanti ātmani avasthitam yatantaḥ api akṛta ātmānaḥ na enam paśyanti acetasaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 561, | |
"title": 15.12, | |
"devanagari": "यदादित्यगतं तेजो जगद्भासयतेऽखिलम् ।\nयच्चन्द्रमसि यच्चाग्नौ तत्तेजो विद्धि मामकम् ॥ १५.१२ ॥", | |
"verse_text": "yad āditya-gataṁ tejo\njagad bhāsayate ’khilam\nyac candramasi yac cāgnau\ntat tejo viddhi māmakam", | |
"verse_text_no_samdhis": "yat āditya gatam tejaḥ jagat bhāsayate akhilam yat candramasi yat ca agnau tat tejaḥ viddhi māmakam" | |
}, | |
{ | |
"id": 562, | |
"title": 15.13, | |
"devanagari": "गामाविश्य च भूतानि धारयाम्यहमोजसा ।\nपुष्णामि चौषधीः सर्वाः सोमो भूत्वा रसात्मकः ॥ १५.१३ ॥", | |
"verse_text": "gām āviśya ca bhūtāni\ndhārayāmy aham ojasā\npuṣṇāmi cauṣadhīḥ sarvāḥ\nsomo bhūtvā rasātmakaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "gām āviśya ca bhūtāni dhārayāmi aham ojasā puṣṇāmi ca auṣadhīḥ sarvāḥ somaḥ bhūtvā rasa ātmakaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 563, | |
"title": 15.14, | |
"devanagari": "अहं वैश्वानरो भूत्वा प्राणिनां देहमाश्रितः ।\nप्राणापानसमायुक्तः पचाम्यन्नं चतुर्विधम् ॥ १५.१४ ॥", | |
"verse_text": "ahaṁ vaiśvānaro bhūtvā\nprāṇināṁ deham āśritaḥ\nprāṇāpāna-samāyuktaḥ\npacāmy annaṁ catur-vidham", | |
"verse_text_no_samdhis": "aham vaiśvānaraḥ bhūtvā prāṇinām deham āśritaḥ prāṇa apāna samāyuktaḥ pacāmi annam catuḥ vidham" | |
}, | |
{ | |
"id": 564, | |
"title": 15.15, | |
"devanagari": "सर्वस्य चाहं हृदि संनिविष्टो\nमत्तः स्मृतिर्ज्ञानमपोहनं च ।\nवेदैश्च सर्वैरहमेव वेद्यो\nवेदान्तकृद्वेदविदेव चाहम् ॥ १५.१५ ॥", | |
"verse_text": "sarvasya cāhaṁ hṛdi sanniviṣṭo\nmattaḥ smṛtir jñānam apohanaṁ ca\nvedaiś ca sarvair aham eva vedyo\nvedānta-kṛd veda-vid eva cāham", | |
"verse_text_no_samdhis": "sarvasya ca aham hṛdi sanniviṣṭaḥ mattaḥ smṛtiḥ jñānam apohanam ca vedaiḥ ca sarvaiḥ aham eva vedyaḥ vedānta kṛt veda vit eva ca aham" | |
}, | |
{ | |
"id": 565, | |
"title": 15.16, | |
"devanagari": "द्वाविमौ पुरुषौ लोके क्षरश्चाक्षर एव च ।\nक्षरः सर्वाणि भूतानि कूटस्थोऽक्षर उच्यते ॥ १५.१६ ॥", | |
"verse_text": "dvāv imau puruṣau loke\nkṣaraś cākṣara eva ca\nkṣaraḥ sarvāṇi bhūtāni\nkūṭa-stho ’kṣara ucyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "dvau imau puruṣau loke kṣaraḥ ca akṣaraḥ eva ca kṣaraḥ sarvāṇi bhūtāni kūṭa sthaḥ akṣaraḥ ucyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 566, | |
"title": 15.17, | |
"devanagari": "उत्तमः पुरुषस्त्वन्यः परमात्मेत्युदाहृतः ।\nयो लोकत्रयमाविश्य बिभर्त्यव्यय ईश्वरः ॥ १५.१७ ॥", | |
"verse_text": "uttamaḥ puruṣas tv anyaḥ\nparamātmety udāhṛtaḥ\nyo loka-trayam āviśya\nbibharty avyaya īśvaraḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "uttamaḥ puruṣaḥ tu anyaḥ parama ātmā iti udāhṛtaḥ yaḥ loka trayam āviśya bibharti avyayaḥ īśvaraḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 567, | |
"title": 15.18, | |
"devanagari": "यस्मात्क्षरमतीतोऽहमक्षरादपि चोत्तमः ।\nअतोऽस्मि लोके वेदे च प्रथितः पुरुषोत्तमः ॥ १५.१८ ॥", | |
"verse_text": "yasmāt kṣaram atīto ’ham\nakṣarād api cottamaḥ\nato ’smi loke vede ca\nprathitaḥ puruṣottamaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "yasmāt kṣaram atītaḥ aham akṣarāt api ca uttamaḥ ataḥ asmi loke vede ca prathitaḥ puruṣa uttamaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 568, | |
"title": 15.19, | |
"devanagari": "यो मामेवमसंमूढो जानाति पुरुषोत्तमम् ।\nस सर्वविद्भजति मां सर्वभावेन भारत ॥ १५.१९ ॥", | |
"verse_text": "yo mām evam asammūḍho\njānāti puruṣottamam\nsa sarva-vid bhajati māṁ\nsarva-bhāvena bhārata", | |
"verse_text_no_samdhis": "yaḥ mām evam asammūḍhaḥ jānāti puruṣa uttamam saḥ sarva vit bhajati mām sarva bhāvena bhārata" | |
}, | |
{ | |
"id": 569, | |
"title": 15.2, | |
"devanagari": "इति गुह्यतमं शास्त्रमिदमुक्तं मयानघ ।\nएतद्\\u200cबुद्ध्वा बुद्धिमान्स्यात्कृतकृत्यश्च भारत ॥ १५.२० ॥", | |
"verse_text": "iti guhya-tamaṁ śāstram\nidam uktaṁ mayānagha\netad buddhvā buddhimān syāt\nkṛta-kṛtyaś ca bhārata", | |
"verse_text_no_samdhis": "iti guhya tamam śāstram idam uktam mayā anagha etat buddhvā buddhi mān syāt kṛta kṛtyaḥ ca bhārata" | |
}, | |
{ | |
"id": 570, | |
"title": 16.1, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nअभयं सत्त्वसंशुद्धिर्ज्ञानयोगव्यवस्थितिः\nदानं दमश्च यज्ञश्च स्वाध्यायस्तप आर्जवम् ॥ १६.१ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nabhayaṁ sattva-saṁśuddhir\njñāna-yoga-vyavasthitiḥ\ndānaṁ damaś ca yajñaś ca\nsvādhyāyas tapa ārjavam", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca abhayam sattva saṁśuddhiḥ jñāna yoga vyavasthitiḥ dānam damaḥ ca yajñaḥ ca svādhyāyaḥ tapaḥ ārjavam" | |
}, | |
{ | |
"id": 571, | |
"title": 16.2, | |
"devanagari": "अहिंसा सत्यमक्रोधस्त्यागः शान्तिरपैशुनम् ।\nदया भूतेष्वलोलुप्त्वं मार्दवं ह्रीरचापलम् ॥ १६.२ ॥", | |
"verse_text": "ahiṁsā satyam akrodhas\ntyāgaḥ śāntir apaiśunam\ndayā bhūteṣv aloluptvaṁ\nmārdavaṁ hrīr acāpalam", | |
"verse_text_no_samdhis": "ahiṁsā satyam akrodhaḥ tyāgaḥ śāntiḥ apaiśunam dayā bhūteṣu aloluptvam mārdavam hrīḥ acāpalam" | |
}, | |
{ | |
"id": 572, | |
"title": 16.3, | |
"devanagari": "तेजः क्षमा धृतिः शौचमद्रोहो नातिमानिता ।\nभवन्ति संपदं दैवीमभिजातस्य भारत ॥ १६.३ ॥", | |
"verse_text": "tejaḥ kṣamā dhṛtiḥ śaucam\nadroho nāti-mānitā\nbhavanti sampadaṁ daivīm\nabhijātasya bhārata", | |
"verse_text_no_samdhis": "tejaḥ kṣamā dhṛtiḥ śaucam adrohaḥ na ati mānitā bhavanti sampadam daivīm abhijātasya bhārata" | |
}, | |
{ | |
"id": 573, | |
"title": 16.4, | |
"devanagari": "दम्भो दर्पोऽभिमानश्च क्रोधः पारुष्यमेव च ।\nअज्ञानं चाभिजातस्य पार्थ संपदमासुरीम् ॥ १६.४ ॥", | |
"verse_text": "dambho darpo ’bhimānaś ca\nkrodhaḥ pāruṣyam eva ca\najñānaṁ cābhijātasya\npārtha sampadam āsurīm", | |
"verse_text_no_samdhis": "dambhaḥ darpaḥ abhimānaḥ ca krodhaḥ pāruṣyam eva ca ajñānam ca abhijātasya pārtha sampadam āsurīm" | |
}, | |
{ | |
"id": 574, | |
"title": 16.5, | |
"devanagari": "दैवी संपद्विमोक्षाय निबन्धायासुरी मता ।\nमा शुचः संपदं दैवीमभिजातोऽसि पाण्डव ॥ १६.५ ॥", | |
"verse_text": "daivī sampad vimokṣāya\nnibandhāyāsurī matā\nmā śucaḥ sampadaṁ daivīm\nabhijāto ’si pāṇḍava", | |
"verse_text_no_samdhis": "daivī sampat vimokṣāya nibandhāya āsurī matā mā śucaḥ sampadam daivīm abhijātaḥ asi pāṇḍava" | |
}, | |
{ | |
"id": 575, | |
"title": 16.6, | |
"devanagari": "द्वौ भूतसर्गौ लोकेऽस्मिन्दैव आसुर एव च ।\nदैवो विस्तरशः प्रोक्त आसुरं पार्थ मे शृणु ॥ १६.६ ॥", | |
"verse_text": "dvau bhūta-sargau loke ’smin\ndaiva āsura eva ca\ndaivo vistaraśaḥ prokta\nāsuraṁ pārtha me śṛṇu", | |
"verse_text_no_samdhis": "dvau bhūta sargau loke asmin daivaḥ āsuraḥ eva ca daivaḥ vistaraśaḥ proktaḥ āsuram pārtha me śṛṇu" | |
}, | |
{ | |
"id": 576, | |
"title": 16.7, | |
"devanagari": "प्रवृत्तिं च निवृत्तिं च जना न विदुरासुराः ।\nन शौचं नापि चाचारो न सत्यं तेषु विद्यते ॥ १६.७ ॥", | |
"verse_text": "pravṛttiṁ ca nivṛttiṁ ca\njanā na vidur āsurāḥ\nna śaucaṁ nāpi cācāro\nna satyaṁ teṣu vidyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "pravṛttim ca nivṛttim ca janāḥ na viduḥ āsurāḥ na śaucam na api ca ācāraḥ na satyam teṣu vidyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 577, | |
"title": 16.8, | |
"devanagari": "असत्यमप्रतिष्ठं ते जगदाहुरनीश्वरम् ।\nअपरस्परसंभूतं किमन्यत्कामहैतुकम् ॥ १६.८ ॥", | |
"verse_text": "asatyam apratiṣṭhaṁ te\njagad āhur anīśvaram\naparaspara-sambhūtaṁ\nkim anyat kāma-haitukam", | |
"verse_text_no_samdhis": "asatyam apratiṣṭham te jagat āhuḥ anīśvaram aparaspara sambhūtam kim anyat kāma haitukam" | |
}, | |
{ | |
"id": 578, | |
"title": 16.9, | |
"devanagari": "एतां दृष्टिमवष्टभ्य नष्टात्मानोऽल्पबुद्धयः ।\nप्रभवन्त्युग्रकर्माणः क्षयाय जगतोऽहिताः ॥ १६.९ ॥", | |
"verse_text": "etāṁ dṛṣṭim avaṣṭabhya\nnaṣṭātmāno ’lpa-buddhayaḥ\nprabhavanty ugra-karmāṇaḥ\nkṣayāya jagato ’hitāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "etām dṛṣṭim avaṣṭabhya naṣṭa ātmānaḥ alpa buddhayaḥ prabhavanti ugra karmāṇaḥ kṣayāya jagataḥ ahitāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 579, | |
"title": 16.1, | |
"devanagari": "काममाश्रित्य दुष्पूरं दम्भमानमदान्विताः ।\nमोहाद्\\u200cगृहीत्वासद्ग्राहान्प्रवर्तन्तेऽशुचिव्रताः ॥ १६.१० ॥", | |
"verse_text": "kāmam āśritya duṣpūraṁ\ndambha-māna-madānvitāḥ\nmohād gṛhītvāsad-grāhān\npravartante ’śuci-vratāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "kāmam āśritya duṣpūram dambha māna mada anvitāḥ mohāt gṛhītvā asat grāhān pravartante aśuci vratāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 580, | |
"title": 16.11, | |
"devanagari": "चिन्तामपरिमेयां च प्रलयान्तामुपाश्रिताः ।\nकामोपभोगपरमा एतावदिति निश्चिताः ॥ १६.११ ॥", | |
"verse_text": "cintām aparimeyāṁ ca\npralayāntām upāśritāḥ\nkāmopabhoga-paramā\netāvad iti niścitāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "cintām aparimeyām ca pralaya antām upāśritāḥ kāma upabhoga paramāḥ etāvat iti niścitāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 581, | |
"title": 16.12, | |
"devanagari": "आशापाशशतैर्बद्धाः कामक्रोधपरायणाः ।\nईहन्ते कामभोगार्थमन्यायेनार्थसञ्चयान् ॥ १६.१२ ॥", | |
"verse_text": "āśā-pāśa-śatair baddhāḥ\nkāma-krodha-parāyaṇāḥ\nīhante kāma-bhogārtham\nanyāyenārtha-sañcayān", | |
"verse_text_no_samdhis": "āśā pāśa śataiḥ baddhāḥ kāma krodha parāyaṇāḥ īhante kāma bhoga artham anyāyena artha sañcayān" | |
}, | |
{ | |
"id": 582, | |
"title": 16.13, | |
"devanagari": "इदमद्य मया लब्धमिमं प्राप्स्ये मनोरथम् ।\nइदमस्तीदमपि मे भविष्यति पुनर्धनम् ॥ १६.१३ ॥", | |
"verse_text": "idam adya mayā labdham\nimaṁ prāpsye manoratham\nidam astīdam api me\nbhaviṣyati punar dhanam", | |
"verse_text_no_samdhis": "idam adya mayā labdham imam prāpsye manaḥ ratham idam asti idam api me bhaviṣyati punaḥ dhanam" | |
}, | |
{ | |
"id": 583, | |
"title": 16.14, | |
"devanagari": "असौ मया हतः शत्रुर्हनिष्ये चापरानपि ।\nईश्वरोऽहमहं भोगी सिद्धोऽहं बलवान्सुखी ॥ १६.१४ ॥", | |
"verse_text": "asau mayā hataḥ śatrur\nhaniṣye cāparān api\nīśvaro ’ham ahaṁ bhogī\nsiddho ’haṁ balavān sukhī", | |
"verse_text_no_samdhis": "asau mayā hataḥ śatruḥ haniṣye ca aparān api īśvaraḥ aham aham bhogī siddhaḥ aham bala vān sukhī" | |
}, | |
{ | |
"id": 584, | |
"title": 16.15, | |
"devanagari": "आढ्योऽभिजनवानस्मि कोऽन्योऽस्ति सदृशो मया ।\nयक्ष्ये दास्यामि मोदिष्य इत्यज्ञानविमोहिताः ॥ १६.१५ ॥", | |
"verse_text": "āḍhyo ’bhijanavān asmi\nko ’nyo ’sti sadṛśo mayā\nyakṣye dāsyāmi modiṣya\nity ajñāna-vimohitāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "āḍhyaḥ abhijana vān asmi kaḥ anyaḥ asti sadṛśaḥ mayā yakṣye dāsyāmi modiṣye iti ajñāna vimohitāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 585, | |
"title": 16.16, | |
"devanagari": "अनेकचित्तविभ्रान्ता मोहजालसमावृताः ।\nप्रसक्ताः कामभोगेषु पतन्ति नरकेऽशुचौ ॥ १६.१६ ॥", | |
"verse_text": "aneka-citta-vibhrāntā\nmoha-jāla-samāvṛtāḥ\nprasaktāḥ kāma-bhogeṣu\npatanti narake ’śucau", | |
"verse_text_no_samdhis": "aneka citta vibhrāntāḥ moha jāla samāvṛtāḥ prasaktāḥ kāma bhogeṣu patanti narake aśucau" | |
}, | |
{ | |
"id": 586, | |
"title": 16.17, | |
"devanagari": "आत्मसंभाविताः स्तब्धा धनमानमदान्विताः ।\nयजन्ते नामयज्ञैस्ते दम्भेनाविधिपूर्वकम् ॥ १६.१७ ॥", | |
"verse_text": "ātma-sambhāvitāḥ stabdhā\ndhana-māna-madānvitāḥ\nyajante nāma-yajñais te\ndambhenāvidhi-pūrvakam", | |
"verse_text_no_samdhis": "ātma sambhāvitāḥ stabdhāḥ dhana māna mada anvitāḥ yajante nāma yajñaiḥ te dambhena avidhi pūrvakam" | |
}, | |
{ | |
"id": 587, | |
"title": 16.18, | |
"devanagari": "अहंकारं बलं दर्पं कामं क्रोधं च संश्रिताः ।\nमामात्मपरदेहेषु प्रद्विषन्तोऽभ्यसूयकाः ॥ १६.१८ ॥", | |
"verse_text": "ahaṅkāraṁ balaṁ darpaṁ\nkāmaṁ krodhaṁ ca saṁśritāḥ\nmām ātma-para-deheṣu\npradviṣanto ’bhyasūyakāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "ahaṅkāram balam darpam kāmam krodham ca saṁśritāḥ mām ātma para deheṣu pradviṣantaḥ abhyasūyakāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 588, | |
"title": 16.19, | |
"devanagari": "तानहं द्विषतः क्रुरान्संसारेषु नराधमान् ।\nक्षिपाम्यजस्रमशुभानासुरीष्वेव योनिषु ॥ १६.१९ ॥", | |
"verse_text": "tān ahaṁ dviṣataḥ krūrān\nsaṁsāreṣu narādhamān\nkṣipāmy ajasram aśubhān\nāsurīṣv eva yoniṣu", | |
"verse_text_no_samdhis": "tān aham dviṣataḥ krūrān saṁsāreṣu nara adhamān kṣipāmi ajasram aśubhān āsurīṣu eva yoniṣu" | |
}, | |
{ | |
"id": 589, | |
"title": 16.2, | |
"devanagari": "आसुरीं योनिमापन्ना मूढा जन्मनि जन्मनि ।\nमामप्राप्यैव कौन्तेय ततो यान्त्यधमां गतिम् ॥ १६.२० ॥", | |
"verse_text": "āsurīṁ yonim āpannā\nmūḍhā janmani janmani\nmām aprāpyaiva kaunteya\ntato yānty adhamāṁ gatim", | |
"verse_text_no_samdhis": "āsurīm yonim āpannāḥ mūḍhāḥ janmani janmani mām aprāpya eva kaunteya tataḥ yānti adhamām gatim" | |
}, | |
{ | |
"id": 590, | |
"title": 16.21, | |
"devanagari": "त्रिविधं नरकस्येदं द्वारं नाशनमात्मनः ।\nकामः क्रोधस्तथा लोभस्तस्मादेतत्त्रयं त्यजेत् ॥ १६.२१ ॥", | |
"verse_text": "tri-vidhaṁ narakasyedaṁ\ndvāraṁ nāśanam ātmanaḥ\nkāmaḥ krodhas tathā lobhas\ntasmād etat trayaṁ tyajet", | |
"verse_text_no_samdhis": "tri vidham narakasya idam dvāram nāśanam ātmanaḥ kāmaḥ krodhaḥ tathā lobhaḥ tasmāt etat trayam tyajet" | |
}, | |
{ | |
"id": 591, | |
"title": 16.22, | |
"devanagari": "एतैर्विमुक्तः कौन्तेय तमोद्वारैस्त्रिभिर्नरः ।\nआचरत्यात्मनः श्रेयस्ततो याति परां गतिम् ॥ १६.२२ ॥", | |
"verse_text": "etair vimuktaḥ kaunteya\ntamo-dvārais tribhir naraḥ\nācaraty ātmanaḥ śreyas\ntato yāti parāṁ gatim", | |
"verse_text_no_samdhis": "etaiḥ vimuktaḥ kaunteya tamaḥ dvāraiḥ tribhiḥ naraḥ ācarati ātmanaḥ śreyaḥ tataḥ yāti parām gatim" | |
}, | |
{ | |
"id": 592, | |
"title": 16.23, | |
"devanagari": "यः शास्त्रविधिमुत्सृज्य वर्तते कामकारतः ।\nन स सिद्धिमवाप्नोति न सुखं न परां गतिम् ॥ १६.२३ ॥", | |
"verse_text": "yaḥ śāstra-vidhim utsṛjya\nvartate kāma-kārataḥ\nna sa siddhim avāpnoti\nna sukhaṁ na parāṁ gatim", | |
"verse_text_no_samdhis": "yaḥ śāstra vidhim utsṛjya vartate kāma kārataḥ na saḥ siddhim avāpnoti na sukham na parām gatim" | |
}, | |
{ | |
"id": 593, | |
"title": 16.24, | |
"devanagari": "तस्माच्छास्त्रं प्रमाणं ते कार्याकार्यव्यवस्थितौ ।\nज्ञात्वा शास्त्रविधानोक्तं कर्म कर्तुमिहार्हसि ॥ १६.२४ ॥", | |
"verse_text": "tasmāc chāstraṁ pramāṇaṁ te\nkāryākārya-vyavasthitau\njñātvā śāstra-vidhānoktaṁ\nkarma kartum ihārhasi", | |
"verse_text_no_samdhis": "tasmāt śāstram pramāṇam te kārya akārya vyavasthitau jñātvā śāstra vidhāna uktam karma kartum iha arhasi" | |
}, | |
{ | |
"id": 594, | |
"title": 17.1, | |
"devanagari": "अर्जुन उवाच ।\nये शास्त्रविधिमुत्सृज्य यजन्ते श्रद्धयान्विताः\nतेषां निष्ठा तु का कृष्ण सत्त्वमाहो रजस्तमः ॥ १७.१ ॥", | |
"verse_text": "arjuna uvāca\nye śāstra-vidhim utsṛjya\nyajante śraddhayānvitāḥ\nteṣāṁ niṣṭhā tu kā kṛṣṇa\nsattvam āho rajas tamaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "arjunaḥ uvāca ye śāstra vidhim utsṛjya yajante śraddhayā anvitāḥ teṣām niṣṭhā tu kā kṛṣṇa sattvam āho rajaḥ tamaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 595, | |
"title": 17.2, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nत्रिविधा भवति श्रद्धा देहिनां सा स्वभावजा\nसात्त्विकी राजसी चैव तामसी चेति तां शृणु ॥ १७.२ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\ntri-vidhā bhavati śraddhā\ndehināṁ sā svabhāva-jā\nsāttvikī rājasī caiva\ntāmasī ceti tāṁ śṛṇu", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca tri vidhā bhavati śraddhā dehinām sā sva bhāva jā sāttvikī rājasī ca eva tāmasī ca iti tām śṛṇu" | |
}, | |
{ | |
"id": 596, | |
"title": 17.3, | |
"devanagari": "सत्त्वानुरूपा सर्वस्य श्रद्धा भवति भारत ।\nश्रद्धामयोऽयं पुरुषो यो यच्छ्रद्धः स एव सः ॥ १७.३ ॥", | |
"verse_text": "sattvānurūpā sarvasya\nśraddhā bhavati bhārata\nśraddhā-mayo ’yaṁ puruṣo\nyo yac-chraddhaḥ sa eva saḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "sattva anurūpā sarvasya śraddhā bhavati bhārata śraddhā mayaḥ ayam puruṣaḥ yaḥ yat śraddhaḥ saḥ eva saḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 597, | |
"title": 17.4, | |
"devanagari": "यजन्ते सात्त्विका देवान्यक्षरक्षांसि राजसाः ।\nप्रेतान्भूतगणांश्चान्ये यजन्ते तामसा जनाः ॥ १७.४ ॥", | |
"verse_text": "yajante sāttvikā devān\nyakṣa-rakṣāṁsi rājasāḥ\npretān bhūta-gaṇāṁś cānye\nyajante tāmasā janāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "yajante sāttvikāḥ devān yakṣa rakṣāṁsi rājasāḥ pretān bhūta gaṇān ca anye yajante tāmasāḥ janāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 598, | |
"title": 17.5, | |
"devanagari": "अशास्त्रविहितं घोरं तप्यन्ते ये तपो जनाः ।\nदम्भाहंकारसंयुक्ताः कामरागबलान्विताः ॥ १७.५ ॥", | |
"verse_text": "aśāstra-vihitaṁ ghoraṁ\ntapyante ye tapo janāḥ\ndambhāhaṅkāra-saṁyuktāḥ\nkāma-rāga-balānvitāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "aśāstra vihitam ghoram tapyante ye tapaḥ janāḥ dambha ahaṅkāra saṁyuktāḥ kāma rāga bala anvitāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 599, | |
"title": 17.6, | |
"devanagari": "कर्षयन्तः शरीरस्थं भूतग्राममचेतसः ।\nमां चैवान्तःशरीरस्थं तान्विद्ध्यासुरनिश्चयान् ॥ १७.६ ॥", | |
"verse_text": "karṣayantaḥ śarīra-sthaṁ\nbhūta-grāmam acetasaḥ\nmāṁ caivāntaḥ śarīra-sthaṁ\ntān viddhy āsura-niścayān", | |
"verse_text_no_samdhis": "karṣayantaḥ śarīra stham bhūta grāmam acetasaḥ mām ca eva antaḥ śarīra stham tān viddhi āsura niścayān" | |
}, | |
{ | |
"id": 600, | |
"title": 17.7, | |
"devanagari": "आहारस्त्वपि सर्वस्य त्रिविधो भवति प्रियः ।\nयज्ञस्तपस्तथा दानं तेषां भेदमिमं शृणु ॥ १७.७ ॥", | |
"verse_text": "āhāras tv api sarvasya\ntri-vidho bhavati priyaḥ\nyajñas tapas tathā dānaṁ\nteṣāṁ bhedam imaṁ śṛṇu", | |
"verse_text_no_samdhis": "āhāraḥ tu api sarvasya tri vidhaḥ bhavati priyaḥ yajñaḥ tapaḥ tathā dānam teṣām bhedam imam śṛṇu" | |
}, | |
{ | |
"id": 601, | |
"title": 17.8, | |
"devanagari": "आयुःसत्त्वबलारोग्यसुखप्रीतिविवर्धनाः ।\nरस्याः स्निग्धाः स्थिरा हृद्या आहाराः सात्त्विकप्रियाः ॥ १७.८ ॥", | |
"verse_text": "āyuḥ-sattva-balārogya-\nsukha-prīti-vivardhanāḥ\nrasyāḥ snigdhāḥ sthirā hṛdyā\nāhārāḥ sāttvika-priyāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "āyuḥ sattva bala ārogya sukha prīti vivardhanāḥ rasyāḥ snigdhāḥ sthirāḥ hṛdyāḥ āhārāḥ sāttvika priyāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 602, | |
"title": 17.9, | |
"devanagari": "कट्\\u200cवम्ललवणात्युष्णतीक्ष्णरूक्षविदाहिनः ।\nआहारा राजसस्येष्टा दुःखशोकामयप्रदाः ॥ १७.९ ॥", | |
"verse_text": "kaṭv-amla-lavaṇāty-uṣṇa-\ntīkṣṇa-rūkṣa-vidāhinaḥ\nāhārā rājasasyeṣṭā\nduḥkha-śokāmaya-pradāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "kaṭu amla lavaṇa ati uṣṇa tīkṣṇa rūkṣa vidāhinaḥ āhārāḥ rājasasya iṣṭāḥ duḥkha śoka āmaya pradāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 603, | |
"title": 17.1, | |
"devanagari": "यातयामं गतरसं पूति पर्युषितं च यत् ।\nउच्छिष्टमपि चामेध्यं भोजनं तामसप्रियम् ॥ १७.१० ॥", | |
"verse_text": "yāta-yāmaṁ gata-rasaṁ\npūti paryuṣitaṁ ca yat\nucchiṣṭam api cāmedhyaṁ\nbhojanaṁ tāmasa-priyam", | |
"verse_text_no_samdhis": "yāta yāmam gata rasam pūti paryuṣitam ca yat ucchiṣṭam api ca amedhyam bhojanam tāmasa priyam" | |
}, | |
{ | |
"id": 604, | |
"title": 17.11, | |
"devanagari": "अफलाकाङ्क्षिभिर्यज्ञो विधिदृष्टो य इज्यते ।\nयष्टव्यमेवेति मनः समाधाय स सात्त्विकः ॥ १७.११ ॥", | |
"verse_text": "aphalākāṅkṣibhir yajño\nvidhi-diṣṭo ya ijyate\nyaṣṭavyam eveti manaḥ\nsamādhāya sa sāttvikaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "aphala ākāṅkṣibhiḥ yajñaḥ vidhi diṣṭaḥ yaḥ ijyate yaṣṭavyam eva iti manaḥ samādhāya saḥ sāttvikaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 605, | |
"title": 17.12, | |
"devanagari": "अभिसंधाय तु फलं दम्भार्थमपि चैव यत् ।\nइज्यते भरतश्रेष्ठ तं यज्ञं विद्धि राजसम् ॥ १७.१२ ॥", | |
"verse_text": "abhisandhāya tu phalaṁ\ndambhārtham api caiva yat\nijyate bharata-śreṣṭha\ntaṁ yajñaṁ viddhi rājasam", | |
"verse_text_no_samdhis": "abhisandhāya tu phalam dambha artham api ca eva yat ijyate bharata śreṣṭha tam yajñam viddhi rājasam" | |
}, | |
{ | |
"id": 606, | |
"title": 17.13, | |
"devanagari": "विधिहीनमसृष्टान्नं मन्त्रहीनमदक्षिणम् ।\nश्रद्धाविरहितं यज्ञं तामसं परिचक्षते ॥ १७.१३ ॥", | |
"verse_text": "vidhi-hīnam asṛṣṭānnaṁ\nmantra-hīnam adakṣiṇam\nśraddhā-virahitaṁ yajñaṁ\ntāmasaṁ paricakṣate", | |
"verse_text_no_samdhis": "vidhi hīnam asṛṣṭa annam mantra hīnam adakṣiṇam śraddhā virahitam yajñam tāmasam paricakṣate" | |
}, | |
{ | |
"id": 607, | |
"title": 17.14, | |
"devanagari": "देवद्विजगुरुप्राज्ञपूजनं शौचमार्जवम् ।\nब्रह्मचर्यमहिंसा च शारीरं तप उच्यते ॥ १७.१४ ॥", | |
"verse_text": "deva-dvija-guru-prājña-\npūjanaṁ śaucam ārjavam\nbrahmacaryam ahiṁsā ca\nśārīraṁ tapa ucyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "deva dvija guru prājña pūjanam śaucam ārjavam brahmacaryam ahiṁsā ca śārīram tapaḥ ucyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 608, | |
"title": 17.15, | |
"devanagari": "अनुद्वेगकरं वाक्यं सत्यं प्रियहितं च यत् ।\nस्वाध्यायाभ्यसनं चैव वाङ्मयं तप उच्यते ॥ १७.१५ ॥", | |
"verse_text": "anudvega-karaṁ vākyaṁ\nsatyaṁ priya-hitaṁ ca yat\nsvādhyāyābhyasanaṁ caiva\nvāṅ-mayaṁ tapa ucyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "anudvega karam vākyam satyam priya hitam ca yat svādhyāya abhyasanam ca eva vāk mayam tapaḥ ucyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 609, | |
"title": 17.16, | |
"devanagari": "मनः प्रसादः सौम्यत्वं मौनमात्मविनिग्रहः ।\nभावसंशुद्धिरित्येतत्तपो मानसमुच्यते ॥ १७.१६ ॥", | |
"verse_text": "manaḥ-prasādaḥ saumyatvaṁ\nmaunam ātma-vinigrahaḥ\nbhāva-saṁśuddhir ity etat\ntapo mānasam ucyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "manaḥ prasādaḥ saumyatvam maunam ātma vinigrahaḥ bhāva saṁśuddhiḥ iti etat tapaḥ mānasam ucyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 610, | |
"title": 17.17, | |
"devanagari": "श्रद्धया परया तप्तं तपस्तत्त्रिविधं नरैः ।\nअफलाकाङ्क्षिभिर्युक्तैः सात्त्विकं परिचक्षते ॥ १७.१७ ॥", | |
"verse_text": "śraddhayā parayā taptaṁ\ntapas tat tri-vidhaṁ naraiḥ\naphalākāṅkṣibhir yuktaiḥ\nsāttvikaṁ paricakṣate", | |
"verse_text_no_samdhis": "śraddhayā parayā taptam tapaḥ tat tri vidham naraiḥ aphala ākāṅkṣibhiḥ yuktaiḥ sāttvikam paricakṣate" | |
}, | |
{ | |
"id": 611, | |
"title": 17.18, | |
"devanagari": "सत्कारमानपूजार्थं तपो दम्भेन चैव यत् ।\nक्रियते तदिह प्रोक्तं राजसं चलमध्रुवम् ॥ १७.१८ ॥", | |
"verse_text": "satkāra-māna-pūjārthaṁ\ntapo dambhena caiva yat\nkriyate tad iha proktaṁ\nrājasaṁ calam adhruvam", | |
"verse_text_no_samdhis": "sat kāra māna pūjā artham tapaḥ dambhena ca eva yat kriyate tat iha proktam rājasam calam adhruvam" | |
}, | |
{ | |
"id": 612, | |
"title": 17.19, | |
"devanagari": "मूढग्राहेणात्मनो यत्पीडया क्रियते तपः ।\nपरस्योत्सादनार्थं वा तत्तामसमुदाहृतम् ॥ १७.१९ ॥", | |
"verse_text": "mūḍha-grāheṇātmano yat\npīḍayā kriyate tapaḥ\nparasyotsādanārthaṁ vā\ntat tāmasam udāhṛtam", | |
"verse_text_no_samdhis": "mūḍha grāheṇa ātmanaḥ yat pīḍayā kriyate tapaḥ parasya utsādana artham vā tat tāmasam udāhṛtam" | |
}, | |
{ | |
"id": 613, | |
"title": 17.2, | |
"devanagari": "दातव्यमिति यद्दानं दीयतेऽनुपकारिणे ।\nदेशे काले च पात्रे च तद्दानं सात्त्विकं स्मृतम् ॥ १७.२० ॥", | |
"verse_text": "dātavyam iti yad dānaṁ\ndīyate ’nupakāriṇe\ndeśe kāle ca pātre ca\ntad dānaṁ sāttvikaṁ smṛtam", | |
"verse_text_no_samdhis": "dātavyam iti yat dānam dīyate anupakāriṇe deśe kāle ca pātre ca tat dānam sāttvikam smṛtam" | |
}, | |
{ | |
"id": 614, | |
"title": 17.21, | |
"devanagari": "यत्तु प्रत्युपकारार्थं फलमुद्दिश्य वा पुनः ।\nदीयते च परिक्लिष्टं तद्दानं राजसं स्मृतम् ॥ १७.२१ ॥", | |
"verse_text": "yat tu pratyupakārārthaṁ\nphalam uddiśya vā punaḥ\ndīyate ca parikliṣṭaṁ\ntad dānaṁ rājasaṁ smṛtam", | |
"verse_text_no_samdhis": "yat tu prati upakāra artham phalam uddiśya vā punaḥ dīyate ca parikliṣṭam tat dānam rājasam smṛtam" | |
}, | |
{ | |
"id": 615, | |
"title": 17.22, | |
"devanagari": "अदेशकाले यद्दानमपात्रेभ्यश्च दीयते ।\nअसत्कृतमवज्ञातं तत्तामसमुदाहृतम् ॥ १७.२२ ॥", | |
"verse_text": "adeśa-kāle yad dānam\napātrebhyaś ca dīyate\nasat-kṛtam avajñātaṁ\ntat tāmasam udāhṛtam", | |
"verse_text_no_samdhis": "adeśa kāle yat dānam apātrebhyaḥ ca dīyate asat kṛtam avajñātam tat tāmasam udāhṛtam" | |
}, | |
{ | |
"id": 616, | |
"title": 17.23, | |
"devanagari": "ॐतत्सदिति निर्देशो ब्रह्मणस्त्रिविधः स्मृतः ।\nब्राह्मणास्तेन वेदाश्च यज्ञाश्च विहिताः पुरा ॥ १७.२३ ॥", | |
"verse_text": "oṁ tat sad iti nirdeśo\nbrahmaṇas tri-vidhaḥ smṛtaḥ\nbrāhmaṇās tena vedāś ca\nyajñāś ca vihitāḥ purā", | |
"verse_text_no_samdhis": "oṁ tat sat iti nirdeśaḥ brahmaṇaḥ tri vidhaḥ smṛtaḥ brāhmaṇāḥ tena vedāḥ ca yajñāḥ ca vihitāḥ purā" | |
}, | |
{ | |
"id": 617, | |
"title": 17.24, | |
"devanagari": "तस्माद ॐ द्दत्युदाहृत्य यज्ञदानतपःक्रियाः ।\nप्रवर्तन्ते विधानोक्ताः सततं ब्रह्मवादिनाम् ॥ १७.२४ ॥", | |
"verse_text": "tasmād oṁ ity udāhṛtya\nyajña-dāna-tapaḥ-kriyāḥ\npravartante vidhānoktāḥ\nsatataṁ brahma-vādinām", | |
"verse_text_no_samdhis": "tasmāt oṁ iti udāhṛtya yajña dāna tapaḥ kriyāḥ pravartante vidhāna uktāḥ satatam brahma vādinām" | |
}, | |
{ | |
"id": 618, | |
"title": 17.25, | |
"devanagari": "तदित्यनभिसन्धाय फलं यज्ञतपःक्रियाः ।\nदानक्रियाश्च विविधाः क्रियन्ते मोक्षकाङ्क्षिभिः ॥ १७.२५ ॥", | |
"verse_text": "tad ity anabhisandhāya\nphalaṁ yajña-tapaḥ-kriyāḥ\ndāna-kriyāś ca vividhāḥ\nkriyante mokṣa-kāṅkṣibhiḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "tat iti anabhisandhāya phalam yajña tapaḥ kriyāḥ dāna kriyāḥ ca vividhāḥ kriyante mokṣa kāṅkṣibhiḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 619, | |
"title": 17.26, | |
"devanagari": "सद्भावे साधुभावे च सदित्येतत्प्रयुज्यते ।\nप्रशस्ते कर्मणि तथा सच्छब्दः पार्थ युज्यते ॥ १७.२६ ॥", | |
"verse_text": "sad-bhāve sādhu-bhāve ca\nsad ity etat prayujyate\npraśaste karmaṇi tathā\nsac-chabdaḥ pārtha yujyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "sat bhāve sādhu bhāve ca sat iti etat prayujyate praśaste karmaṇi tathā sat śabdaḥ pārtha yujyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 620, | |
"title": 17.27, | |
"devanagari": "यज्ञे तपसि दाने च स्थितिः सदिति चोच्यते ।\nकर्म चैव तदर्थीयं सदित्येवाभिधीयते ॥ १७.२७ ॥", | |
"verse_text": "yajñe tapasi dāne ca\nsthitiḥ sad iti cocyate\nkarma caiva tad-arthīyaṁ\nsad ity evābhidhīyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "yajñe tapasi dāne ca sthitiḥ sat iti ca ucyate karma ca eva tat arthīyam sat iti eva abhidhīyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 621, | |
"title": 17.28, | |
"devanagari": "अश्रद्धया हुतं दत्तं तपस्तप्तं कृतं च यत् ।\nअसदित्युच्यते पार्थ न च तत्प्रेत्य नो इह ॥ १७.२८ ॥", | |
"verse_text": "aśraddhayā hutaṁ dattaṁ\ntapas taptaṁ kṛtaṁ ca yat\nasad ity ucyate pārtha\nna ca tat pretya no iha", | |
"verse_text_no_samdhis": "aśraddhayā hutam dattam tapaḥ taptam kṛtam ca yat asat iti ucyate pārtha na ca tat pretya na u iha" | |
}, | |
{ | |
"id": 622, | |
"title": 18.1, | |
"devanagari": "अर्जुन उवाच ।\nसंन्यासस्य महाबाहो तत्त्वमिच्छामि वेदितुम्\nत्यागस्य च हृषीकेश पृथक्केशिनिषूदन ॥ १८.१ ॥", | |
"verse_text": "arjuna uvāca\nsannyāsasya mahā-bāho\ntattvam icchāmi veditum\ntyāgasya ca hṛṣīkeśa\npṛthak keśi-niṣūdana", | |
"verse_text_no_samdhis": "arjunaḥ uvāca sannyāsasya mahā bāho tattvam icchāmi veditum tyāgasya ca hṛṣīkeśa pṛthak keśi niṣūdana" | |
}, | |
{ | |
"id": 623, | |
"title": 18.2, | |
"devanagari": "श्रीभगवानुवाच ।\nकाम्यानां कर्मणां न्यासं संन्यासं कवयो विदुः\nसर्वकर्मफलत्यागं प्राहुस्त्यागं विचक्षणाः ॥ १८.२ ॥", | |
"verse_text": "śrī-bhagavān uvāca\nkāmyānāṁ karmaṇāṁ nyāsaṁ\nsannyāsaṁ kavayo viduḥ\nsarva-karma-phala-tyāgaṁ\nprāhus tyāgaṁ vicakṣaṇāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "śrī bhagavān uvāca kāmyānām karmaṇām nyāsam sannyāsam kavayaḥ viduḥ sarva karma phala tyāgam prāhuḥ tyāgam vicakṣaṇāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 624, | |
"title": 18.3, | |
"devanagari": "त्याज्यं दोषवदित्येके कर्म प्राहुर्मनीषिणः ।\nयज्ञदानतपःकर्म न त्याज्यमिति चापरे ॥ १८.३ ॥", | |
"verse_text": "tyājyaṁ doṣa-vad ity eke\nkarma prāhur manīṣiṇaḥ\nyajña-dāna-tapaḥ-karma\nna tyājyam iti cāpare", | |
"verse_text_no_samdhis": "tyājyam doṣa vat iti eke karma prāhuḥ manīṣiṇaḥ yajña dāna tapaḥ karma na tyājyam iti ca apare" | |
}, | |
{ | |
"id": 625, | |
"title": 18.4, | |
"devanagari": "निश्चयं शृणु मे तत्र त्यागे भरतसत्तम ।\nत्यागो हि पुरुषव्याघ्र त्रिविधः संप्रकीर्तितः ॥ १८.४ ॥", | |
"verse_text": "niścayaṁ śṛṇu me tatra\ntyāge bharata-sattama\ntyāgo hi puruṣa-vyāghra\ntri-vidhaḥ samprakīrtitaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "niścayam śṛṇu me tatra tyāge bharata sat tama tyāgaḥ hi puruṣa vyāghra tri vidhaḥ samprakīrtitaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 626, | |
"title": 18.5, | |
"devanagari": "यज्ञदानतपःकर्म न त्याज्यं कार्यमेव तत् ।\nयज्ञो दानं तपश्चैव पावनानि मनीषिणाम् ॥ १८.५ ॥", | |
"verse_text": "yajña-dāna-tapaḥ-karma\nna tyājyaṁ kāryam eva tat\nyajño dānaṁ tapaś caiva\npāvanāni manīṣiṇām", | |
"verse_text_no_samdhis": "yajña dāna tapaḥ karma na tyājyam kāryam eva tat yajñaḥ dānam tapaḥ ca eva pāvanāni manīṣiṇām" | |
}, | |
{ | |
"id": 627, | |
"title": 18.6, | |
"devanagari": "एतान्यपि तु कर्माणि सङ्गं त्यक्त्वा फलानि च ।\nकर्तव्यानीति मे पार्थ निश्चितं मतमुत्तमम् ॥ १८.६ ॥", | |
"verse_text": "etāny api tu karmāṇi\nsaṅgaṁ tyaktvā phalāni ca\nkartavyānīti me pārtha\nniścitaṁ matam uttamam", | |
"verse_text_no_samdhis": "etāni api tu karmāṇi saṅgam tyaktvā phalāni ca kartavyāni iti me pārtha niścitam matam uttamam" | |
}, | |
{ | |
"id": 628, | |
"title": 18.7, | |
"devanagari": "नियतस्य तु संन्यासः कर्मणो नोपपद्यते ।\nमोहात्तस्य परित्यागस्तामसः परिकीर्तितः ॥ १८.७ ॥", | |
"verse_text": "niyatasya tu sannyāsaḥ\nkarmaṇo nopapadyate\nmohāt tasya parityāgas\ntāmasaḥ parikīrtitaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "niyatasya tu sannyāsaḥ karmaṇaḥ na upapadyate mohāt tasya parityāgaḥ tāmasaḥ parikīrtitaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 629, | |
"title": 18.8, | |
"devanagari": "दुःखमित्येव यत्कर्म कायक्लेशभयात्त्यजेत् ।\nस कृत्वा राजसं त्यागं नैव त्यागफलं लभेत् ॥ १८.८ ॥", | |
"verse_text": "duḥkham ity eva yat karma\nkāya-kleśa-bhayāt tyajet\nsa kṛtvā rājasaṁ tyāgaṁ\nnaiva tyāga-phalaṁ labhet", | |
"verse_text_no_samdhis": "duḥkham iti eva yat karma kāya kleśa bhayāt tyajet saḥ kṛtvā rājasam tyāgam na eva tyāga phalam labhet" | |
}, | |
{ | |
"id": 630, | |
"title": 18.9, | |
"devanagari": "कार्यमित्येव यत्कर्म नियतं क्रियतेऽर्जुन ।\nसङ्गं त्यक्त्वा फलं चैव स त्यागः सात्त्विको मतः ॥ १८.९ ॥", | |
"verse_text": "kāryam ity eva yat karma\nniyataṁ kriyate ’rjuna\nsaṅgaṁ tyaktvā phalaṁ caiva\nsa tyāgaḥ sāttviko mataḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "kāryam iti eva yat karma niyatam kriyate arjuna saṅgam tyaktvā phalam ca eva saḥ tyāgaḥ sāttvikaḥ mataḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 631, | |
"title": 18.1, | |
"devanagari": "न द्वेष्ट्यकुशलं कर्म कुशले नानुषज्जते ।\nत्यागी सत्त्वसमाविष्टो मेधावी छिन्नसंशयः ॥ १८.१० ॥", | |
"verse_text": "na dveṣṭy akuśalaṁ karma\nkuśale nānuṣajjate\ntyāgī sattva-samāviṣṭo\nmedhāvī chinna-saṁśayaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "na dveṣṭi akuśalam karma kuśale na anuṣajjate tyāgī sattva samāviṣṭaḥ medhāvī chinna saṁśayaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 632, | |
"title": 18.11, | |
"devanagari": "न हि देहभृता शक्यं त्यक्तुं कर्माण्यशेषतः ।\nयस्तु कर्मफलत्यागी स त्यागीत्यभिधीयते ॥ १८.११ ॥", | |
"verse_text": "na hi deha-bhṛtā śakyaṁ\ntyaktuṁ karmāṇy aśeṣataḥ\nyas tu karma-phala-tyāgī\nsa tyāgīty abhidhīyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "na hi deha bhṛtā śakyam tyaktum karmāṇi aśeṣataḥ yaḥ tu karma phala tyāgī saḥ tyāgī iti abhidhīyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 633, | |
"title": 18.12, | |
"devanagari": "अनिष्टमिष्टं मिश्रं च त्रिविधं कर्मणः फलम् ।\nभवत्यत्यागिनां प्रेत्य न तु संन्यासिनां क्वचित् ॥ १८.१२ ॥", | |
"verse_text": "aniṣṭam iṣṭaṁ miśraṁ ca\ntri-vidhaṁ karmaṇaḥ phalam\nbhavaty atyāgināṁ pretya\nna tu sannyāsināṁ kvacit", | |
"verse_text_no_samdhis": "aniṣṭam iṣṭam miśram ca tri vidham karmaṇaḥ phalam bhavati atyāginām pretya na tu sannyāsinām kvacit" | |
}, | |
{ | |
"id": 634, | |
"title": 18.13, | |
"devanagari": "पञ्चैतानि महाबाहो कारणानि निबोध मे ।\nसांख्ये कृतान्ते प्रोक्तानि सिद्धये सर्वकर्मणाम् ॥ १८.१३ ॥", | |
"verse_text": "pañcaitāni mahā-bāho\nkāraṇāni nibodha me\nsāṅkhye kṛtānte proktāni\nsiddhaye sarva-karmaṇām", | |
"verse_text_no_samdhis": "pañca etāni mahā bāho kāraṇāni nibodha me sāṅkhye kṛta ante proktāni siddhaye sarva karmaṇām" | |
}, | |
{ | |
"id": 635, | |
"title": 18.14, | |
"devanagari": "अधिष्ठानं तथा कर्ता करणं च पृथग्विधम् ।\nविविधाश्च पृथक्चेष्टा दैवं चैवात्र पञ्चमम् ॥ १८.१४ ॥", | |
"verse_text": "adhiṣṭhānaṁ tathā kartā\nkaraṇaṁ ca pṛthag-vidham\nvividhāś ca pṛthak ceṣṭā\ndaivaṁ caivātra pañcamam", | |
"verse_text_no_samdhis": "adhiṣṭhānam tathā kartā karaṇam ca pṛthak vidham vividhāḥ ca pṛthak ceṣṭāḥ daivam ca eva atra pañcamam" | |
}, | |
{ | |
"id": 636, | |
"title": 18.15, | |
"devanagari": "शरीरवाङ्\\u200cमनोभिर्यत्कर्म प्रारभते नरः ।\nन्याय्यं वा विपरीतं वा पञ्चैते तस्य हेतवः ॥ १८.१५ ॥", | |
"verse_text": "śarīra-vāṅ-manobhir yat\nkarma prārabhate naraḥ\nnyāyyaṁ vā viparītaṁ vā\npañcaite tasya hetavaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "śarīra vāk manobhiḥ yat karma prārabhate naraḥ nyāyyam vā viparītam vā pañca ete tasya hetavaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 637, | |
"title": 18.16, | |
"devanagari": "तत्रैवं सति कर्तारमात्मानं केवलं तु यः ।\nपश्यत्यकृतबुद्धित्वान्न स पश्यति दुर्मतिः ॥ १८.१६ ॥", | |
"verse_text": "tatraivaṁ sati kartāram\nātmānaṁ kevalaṁ tu yaḥ\npaśyaty akṛta-buddhitvān\nna sa paśyati durmatiḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "tatra evam sati kartāram ātmānam kevalam tu yaḥ paśyati akṛta buddhitvāt na saḥ paśyati durmatiḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 638, | |
"title": 18.17, | |
"devanagari": "यस्य नाहंकृतो भावो बुद्धिर्यस्य न लिप्यते ।\nहत्वापि स इमाँल्लोकान्न हन्ति न निबध्यते ॥ १८.१७ ॥", | |
"verse_text": "yasya nāhaṅkṛto bhāvo\nbuddhir yasya na lipyate\nhatvāpi sa imāḻ lokān\nna hanti na nibadhyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "yasya na ahaṅkṛtaḥ bhāvaḥ buddhiḥ yasya na lipyate hatvā api saḥ imān lokān na hanti na nibadhyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 639, | |
"title": 18.18, | |
"devanagari": "ज्ञानं ज्ञेयं परिज्ञाता त्रिविधा कर्मचोदना ।\nकरणं कर्म कर्तेति त्रिविधः कर्मसंग्रहः ॥ १८.१८ ॥", | |
"verse_text": "jñānaṁ jñeyaṁ parijñātā\ntri-vidhā karma-codanā\nkaraṇaṁ karma karteti\ntri-vidhaḥ karma-saṅgrahaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "jñānam jñeyam parijñātā tri vidhā karma codanā karaṇam karma kartā iti tri vidhaḥ karma saṅgrahaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 640, | |
"title": 18.19, | |
"devanagari": "ज्ञानं कर्म च कर्ता च त्रिधैव गुणभेदतः ।\nप्रोच्यते गुणसंख्याने यथावच्छृणु तान्यपि ॥ १८.१९ ॥", | |
"verse_text": "jñānaṁ karma ca kartā ca\ntridhaiva guṇa-bhedataḥ\nprocyate guṇa-saṅkhyāne\nyathāvac chṛṇu tāny api", | |
"verse_text_no_samdhis": "jñānam karma ca kartā ca tridhā eva guṇa bhedataḥ procyate guṇa saṅkhyāne yathā vat śṛṇu tāni api" | |
}, | |
{ | |
"id": 641, | |
"title": 18.2, | |
"devanagari": "सर्वभूतेषु येनैकं भावमव्ययमीक्षते ।\nअविभक्तं विभक्तेषु तज्ज्ञानं विद्धि सात्त्विकम् ॥ १८.२० ॥", | |
"verse_text": "sarva-bhūteṣu yenaikaṁ\nbhāvam avyayam īkṣate\navibhaktaṁ vibhakteṣu\ntaj jñānaṁ viddhi sāttvikam", | |
"verse_text_no_samdhis": "sarva bhūteṣu yena ekam bhāvam avyayam īkṣate avibhaktam vibhakteṣu tat jñānam viddhi sāttvikam" | |
}, | |
{ | |
"id": 642, | |
"title": 18.21, | |
"devanagari": "पृथक्त्वेन तु यज्ज्ञानं नानाभावान्पृथग्विधान् ।\nवेत्ति सर्वेषु भूतेषु तज्ज्ञानं विद्धि राजसम् ॥ १८.२१ ॥", | |
"verse_text": "pṛthaktvena tu yaj jñānaṁ\nnānā-bhāvān pṛthag-vidhān\nvetti sarveṣu bhūteṣu\ntaj jñānaṁ viddhi rājasam", | |
"verse_text_no_samdhis": "pṛthaktvena tu yat jñānam nānā bhāvān pṛthak vidhān vetti sarveṣu bhūteṣu tat jñānam viddhi rājasam" | |
}, | |
{ | |
"id": 643, | |
"title": 18.22, | |
"devanagari": "यत्तु कृत्स्नवदेकस्मिन्कार्ये सक्तमहैतुकम् ।\nअतत्त्वार्थवदल्पं च तत्तामसमुदाहृतम् ॥ १८.२२ ॥", | |
"verse_text": "yat tu kṛtsna-vad ekasmin\nkārye saktam ahaitukam\natattvārtha-vad alpaṁ ca\ntat tāmasam udāhṛtam", | |
"verse_text_no_samdhis": "yat tu kṛtsna vat ekasmin kārye saktam ahaitukam atattva artha vat alpam ca tat tāmasam udāhṛtam" | |
}, | |
{ | |
"id": 644, | |
"title": 18.23, | |
"devanagari": "नियतं सङ्गरहितमरागद्वेषतः कृतम् ।\nअफलप्रेप्सुना कर्म यत्तत्सात्त्विकमुच्यते ॥ १८.२३ ॥", | |
"verse_text": "niyataṁ saṅga-rahitam\narāga-dveṣataḥ kṛtam\naphala-prepsunā karma\nyat tat sāttvikam ucyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "niyatam saṅga rahitam arāga dveṣataḥ kṛtam aphala prepsunā karma yat tat sāttvikam ucyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 645, | |
"title": 18.24, | |
"devanagari": "यत्तु कामेप्सुना कर्म साहंकारेण वा पुनः ।\nक्रियते बहुलायासं तद्राजसमुदाहृतम् ॥ १८.२४ ॥", | |
"verse_text": "yat tu kāmepsunā karma\nsāhaṅkāreṇa vā punaḥ\nkriyate bahulāyāsaṁ\ntad rājasam udāhṛtam", | |
"verse_text_no_samdhis": "yat tu kāma īpsunā karma sa ahaṅkāreṇa vā punaḥ kriyate bahula āyāsam tat rājasam udāhṛtam" | |
}, | |
{ | |
"id": 646, | |
"title": 18.25, | |
"devanagari": "अनुबन्धं क्षयं हिंसामनवेक्ष्य च पौरुषम् ।\nमोहादारभ्यते कर्म यत्तत्तामसमुच्यते ॥ १८.२५ ॥", | |
"verse_text": "anubandhaṁ kṣayaṁ hiṁsām\nanapekṣya ca pauruṣam\nmohād ārabhyate karma\nyat tat tāmasam ucyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "anubandham kṣayam hiṁsām anapekṣya ca pauruṣam mohāt ārabhyate karma yat tat tāmasam ucyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 647, | |
"title": 18.26, | |
"devanagari": "मुक्तसङ्गोऽनहंवादी धृत्युत्साहसमन्वितः ।\nसिद्ध्यसिद्ध्योर्निर्विकारः कर्ता सात्त्विक उच्यते ॥ १८.२६ ॥", | |
"verse_text": "mukta-saṅgo ’nahaṁ-vādī\ndhṛty-utsāha-samanvitaḥ\nsiddhy-asiddhyor nirvikāraḥ\nkartā sāttvika ucyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "mukta saṅgaḥ anaham vādī dhṛti utsāha samanvitaḥ siddhi asiddhyoḥ nirvikāraḥ kartā sāttvikaḥ ucyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 648, | |
"title": 18.27, | |
"devanagari": "रागी कर्मफलप्रेप्सुर्लुब्धो हिंसात्मकोऽशुचिः ।\nहर्षशोकान्वितः कर्ता राजसः परिकीर्तितः ॥ १८.२७ ॥", | |
"verse_text": "rāgī karma-phala-prepsur\nlubdho hiṁsātmako ’śuciḥ\nharṣa-śokānvitaḥ kartā\nrājasaḥ parikīrtitaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "rāgī karma phala prepsuḥ lubdhaḥ hiṁsā ātmakaḥ aśuciḥ harṣa śoka anvitaḥ kartā rājasaḥ parikīrtitaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 649, | |
"title": 18.28, | |
"devanagari": "अयुक्तः प्राकृतः स्तब्धः शठो नैष्कृतिकोऽलसः ।\nविषादी दीर्घसूत्री च कर्ता तामस उच्यते ॥ १८.२८ ॥", | |
"verse_text": "ayuktaḥ prākṛtaḥ stabdhaḥ\nśaṭho naiṣkṛtiko ’lasaḥ\nviṣādī dīrgha-sūtrī ca\nkartā tāmasa ucyate", | |
"verse_text_no_samdhis": "ayuktaḥ prākṛtaḥ stabdhaḥ śaṭhaḥ naiṣkṛtikaḥ alasaḥ viṣādī dīrgha sūtrī ca kartā tāmasaḥ ucyate" | |
}, | |
{ | |
"id": 650, | |
"title": 18.29, | |
"devanagari": "बुद्धेर्भेदं धृतेश्चैव गुणतस्त्रिविधं शृणु ।\nप्रोच्यमानमशेषेण पृथक्त्वेन धनंजय ॥ १८.२९ ॥", | |
"verse_text": "buddher bhedaṁ dhṛteś caiva\nguṇatas tri-vidhaṁ śṛṇu\nprocyamānam aśeṣeṇa\npṛthaktvena dhanañ-jaya", | |
"verse_text_no_samdhis": "buddheḥ bhedam dhṛteḥ ca eva guṇataḥ tri vidham śṛṇu procyamānam aśeṣeṇa pṛthaktvena dhanam jaya" | |
}, | |
{ | |
"id": 651, | |
"title": 18.3, | |
"devanagari": "प्रवृत्तिं च निवृत्तिं च कार्याकार्ये भयाभये ।\nबन्धं मोक्षं च या वेत्ति बुद्धिः सा पार्थ सात्त्विकी ॥ १८.३० ॥", | |
"verse_text": "pravṛttiṁ ca nivṛttiṁ ca\nkāryākārye bhayābhaye\nbandhaṁ mokṣaṁ ca yā vetti\nbuddhiḥ sā pārtha sāttvikī", | |
"verse_text_no_samdhis": "pravṛttim ca nivṛttim ca kārya akārye bhaya abhaye bandham mokṣam ca yā vetti buddhiḥ sā pārtha sāttvikī" | |
}, | |
{ | |
"id": 652, | |
"title": 18.31, | |
"devanagari": "यया धर्ममधर्मं च कार्यं चाकार्यमेव च ।\nअयथावत्प्रजानाति बुद्धिः सा पार्थ राजसी ॥ १८.३१ ॥", | |
"verse_text": "yayā dharmam adharmaṁ ca\nkāryaṁ cākāryam eva ca\nayathāvat prajānāti\nbuddhiḥ sā pārtha rājasī", | |
"verse_text_no_samdhis": "yayā dharmam adharmam ca kāryam ca akāryam eva ca ayathā vat prajānāti buddhiḥ sā pārtha rājasī" | |
}, | |
{ | |
"id": 653, | |
"title": 18.32, | |
"devanagari": "अधर्मं धर्ममिति या मन्यते तमसावृता ।\nसर्वार्थान्विपरीतांश्च बुद्धिः सा पार्थ तामसी ॥ १८.३२ ॥", | |
"verse_text": "adharmaṁ dharmam iti yā\nmanyate tamasāvṛtā\nsarvārthān viparītāṁś ca\nbuddhiḥ sā pārtha tāmasī", | |
"verse_text_no_samdhis": "adharmam dharmam iti yā manyate tamasā āvṛtā sarva arthān viparītān ca buddhiḥ sā pārtha tāmasī" | |
}, | |
{ | |
"id": 654, | |
"title": 18.33, | |
"devanagari": "धृत्या यया धारयते मनःप्राणेन्द्रियक्रियाः ।\nयोगेनाव्यभिचारिण्या धृतिः सा पार्थ सात्त्विकी ॥ १८.३३ ॥", | |
"verse_text": "dhṛtyā yayā dhārayate\nmanaḥ-prāṇendriya-kriyāḥ\nyogenāvyabhicāriṇyā\ndhṛtiḥ sā pārtha sāttvikī", | |
"verse_text_no_samdhis": "dhṛtyā yayā dhārayate manaḥ prāṇa indriya kriyāḥ yogena avyabhicāriṇyā dhṛtiḥ sā pārtha sāttvikī" | |
}, | |
{ | |
"id": 655, | |
"title": 18.34, | |
"devanagari": "यया तु धर्मकामार्थान्धृत्या धारयतेऽर्जुन ।\nप्रसङ्गेन फलाकाङ्क्षी धृतिः सा पार्थ राजसी ॥ १८.३४ ॥", | |
"verse_text": "yayā tu dharma-kāmārthān\ndhṛtyā dhārayate ’rjuna\nprasaṅgena phalākāṅkṣī\ndhṛtiḥ sā pārtha rājasī", | |
"verse_text_no_samdhis": "yayā tu dharma kāma arthān dhṛtyā dhārayate arjuna prasaṅgena phala ākāṅkṣī dhṛtiḥ sā pārtha rājasī" | |
}, | |
{ | |
"id": 656, | |
"title": 18.35, | |
"devanagari": "यया स्वप्नं भयं शोकं विषादं मदमेव च ।\nन विमुञ्चति दुर्मेधा धृतिः सा पार्थ तामसी ॥ १८.३५ ॥", | |
"verse_text": "yayā svapnaṁ bhayaṁ śokaṁ\nviṣādaṁ madam eva ca\nna vimuñcati durmedhā\ndhṛtiḥ sā pārtha tāmasī", | |
"verse_text_no_samdhis": "yayā svapnam bhayam śokam viṣādam madam eva ca na vimuñcati durmedhā dhṛtiḥ sā pārtha tāmasī" | |
}, | |
{ | |
"id": 657, | |
"title": 18.36, | |
"devanagari": "सुखं त्विदानीं त्रिविधं शृणु मे भरतर्षभ ।\nअभ्यासाद्रमते यत्र दुःखान्तं च निगच्छति ॥ १८.३६ ॥", | |
"verse_text": "sukhaṁ tv idānīṁ tri-vidhaṁ\nśṛṇu me bharatarṣabha\nabhyāsād ramate yatra\nduḥkhāntaṁ ca nigacchati", | |
"verse_text_no_samdhis": "sukham tu idānīm tri vidham śṛṇu me bharata ṛṣabha abhyāsāt ramate yatra duḥkha antam ca nigacchati" | |
}, | |
{ | |
"id": 658, | |
"title": 18.37, | |
"devanagari": "यत्तदग्रे विषमिव परिणामेऽमृतोपमम् ।\nतत्सुखं सात्त्विकं प्रोक्तमात्मबुद्धिप्रसादजम् ॥ १८.३७ ॥", | |
"verse_text": "yat tad agre viṣam iva\npariṇāme ’mṛtopamam\ntat sukhaṁ sāttvikaṁ proktam\nātma-buddhi-prasāda-jam", | |
"verse_text_no_samdhis": "yat tat agre viṣam iva pariṇāme amṛta upamam tat sukham sāttvikam proktam ātma buddhi prasāda jam" | |
}, | |
{ | |
"id": 659, | |
"title": 18.38, | |
"devanagari": "विषयेन्द्रियसंयोगाद्यत्तदग्रेऽमृतोपमम् ।\nपरिणामे विषमिव तत्सुखं राजसं स्मृतम् ॥ १८.३८ ॥", | |
"verse_text": "viṣayendriya-saṁyogād\nyat tad agre ’mṛtopamam\npariṇāme viṣam iva\ntat sukhaṁ rājasaṁ smṛtam", | |
"verse_text_no_samdhis": "viṣaya indriya saṁyogāt yat tat agre amṛta upamam pariṇāme viṣam iva tat sukham rājasam smṛtam" | |
}, | |
{ | |
"id": 660, | |
"title": 18.39, | |
"devanagari": "यदग्रे चानुबन्धे च सुखं मोहनमात्मनः ।\nनिद्रालस्यप्रमादोत्थं तत्तामसमुदाहृतम् ॥ १८.३९ ॥", | |
"verse_text": "yad agre cānubandhe ca\nsukhaṁ mohanam ātmanaḥ\nnidrālasya-pramādotthaṁ\ntat tāmasam udāhṛtam", | |
"verse_text_no_samdhis": "yat agre ca anubandhe ca sukham mohanam ātmanaḥ nidrā ālasya pramāda uttham tat tāmasam udāhṛtam" | |
}, | |
{ | |
"id": 661, | |
"title": 18.4, | |
"devanagari": "न तदस्ति पृथिव्यां वा दिवि देवेषु वा पुनः ।\nसत्त्वं प्रकृतिजैर्मुक्तं यदेभिः स्यात्त्रिभिर्गुणैः ॥ १८.४० ॥", | |
"verse_text": "na tad asti pṛthivyāṁ vā\ndivi deveṣu vā punaḥ\nsattvaṁ prakṛti-jair muktaṁ\nyad ebhiḥ syāt tribhir guṇaiḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "na tat asti pṛthivyām vā divi deveṣu vā punaḥ sattvam prakṛti jaiḥ muktam yat ebhiḥ syāt tribhiḥ guṇaiḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 662, | |
"title": 18.41, | |
"devanagari": "ब्राह्मणक्षत्रियविशां शूद्राणां च परन्तप ।\nकर्माणि प्रविभक्तानि स्वभावप्रभवैर्गुणैः ॥ १८.४१ ॥", | |
"verse_text": "brāhmaṇa-kṣatriya-viśāṁ\nśūdrāṇāṁ ca paran-tapa\nkarmāṇi pravibhaktāni\nsvabhāva-prabhavair guṇaiḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "brāhmaṇa kṣatriya viśām śūdrāṇām ca param tapa karmāṇi pravibhaktāni svabhāva prabhavaiḥ guṇaiḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 663, | |
"title": 18.42, | |
"devanagari": "शमो दमस्तपः शौचं क्षान्तिरार्जवमेव च ।\nज्ञानं विज्ञानमास्तिक्यं ब्रह्मकर्म स्वभावजम् ॥ १८.४२ ॥", | |
"verse_text": "śamo damas tapaḥ śaucaṁ\nkṣāntir ārjavam eva ca\njñānaṁ vijñānam āstikyaṁ\nbrahma-karma svabhāva-jam", | |
"verse_text_no_samdhis": "śamaḥ damaḥ tapaḥ śaucam kṣāntiḥ ārjavam eva ca jñānam vijñānam āstikyam brahma karma svabhāva jam" | |
}, | |
{ | |
"id": 664, | |
"title": 18.43, | |
"devanagari": "शौर्यं तेजो धृतिर्दाक्ष्यं युद्धे चाप्यपलायनम् ।\nदानमीश्वरभावश्च क्षात्रं कर्म स्वभावजम् ॥ १८.४३ ॥", | |
"verse_text": "śauryaṁ tejo dhṛtir dākṣyaṁ\nyuddhe cāpy apalāyanam\ndānam īśvara-bhāvaś ca\nkṣātraṁ karma svabhāva-jam", | |
"verse_text_no_samdhis": "śauryam tejaḥ dhṛtiḥ dākṣyam yuddhe ca api apalāyanam dānam īśvara bhāvaḥ ca kṣātram karma svabhāva jam" | |
}, | |
{ | |
"id": 665, | |
"title": 18.44, | |
"devanagari": "कृषिगौरक्ष्यवाणिज्यं वैश्यकर्म स्वभावजम् ।\nपरिचर्यात्मकं कर्म शूद्रस्यापि स्वभावजम् ॥ १८.४४ ॥", | |
"verse_text": "kṛṣi-go-rakṣya-vāṇijyaṁ\nvaiśya-karma svabhāva-jam\nparicaryātmakaṁ karma\nśūdrasyāpi svabhāva-jam", | |
"verse_text_no_samdhis": "kṛṣi go rakṣya vāṇijyam vaiśya karma svabhāva jam paricaryā ātmakam karma śūdrasya api svabhāva jam" | |
}, | |
{ | |
"id": 666, | |
"title": 18.45, | |
"devanagari": "स्वे स्वे कर्मण्यभिरतः संसिद्धिं लभते नरः ।\nस्वकर्मनिरतः सिद्धिं यथा विन्दति तच्छृणु ॥ १८.४५ ॥", | |
"verse_text": "sve sve karmaṇy abhirataḥ\nsaṁsiddhiṁ labhate naraḥ\nsva-karma-nirataḥ siddhiṁ\nyathā vindati tac chṛṇu", | |
"verse_text_no_samdhis": "sve sve karmaṇi abhirataḥ saṁsiddhim labhate naraḥ sva karma nirataḥ siddhim yathā vindati tat śṛṇu" | |
}, | |
{ | |
"id": 667, | |
"title": 18.46, | |
"devanagari": "यतः प्रवृत्तिर्भूतानां येन सर्वमिदं ततम् ।\nस्वकर्मणा तमभ्यर्च्य सिद्धिं विन्दति मानवः ॥ १८.४६ ॥", | |
"verse_text": "yataḥ pravṛttir bhūtānāṁ\nyena sarvam idaṁ tatam\nsva-karmaṇā tam abhyarcya\nsiddhiṁ vindati mānavaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "yataḥ pravṛttiḥ bhūtānām yena sarvam idam tatam sva karmaṇā tam abhyarcya siddhim vindati mānavaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 668, | |
"title": 18.47, | |
"devanagari": "श्रेयान्स्वधर्मो विगुणः परधर्मात्स्वनुष्ठितात् ।\nस्वभावनियतं कर्म कुर्वन्नाप्नोति किल्बिषम् ॥ १८.४७ ॥", | |
"verse_text": "śreyān sva-dharmo viguṇaḥ\npara-dharmāt sv-anuṣṭhitāt\nsvabhāva-niyataṁ karma\nkurvan nāpnoti kilbiṣam", | |
"verse_text_no_samdhis": "śreyān sva dharmaḥ viguṇaḥ para dharmāt su anuṣṭhitāt svabhāva niyatam karma kurvan na āpnoti kilbiṣam" | |
}, | |
{ | |
"id": 669, | |
"title": 18.48, | |
"devanagari": "सहजं कर्म कौन्तेय सदोषमपि न त्यजेत् ।\nसर्वारम्भा हि दोषेण धूमेनाग्निरिवावृताः ॥ १८.४८ ॥", | |
"verse_text": "saha-jaṁ karma kaunteya\nsa-doṣam api na tyajet\nsarvārambhā hi doṣeṇa\ndhūmenāgnir ivāvṛtāḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "saha jam karma kaunteya sa doṣam api na tyajet sarva ārambhāḥ hi doṣeṇa dhūmena agniḥ iva āvṛtāḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 670, | |
"title": 18.49, | |
"devanagari": "असक्तबुद्धिः सर्वत्र जितात्मा विगतस्पृहः ।\nनैष्कर्म्यसिद्धिं परमां संन्यासेनाधिगच्छति ॥ १८.४९ ॥", | |
"verse_text": "asakta-buddhiḥ sarvatra\njitātmā vigata-spṛhaḥ\nnaiṣkarmya-siddhiṁ paramāṁ\nsannyāsenādhigacchati", | |
"verse_text_no_samdhis": "asakta buddhiḥ sarvatra jita ātmā vigata spṛhaḥ naiṣkarmya siddhim paramām sannyāsena adhigacchati" | |
}, | |
{ | |
"id": 671, | |
"title": 18.5, | |
"devanagari": "सिद्धिं प्राप्तो यथा ब्रह्म तथाप्नोति निबोध मे ।\nसमासेनैव कौन्तेय निष्ठा ज्ञानस्य या परा ॥ १८.५० ॥", | |
"verse_text": "siddhiṁ prāpto yathā brahma\ntathāpnoti nibodha me\nsamāsenaiva kaunteya\nniṣṭhā jñānasya yā parā", | |
"verse_text_no_samdhis": "siddhim prāptaḥ yathā brahma tathā āpnoti nibodha me samāsena eva kaunteya niṣṭhā jñānasya yā parā" | |
}, | |
{ | |
"id": 672, | |
"title": 18.51, | |
"devanagari": "बुद्ध्या विशुद्ध्या युक्तो धृत्यात्मानं नियम्य च ।\nशब्दादीन्विषयांस्त्यक्त्वा रागद्वेषौ व्युदस्य च ॥ १८.५१ ॥", | |
"verse_text": "buddhyā viśuddhayā yukto\ndhṛtyātmānaṁ niyamya ca\nśabdādīn viṣayāṁs tyaktvā\nrāga-dveṣau vyudasya ca", | |
"verse_text_no_samdhis": "buddhyā viśuddhayā yuktaḥ dhṛtyā ātmānam niyamya ca śabda ādīn viṣayān tyaktvā rāga dveṣau vyudasya ca" | |
}, | |
{ | |
"id": 673, | |
"title": 18.52, | |
"devanagari": "विविक्तसेवी लघ्वाशी यतवाक्कायमानसः ।\nध्यानयोगपरो नित्यं वैराग्यं समुपाश्रितः ॥ १८.५२ ॥", | |
"verse_text": "vivikta-sevī laghv-āśī\nyata-vāk-kāya-mānasaḥ\ndhyāna-yoga-paro nityaṁ\nvairāgyaṁ samupāśritaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "vivikta sevī laghu āśī yata vāk kāya mānasaḥ dhyāna yoga paraḥ nityam vairāgyam samupāśritaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 674, | |
"title": 18.53, | |
"devanagari": "अहंकारं बलं दर्पं कामं क्रोधं परिग्रहम् ।\nविमुच्य निर्ममः शान्तो ब्रह्मभूयाय कल्पते ॥ १८.५३ ॥", | |
"verse_text": "ahaṅkāraṁ balaṁ darpaṁ\nkāmaṁ krodhaṁ parigraham\nvimucya nirmamaḥ śānto\nbrahma-bhūyāya kalpate", | |
"verse_text_no_samdhis": "ahaṅkāram balam darpam kāmam krodham parigraham vimucya nirmamaḥ śāntaḥ brahma bhūyāya kalpate" | |
}, | |
{ | |
"id": 675, | |
"title": 18.54, | |
"devanagari": "ब्रह्मभूतः प्रसन्नात्मा न शोचति न काङ्क्षति ।\nसमः सर्वेषु भूतेषु मद्भक्तिं लभते पराम् ॥ १८.५४ ॥", | |
"verse_text": "brahma-bhūtaḥ prasannātmā\nna śocati na kāṅkṣati\nsamaḥ sarveṣu bhūteṣu\nmad-bhaktiṁ labhate parām", | |
"verse_text_no_samdhis": "brahma bhūtaḥ prasanna ātmā na śocati na kāṅkṣati samaḥ sarveṣu bhūteṣu mat bhaktim labhate parām" | |
}, | |
{ | |
"id": 676, | |
"title": 18.55, | |
"devanagari": "भक्त्या मामभिजानाति यावान्यश्चास्मि तत्त्वतः ।\nततो मां तत्त्वतो ज्ञात्वा विशते तदनन्तरम् ॥ १८.५५ ॥", | |
"verse_text": "bhaktyā mām abhijānāti\nyāvān yaś cāsmi tattvataḥ\ntato māṁ tattvato jñātvā\nviśate tad-anantaram", | |
"verse_text_no_samdhis": "bhaktyā mām abhijānāti yāvān yaḥ ca asmi tattvataḥ tataḥ mām tattvataḥ jñātvā viśate tat anantaram" | |
}, | |
{ | |
"id": 677, | |
"title": 18.56, | |
"devanagari": "सर्वकर्माण्यपि सदा कुर्वाणो मद्व्यपाश्रयः ।\nमत्प्रसादादवाप्नोति शाश्वतं पदमव्ययम् ॥ १८.५६ ॥", | |
"verse_text": "sarva-karmāṇy api sadā\nkurvāṇo mad-vyapāśrayaḥ\nmat-prasādād avāpnoti\nśāśvataṁ padam avyayam", | |
"verse_text_no_samdhis": "sarva karmāṇi api sadā kurvāṇaḥ mat vyapāśrayaḥ mat prasādāt avāpnoti śāśvatam padam avyayam" | |
}, | |
{ | |
"id": 678, | |
"title": 18.57, | |
"devanagari": "चेतसा सर्वकर्माणि मयि संन्यस्य मत्परः ।\nबुद्धियोगमुपाश्रित्य मच्चित्तः सततं भव ॥ १८.५७ ॥", | |
"verse_text": "cetasā sarva-karmāṇi\nmayi sannyasya mat-paraḥ\nbuddhi-yogam upāśritya\nmac-cittaḥ satataṁ bhava", | |
"verse_text_no_samdhis": "cetasā sarva karmāṇi mayi sannyasya mat paraḥ buddhi yogam upāśritya mat cittaḥ satatam bhava" | |
}, | |
{ | |
"id": 679, | |
"title": 18.58, | |
"devanagari": "मच्चित्तः सर्वदुर्गाणि मत्प्रसादात्तरिष्यसि ।\nअथ चेत्त्वमहंकारान्न श्रोष्यसि विनङ्क्ष्यसि ॥ १८.५८ ॥", | |
"verse_text": "mac-cittaḥ sarva-durgāṇi\nmat-prasādāt tariṣyasi\natha cet tvam ahaṅkārān\nna śroṣyasi vinaṅkṣyasi", | |
"verse_text_no_samdhis": "mat cittaḥ sarva durgāṇi mat prasādāt tariṣyasi atha cet tvam ahaṅkārāt na śroṣyasi vinaṅkṣyasi" | |
}, | |
{ | |
"id": 680, | |
"title": 18.59, | |
"devanagari": "यदहंकारमाश्रित्य न योत्स्य इति मन्यसे ।\nमिथ्यैष व्यवसायस्ते प्रकृतिस्त्वां नियोक्ष्यति ॥ १८.५९ ॥", | |
"verse_text": "yad ahaṅkāram āśritya\nna yotsya iti manyase\nmithyaiṣa vyavasāyas te\nprakṛtis tvāṁ niyokṣyati", | |
"verse_text_no_samdhis": "yat ahaṅkāram āśritya na yotsye iti manyase mithyā eṣaḥ vyavasāyaḥ te prakṛtiḥ tvām niyokṣyati" | |
}, | |
{ | |
"id": 681, | |
"title": 18.6, | |
"devanagari": "स्वभावजेन कौन्तेय निबद्धः स्वेन कर्मणा ।\nकर्तुं नेच्छसि यन्मोहात्करिष्यस्यवशोऽपि तत् ॥ १८.६० ॥", | |
"verse_text": "svabhāva-jena kaunteya\nnibaddhaḥ svena karmaṇā\nkartuṁ necchasi yan mohāt\nkariṣyasy avaśo ’pi tat", | |
"verse_text_no_samdhis": "svabhāva jena kaunteya nibaddhaḥ svena karmaṇā kartum na icchasi yat mohāt kariṣyasi avaśaḥ api tat" | |
}, | |
{ | |
"id": 682, | |
"title": 18.61, | |
"devanagari": "ईश्वरः सर्वभूतानां हृद्देशेऽर्जुन तिष्ठति ।\nभ्रामयन्सर्वभूतानि यन्त्रारूढानि मायया ॥ १८.६१ ॥", | |
"verse_text": "īśvaraḥ sarva-bhūtānāṁ\nhṛd-deśe ’rjuna tiṣṭhati\nbhrāmayan sarva-bhūtāni\nyantrārūḍhāni māyayā", | |
"verse_text_no_samdhis": "īśvaraḥ sarva bhūtānām hṛt deśe arjuna tiṣṭhati bhrāmayan sarva bhūtāni yantra ārūḍhani māyayā" | |
}, | |
{ | |
"id": 683, | |
"title": 18.62, | |
"devanagari": "तमेव शरणं गच्छ सर्वभावेन भारत ।\nतत्प्रसादात्परां शान्तिं स्थानं प्राप्स्यसि शाश्वतम् ॥ १८.६२ ॥", | |
"verse_text": "tam eva śaraṇaṁ gaccha\nsarva-bhāvena bhārata\ntat-prasādāt parāṁ śāntiṁ\nsthānaṁ prāpsyasi śāśvatam", | |
"verse_text_no_samdhis": "tam eva śaraṇam gaccha sarva bhāvena bhārata tat prasādāt parām śāntim sthānam prāpsyasi śāśvatam" | |
}, | |
{ | |
"id": 684, | |
"title": 18.63, | |
"devanagari": "इति ते ज्ञानमाख्यातं गुह्याद्\\u200cगुह्यतरं मया ।\nविमृश्यैतदशेषेण यथेच्छसि तथा कुरु ॥ १८.६३ ॥", | |
"verse_text": "iti te jñānam ākhyātaṁ\nguhyād guhya-taraṁ mayā\nvimṛśyaitad aśeṣeṇa\nyathecchasi tathā kuru", | |
"verse_text_no_samdhis": "iti te jñānam ākhyātam guhyāt guhya taram mayā vimṛśya etat aśeṣeṇa yathā icchasi tathā kuru" | |
}, | |
{ | |
"id": 685, | |
"title": 18.64, | |
"devanagari": "सर्वगुह्यतमं भूयः शृणु मे परमं वचः ।\nइष्टोऽसि मे दृढमिति ततो वक्ष्यामि ते हितम् ॥ १८.६४ ॥", | |
"verse_text": "sarva-guhyatamaṁ bhūyaḥ\nśṛṇu me paramaṁ vacaḥ\niṣṭo ’si me dṛḍham iti\ntato vakṣyāmi te hitam", | |
"verse_text_no_samdhis": "sarva guhya tamam bhūyaḥ śṛṇu me paramam vacaḥ iṣṭaḥ asi me dṛḍham iti tataḥ vakṣyāmi te hitam" | |
}, | |
{ | |
"id": 686, | |
"title": 18.65, | |
"devanagari": "मन्मना भव मद्भक्तो मद्याजी मां नमस्कुरु ।\nमामेवैष्यसि सत्यं ते प्रतिजाने प्रियोऽसि मे ॥ १८.६५ ॥", | |
"verse_text": "man-manā bhava mad-bhakto\nmad-yājī māṁ namaskuru\nmām evaiṣyasi satyaṁ te\npratijāne priyo ’si me", | |
"verse_text_no_samdhis": "mat manāḥ bhava mat bhaktaḥ mat yājī mām namaskuru mām eva eṣyasi satyam te pratijāne priyaḥ asi me" | |
}, | |
{ | |
"id": 687, | |
"title": 18.66, | |
"devanagari": "सर्वधर्मान्परित्यज्य मामेकं शरणं व्रज ।\nअहं त्वां सर्वपापेभ्यो मोक्षयिष्यामि मा शुचः ॥ १८.६६ ॥", | |
"verse_text": "sarva-dharmān parityajya\nmām ekaṁ śaraṇaṁ vraja\nahaṁ tvāṁ sarva-pāpebhyo\nmokṣayiṣyāmi mā śucaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "sarva dharmān parityajya mām ekam śaraṇam vraja aham tvām sarva pāpebhyaḥ mokṣayiṣyāmi mā śucaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 688, | |
"title": 18.67, | |
"devanagari": "इदं ते नातपस्काय नाभक्ताय कदाचन ।\nन चाशुश्रूषवे वाच्यं न च मां योऽभ्यसूयति ॥ १८.६७ ॥", | |
"verse_text": "idaṁ te nātapaskāya\nnābhaktāya kadācana\nna cāśuśrūṣave vācyaṁ\nna ca māṁ yo ’bhyasūyati", | |
"verse_text_no_samdhis": "idam te na atapaskāya na abhaktāya kadācana na ca aśuśrūṣave vācyam na ca mām yaḥ abhyasūyati" | |
}, | |
{ | |
"id": 689, | |
"title": 18.68, | |
"devanagari": "य इमं परमं गुह्यं मद्भक्तेष्वभिधास्यति ।\nभक्तिं मयि परां कृत्वा मामेवैष्यत्यसंशयः ॥ १८.६८ ॥", | |
"verse_text": "ya idaṁ paramaṁ guhyaṁ\nmad-bhakteṣv abhidhāsyati\nbhaktiṁ mayi parāṁ kṛtvā\nmām evaiṣyaty asaṁśayaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "yaḥ idam paramam guhyam mat bhakteṣu abhidhāsyati bhaktim mayi parām kṛtvā mām eva eṣyati asaṁśayaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 690, | |
"title": 18.69, | |
"devanagari": "न च तस्मान्मनुष्येषु कश्चिन्मे प्रियकृत्तमः ।\nभविता न च मे तस्मादन्यः प्रियतरो भुवि ॥ १८.६९ ॥", | |
"verse_text": "na ca tasmān manuṣyeṣu\nkaścin me priya-kṛttamaḥ\nbhavitā na ca me tasmād\nanyaḥ priya-taro bhuvi", | |
"verse_text_no_samdhis": "na ca tasmāt manuṣyeṣu kaścit me priya kṛt tamaḥ bhavitā na ca me tasmāt anyaḥ priya taraḥ bhuvi" | |
}, | |
{ | |
"id": 691, | |
"title": 18.7, | |
"devanagari": "अध्येष्यते च य इमं धर्म्यं संवादमावयोः ।\nज्ञानयज्ञेन तेनाहमिष्टः स्यामिति मे मतिः ॥ १८.७० ॥", | |
"verse_text": "adhyeṣyate ca ya imaṁ\ndharmyaṁ saṁvādam āvayoḥ\njñāna-yajñena tenāham\niṣṭaḥ syām iti me matiḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "adhyeṣyate ca yaḥ imam dharmyam saṁvādam āvayoḥ jñāna yajñena tena aham iṣṭaḥ syām iti me matiḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 692, | |
"title": 18.71, | |
"devanagari": "श्रद्धावाननसूयश्च शृणुयादपि यो नरः ।\nसोऽपि मुक्तः शुभाँल्लोकान्प्राप्नुयात्पुण्यकर्मणाम् ॥ १८.७१ ॥", | |
"verse_text": "śraddhāvān anasūyaś ca\nśṛṇuyād api yo naraḥ\nso ’pi muktaḥ śubhāḻ lokān\nprāpnuyāt puṇya-karmaṇām", | |
"verse_text_no_samdhis": "śraddhā vān anasūyaḥ ca śṛṇuyāt api yaḥ naraḥ saḥ api muktaḥ śubhān lokān prāpnuyāt puṇya karmaṇām" | |
}, | |
{ | |
"id": 693, | |
"title": 18.72, | |
"devanagari": "कच्चिदेतच्छ्रुतं पार्थ त्वयैकाग्रेण चेतसा ।\nकच्चिदज्ञानसंमोहः प्रनष्टस्ते धनंजय ॥ १८.७२ ॥", | |
"verse_text": "kaccid etac chrutaṁ pārtha\ntvayaikāgreṇa cetasā\nkaccid ajñāna-sammohaḥ\npraṇaṣṭas te dhanañ-jaya", | |
"verse_text_no_samdhis": "kaccit etat śrutam pārtha tvayā eka agreṇa cetasā kaccit ajñāna sammohaḥ praṇaṣṭaḥ te dhanam jaya" | |
}, | |
{ | |
"id": 694, | |
"title": 18.73, | |
"devanagari": "अर्जुन उवाच ।\nनष्टो मोहः स्मृतिर्लब्धा त्वत्प्रसादान्मयाच्युत\nस्थितोऽस्मि गतसन्देहः करिष्ये वचनं तव ॥ १८.७३ ॥", | |
"verse_text": "arjuna uvāca\nnaṣṭo mohaḥ smṛtir labdhā\ntvat-prasādān mayācyuta\nsthito ’smi gata-sandehaḥ\nkariṣye vacanaṁ tava", | |
"verse_text_no_samdhis": "arjunaḥ uvāca naṣṭaḥ mohaḥ smṛtiḥ labdhā tvat prasādāt mayā acyuta sthitaḥ asmi gata sandehaḥ kariṣye vacanam tava" | |
}, | |
{ | |
"id": 695, | |
"title": 18.74, | |
"devanagari": "संजय उवाच ।\nइत्यहं वासुदेवस्य पार्थस्य च महात्मनः\nसंवादमिममश्रौषमद्भुतं रोमहर्षणम् ॥ १८.७४ ॥", | |
"verse_text": "sañjaya uvāca\nity ahaṁ vāsudevasya\npārthasya ca mahātmanaḥ\nsaṁvādam imam aśrauṣam\nadbhutaṁ roma-harṣaṇam", | |
"verse_text_no_samdhis": "sañjayaḥ uvāca iti aham vāsudevasya pārthasya ca mahā ātmanaḥ saṁvādam imam aśrauṣam adbhutam roma harṣaṇam" | |
}, | |
{ | |
"id": 696, | |
"title": 18.75, | |
"devanagari": "व्यासप्रसादाच्छ्रुतवानेतद्गुह्यमहं परम् ।\nयोगं योगेश्वरात्कृष्णात्साक्षात्कथयतः स्वयम् ॥ १८.७५ ॥", | |
"verse_text": "vyāsa-prasādāc chrutavān\netad guhyam ahaṁ param\nyogaṁ yogeśvarāt kṛṣṇāt\nsākṣāt kathayataḥ svayam", | |
"verse_text_no_samdhis": "vyāsa prasādāt śrutavān etat guhyam aham param yogam yoga īśvarāt kṛṣṇāt sākṣāt kathayataḥ svayam" | |
}, | |
{ | |
"id": 697, | |
"title": 18.76, | |
"devanagari": "राजन्संस्मृत्य संस्मृत्य संवादमिममद्भुतम् ।\nकेशवार्जुनयोः पुण्यं हृष्यामि च मुहुर्मुहुः ॥ १८.७६ ॥", | |
"verse_text": "rājan saṁsmṛtya saṁsmṛtya\nsaṁvādam imam adbhutam\nkeśavārjunayoḥ puṇyaṁ\nhṛṣyāmi ca muhur muhuḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "rājan saṁsmṛtya saṁsmṛtya saṁvādam imam adbhutam keśava arjunayoḥ puṇyam hṛṣyāmi ca muhuḥ muhuḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 698, | |
"title": 18.77, | |
"devanagari": "तच्च संस्मृत्य संस्मृत्य रूपमत्यद्भुतं हरेः ।\nविस्मयो मे महान् राजन्हृष्यामि च पुनः पुनः ॥ १८.७७ ॥", | |
"verse_text": "tac ca saṁsmṛtya saṁsmṛtya\nrūpam aty-adbhutaṁ hareḥ\nvismayo me mahān rājan\nhṛṣyāmi ca punaḥ punaḥ", | |
"verse_text_no_samdhis": "tat ca saṁsmṛtya saṁsmṛtya rūpam ati adbhutam hareḥ vismayaḥ me mahān rājan hṛṣyāmi ca punaḥ punaḥ" | |
}, | |
{ | |
"id": 699, | |
"title": 18.78, | |
"devanagari": "यत्र योगेश्वरः कृष्णो यत्र पार्थो धनुर्धरः ।\nतत्र श्रीर्विजयो भूतिर्ध्रुवा नीतिर्मतिर्मम ॥ १८.७८ ॥", | |
"verse_text": "yatra yogeśvaraḥ kṛṣṇo\nyatra pārtho dhanur-dharaḥ\ntatra śrīr vijayo bhūtir\ndhruvā nītir matir mama", | |
"verse_text_no_samdhis": "yatra yoga īśvaraḥ kṛṣṇaḥ yatra pārthaḥ dhanuḥ dharaḥ tatra śrīḥ vijayaḥ bhūtiḥ dhruvā nītiḥ matiḥ mama" | |
} | |
] |
Sign up for free
to join this conversation on GitHub.
Already have an account?
Sign in to comment